Hoe mijn ouders mijn tienerjaren helemaal verneukt hebben met het idee me te redden

“Mijn ouders hadden iemand ingehuurd om me te helpen met mijn verslavingsproblemen. Ik wist niet goed waar ik heen ging, ze hebben me niets verteld. En zo belandde ik in een kamp.” In 2018 zat Nuala in haar derde jaar middelbaar. De jonge Californiër met lang, blond haar gedroeg zich slecht, gebruikte drugs en dronk. Problematisch gedrag dat voortkwam vanuit een verlangen haar moeilijke jeugd te ontsnappen, vertelt ze achteraf. Maar ook een beetje “om cool te zijn”, vertrouwt ze me toe. Ze had amper twee weken eerder de kaarsjes van haar vijftiende verjaardag uitgeblazen toen ze naar het ziekenhuis werd gebracht voor een alcoholcoma, veroorzaakt door op school te drinken. 

Voor haar ouders was dit de druppel. Helemaal overstuur door het gedrag van hun dochter, besloten ze een leerlingbegeleider van de school aan te spreken, die hen uiteindelijk zou vertellen over een therapeutisch avonturenkamp in Utah. In theorie zorgt wildernistherapie ervoor dat “lastige” pubers hun “mentale, emotionele en gedragsproblemen aanpakken,” volgens een programma dat erg lijkt op hetgeen waar Nuala naar toe zou gaan, RedCliff Ascent. De natuur zou een helende werking hebben, en de frisse lucht is gezond voor het lichaam en de geest. Het programma verzekert ouders dat hun tieners “fysiek en mentaal gezonder” terugkeren naar huis, met nieuwe hobby's en interesses. “Indien er geen enkele oplossing lijkt te werken, lukt het wel met wildernistherapie,” beloven de vormingskampen. De ouders van Nuala schreven haar in met het idee dat ze hun dochter een laatste kans gaven. 

Eens ze ontslagen werd van het ziekenhuis, werd Nuala onmiddellijk op een vliegtuig naar Utah gezet. Amper buiten werd ze al opgepikt door leden van het kamp en in een busje gestoken. Doorheen de hele reis had ze geen idee waar ze naartoe ging en hoe lang het zou duren. Vanop de snelweg neemt de auto kleine weggetjes en baantjes. Na drie lange uren stopt de auto eindelijk en mag Nuala naar buiten. Ze kon haar ogen niet geloven. Om haar heen was niets anders te zien dan natuurgebied. “Ze namen me mee naar een heuvelgebied in het hol van Pluto en vertelden me dat ik daar moest blijven voor de komende 11 weken,” herinnert ze zich. “Ik was geshockeerd, ik dacht dat ik naar een instelling ging.” 

Wat er met Nuala gebeurde is enigszins uniek omdat ze vrijwillig meeging met de bedoeling haar verslavingen te overwinnen. In de meeste gevallen, bij andere jongeren, ligt dat anders, redelijk gewelddadig zelfs. Velen beschrijven het als “legaal kidnappen”. 

Het is 2 uur in de ochtend wanneer Jess wakker wordt gemaakt. Twee vreemden staan aan de voet van haar bed en vragen om hen te volgen. Jess - die haar verhaal vertelt op TikTok - heeft niet echt veel keuze als ze kijkt naar het gestalte van de twee personen. Nog wat versuft van slaap, staat ze recht, kleedt ze zich aan en stapt in een busje. Haar spullen liggen al in de koffer. Ouders huren vaak transporthulp in voor deze moeilijke jongeren die van thuis vervoerd worden naar een kamp of centrum voor behandelingen. Deze diensten zijn speciaal opgezet om de tieners wakker te maken in het midden van de nacht, terwijl ze slapen, omdat ze dan meegaander zijn. Het transportbedrijf United Secure Youth legt uit dat “het belangrijk is om het kind zo snel mogelijk te verwijderen uit de omgeving waar die zich comfortabel voelt, zodat ze gaan vertrouwen op de officieren en minder geneigd zijn om weg te lopen.” Deze bedrijven gebruiken verschillende methodes, de ene al meer professioneel dan de andere. Tieners die weigeren mee te werken worden vaak misbruikt of in handboeien gestoken. Wanneer de ouders het contract tekenen, verwerven deze bedrijven de verantwoordelijkheid voor de minderjarigen die ze vervoeren. 

De markt voor deze transportbedrijven is groot en winstgevend. Next Step Youth Transport Services beweert dat ze “veilig en betrouwbaar transport bieden, onder het toezicht van betrokken deskundigen.” Dit bedrijf vraagt 90 dollar per uur. Ook het huren van voertuigen, vliegtickets en maaltijd worden aangerekend aan de klanten. Het bedrijf belooft om ervoor te zorgen dat de tieners niet weglopen tijdens de verplaatsingen, maar biedt ook een ‘opsporingsdienst’ aan in het geval dat toch zou gebeuren. USA Guide vermeldt een prijs van 2450 dollar voor transport en vliegtickets voor de begeleiders. Ouders krijgen ook een korting als ze contant betalen. 

Eens in de wildernis moeten de tieners hun kleding en communicatiemiddelen afgeven, en worden ze onderworpen aan een fouillering. “De eerste dag is waarschijnlijk de meest traumatiserende,” vertelt Nuala, die niet wil vertellen in welk kamp ze zat uit angst voor de wraakacties die sommige jongeren hebben ondergaan. De jonge vrouw, en de vijf andere meisjes die mee waren, zouden meer dan twee maand lang wandelen zonder een doel. De landschappen zien er allemaal hetzelfde uit en de dagen lopen in elkaar over, al snel heeft Nuala geen besef meer van hoe lang ze al in deze situatie zit. Er is geen tent of ander materiaal beschikbaar; in de avond moet ze haar eigen beschutting voorzien of op de grond slapen. 

Kenzie Peterson vertelt op Tiktok hoe zij en haar groep dagelijks tot wel 22km wandelden gewoon om water te gaan zoeken. Om te overleven at ze soms zand omdat ze zo’n honger had. Gertie herinnert zich ook hoe haar dieet bestond uit minder dan 800 kcal op een dag, en hoe ze soms werden gepusht om te wandelen tot iemand van hen flauwviel. Verder vertelt ze ook over het seksueel misbruik en geweld dat ze onderging, door het personeel, een getuigenis die door vele andere social media accounts beaamd wordt. Als ik Nuala vraag over de omstandigheden van haar ervaring, vertelt ze me over de keer toen ze enorm ziek werd door het drinken van ongefilterd water. “Om te kunnen drinken, moesten we water uit rivieren of beekjes onderweg nemen. Om dat water schoon te maken moesten we er een paar druppels bleekmiddel in doen. Velen onder ons werden ziek. We werden niet behandeld hiervoor, integendeel, ze vertelden ons om wat meer water te drinken zodat we er geen last meer van zouden hebben. Dat was hetzelfde water dat ons in eerste instantie ziek had gemaakt.” 

Elk kamp heeft andere “therapeutische activiteiten”, maar die worden nooit echt geadverteerd op de website. Wanneer ouders hun kinderen inschrijven, weten ze niet veel meer dan het feit dat de kinderen zich in de natuur zullen begeven, met “de kans om hun ware zelf opnieuw te vinden, in een omgeving vrij van afleiding en negatieve invloeden,” zoals Wingate Camp het verwoordt. Tijdens hun verblijf kunnen de tieners hun ouders enkel bereiken aan de hand van brieven, die ontvangen en verstuurd worden door het personeel van het kamp. “Als ze niet akkoord gingen met wat we vertelden in onze brieven, dan werden ze niet verstuurd,” vertelt Nuala me al lachend. Dus er is ook geen manier om de ouders in te lichten over de verschrikkelijke dingen die de jongeren moeten doorstaan. Volgens verschillende getuigenissen - alsook die van Nuala - zijn vele personeelsleden Mormonen. Sommigen waren psychologiestudenten van de universiteit die werkervaring wilden verkrijgen door zich aan te melden voor deze kampen. “En er waren er die misbruik maakten van hun macht, die ons graag bevelen gaven. Zij waren verschrikkelijk,” vertelt Nuala. 

Deze wildernis kampen ontstonden in de jaren ‘70 in Utah. De eerste kampen werden georganiseerd door de alumni van de Brigham Young Universiteit, een universiteit opgericht door en voor Mormonen in Salt Lake City. En sindsdien kwamen er gelijkaardige kampen doorheen heel Utah, een overwegend Mormoonse staat waar de wetten betreffende kindermisbruik zwak zijn. 

Maia Szalavitz, auteur van het boek Help at Any Cost: How the Troubled Teen Industry Cons Parents and Hurts Kids uit 2006, legt de technieken die gebruikt worden tijdens deze kampen bloot en stelt ze gelijk aan die van Guantanamo Bay. De methodes, een onderdeel van “attack therapy”, werden populair in de jaren ‘60 en ‘70 als alternatieven voor traditionele psychische behandelingen. Slaaptekort, een gebrek aan water en voedsel alsook verbaal en fysiek misbruik worden toegepast om de tieners te kleineren, in de hoop dat ze zich beter zullen gedragen. De kampen noemen dit strafterapie of “tough love” (harde liefde). Een methode die veruit veroordeeld wordt door psychologen. 

Al sinds de opkomst van deze kampen vonden heel wat incidenten plaats die aantonen dat de gehanteerde methodes binnen deze kampen gevaarlijk zijn. In 2002 stierf de jonge William Edward aan een hersenletsel nadat hij door een personeelslid in bedwang werd gehouden. In 2009 stierf Sergey Blashchishen aan dehydratatie en oververhitting tijdens een wandeling. In 2014 stierf Alex Landsing tijdens een poging om te ontsnappen nadat hij zijn dijbeen brak en onderkoeld raakte. De lijst is eindeloos lang. En toch krijgen deze verhalen van misbruik pas sinds kort meer aandacht. 

Twee jaar geleden kwam de documentaire This is Paris uit, die vertelt over het privéleven van Paris Hilton. De documentaire zorgde voor enorme oproer. In de film vertelt de jonge vrouw, duidelijk gebroken, over haar tijd in de Provo Canyon School (het was wel geen kamp zoals waar Nuala zich in bevond, maar een kostschool voor moeilijke tieners in Utah). In die school zat Paris elf verschrikkelijke maanden vast, opgesloten in isolatie zonder kleren en geslagen door het personeel, ze werd bekeken terwijl ze douchte en op regelmatige basis seksueel misbruikt. Een jaar nadat de documentaire live ging getuigde ze voor het senaat van Utah. Ze eiste dat akte 127 zou goedgekeurd worden, zodat deze centra onder controle kunnen worden gehouden. Echter werden Provo en de andere kampen nooit gesloten.

Wildernistherapieën blijken een zeer lucratieve industrie. Na enkele weken in de kampen, gaan er weinig nog terug naar hun ouders. Vele jongeren worden doorgestuurd naar therapeutische kostscholen of zware behandelingscentra tot ze volwassen zijn. Het businessmodel van deze behandelingen, centra en kostscholen bestaat door het schuldgevoel dat ouders voelen om hun kinderen te beschermen koste wat kost. Nuala’s therapie kostte zo’n 40.000 dollar, haar ouders betaalden het programma met het geld dat gespaard was om haar verdere studies te betalen. Elk jaar verdient de “troubled teen” industrie zo’n 1.2 miljard dollar, volgens de National Youth Rights Association (NYRA). Volgens France 24 werden in de VS zo’n 120.000 tieners opgenomen in de hell van dit soort bedrijven, andere bronnen zeggen dat het er waarschijnlijk nog meer zijn. 

Michaela Elizabeth - @midslumberproducts op TikTok - werd van centrum naar centrum gestuurd gedurende zeven jaar lang, tot ze 19 werd en ze eindelijk zichzelf kon uitschrijven. Op 13-jarige leeftijd begon haar behandeling in de natuur, daarna werd ze naar een behandelingscentrum gestuurd, en dan een ander, en dan nog een voor volwassen. Al snel begon de jonge vrouw - die nu 25 is - te denken dat ze nooit meer naar huis zou gaan. 

Nuala, die een van de weinige gelukkigen was die na de therapie terug naar huis kon gaan, zag al haar vrienden in een kostschool belanden, plekken net zoals waar Paris Hilton eindigde, waar de verschrikkelijke straftherapie nog steeds bestaat. De jonge vrouw, nu studente, heeft nooit nog problemen gehad met drugs. Maar het trauma als gevolg van de therapie achtervolgt haar nog steeds. “Het is al vijf jaar geleden, maar ik heb nog steeds nachtmerries waar ik in het midden van een bos wakker word,” vertelt ze. Op Tiktok delen Nuala, en duizenden andere jongeren, hun ervaringen in deze kampen om ze aan te klagen. Dat doen ze met de hashtag #BreakingCodeSilence, die ondertussen al een half miljard views heeft. “We vragen voor een serieuze hervorming van de wetgeving op federaal niveau,” concludeert ze. 

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.