Waarom doet iedereen ineens zo raar over voeten?

Het is net alsof je geen foto’s van je voeten meer mag posten. En dan heb ik het niet over een intense close-up van je kalknagel – ik bedoel gewoon foto’s waar je voeten toevallig op te zien zijn. Foto van een zomerse outfit met blote voeten eronder? Beter even bijsnijden. Bikinifoto bij het zwembad? Laat dat lekkere lichaam vooral shinen, maar vergeet je teentjes niet te censureren. Zelfs in het openbaar sandalen dragen wordt steeds hachelijker. En dat komt allemaal door Gen Z’ers, die een enorme hekel lijken te hebben aan voeten. 

Misschien begon het als grap. In de afgelopen paar jaar heb ik gemerkt dat vrienden selfies postten met hun voeten op de een of andere manier gecensureerd, soms met het bericht dat ze geen tenen posten zonder daarvoor betaald te worden. Als ik een foto postte waarop mijn voeten onscherp in beeld zijn, zoals in een Instagramstory van een net uitgelezen boek op mijn schoot, kreeg ik meerdere reacties met “gratis???”.

Een beetje raar doen over voeten is natuurlijk niets nieuws. Het is een deel van het lichaam dat meestal bedekt blijft, en snel vies of geurig kan worden, of er onaantrekkelijk uit kan zien. Ik weet nog dat ik het woord “voeten” op de middelbare school niet eens uit durfde te spreken als er jongens bij waren op wie ik een oogje had. Maar: ik was niet bang dat ik belachelijk zou worden gemaakt als ik in de zomermaanden sandalen droeg, en na jaren van naschoolse danslessen was ik het ook wel gewend om blootsvoets met andere leeftijdsgenoten te zijn. Nu ben ik een zillennial, en hoewel ik geen portretten van mijn voetzolen op het internet zet, vind ik het echt niet erg als mijn tenen in beeld zijn.Volgens de jeugd van tegenwoordig maakt dit mij bepaald niet cool. “Hoe komt het dat de jongere generatie heeft besloten dat het slecht is om je voeten te laten zien? ” vraag @ajcoastal in een TikTok met 650.000 likes. In een andere video zegt een atletiektrainer dat elke Gen Z’er met wie ze te maken krijgt een ongemakkelijke opmerking maakt over hun “blote poten” als ze blootvoets een oefening moeten doen. 

Volgens de jeugd van tegenwoordig maakt dit mij bepaald niet cool. “Hoe komt het dat de jongere generatie heeft besloten dat het slecht is om je voeten te laten zien? ” vraag @ajcoastal in een TikTok met 650.000 likes. In een andere video zegt een atletiektrainer dat elke Gen Z’er met wie ze te maken krijgt een ongemakkelijke opmerking maakt over hun “blote poten” als ze blootvoets een oefening moeten doen.

Deze mentaliteit lijkt te zijn ontstaan in 2018, toen er aantijgingen tegen voormalig Nickelodeon-producer Dan Schneider naar boven kwamen. In de jaren nul hebben meerdere shows op Nickelodeon gebruikt gemaakt van voethumor – in een scene van iCarly tekenden de castleden bijvoorbeeld allemaal gezichtjes op hun tenen en paradeerden die voor de camera. Nadat Schneider wegging bij het bedrijf suggereerden veel mensen dat hij deze voetscènes als deel van zijn fetisj opzettelijk in de series had verwerkt. Schneider heeft dit ontkend, maar het idee bleef wel rondspoken bij jongere mensen: iemand zou je voeten kunnen fetisjiseren, of je het nou door hebt of niet.

In een TikTok waarin een docent het ongemak van Gen Z’ers over voeten in verband met Schneider uitlegt, sluiten meerdere mensen zich aan bij dit verhaal. “Dankzij hem ben ik bang dat mijn voeten worden geseksualiseerd. Ik ben dol op mijn Crocs en slippers, en wil ze zonder schaamte kunnen dragen,” schrijft iemand. 

Elders op TikTok zijn slecht verhulde advertenties voor online marktplaatsen voor voetfoto’s viral gegaan, met de implicatie dat mensen enkel door voetfoto’s te verkopen duizenden euro’s zouden kunnen verdienen. Of die advertenties nou realistisch zijn of niet, een groot deel van de gebruikersbasis van TikTok is overspoeld door het idee dat voeten zo’n erotisch potentieel hebben dat mensen geld uitgeven om de voeten van complete en niet-beroemde onbekenden te zien. 

Er is echter wel een vermoeden dat deze vreemde houding tegenover voeten voor een deel ligt  aan het feit dat Gen Z die voeten zelf meer fetisjiseert. Volgens Pornhubs 2023 Year in Review-rapport zoekt Gen Z meer dan andere generaties naar voetgerelateerde content op de site. Vergeleken met andere leeftijdsgroepen zijn voeten 68 procent populairder. We kunnen hier een paar dingen uit opmaken: om te beginnen lijkt een deel van de voet-schuchterheid van Gen Z  te draaien om de zorg dat voetfetisjisten hun voeten zullen seksualiseren, zeker online – en het feit dat steeds meer mensen in hun generatie voeten fetisjiseren, ondersteunt die theorie wel. Het is echter ook mogelijk dat deze verlegenheid juist meer voetfetisjes doet ontstaan. Door voeten te verbergen of ze tot iets raars te maken, wordt het mysterie en taboe eromheen ten slotte alleen maar versterkt. 

Er is echter nog steeds veel tegenstrijdig bewijs. Volgens Grindr is het bijvoorbeeld het minst waarschijnlijk dat Gen Z’ers de “voeten”-tag op hun profiel hebben staan, ondanks dat het anderzijds een populaire tag op de app is. “Dit wil echter niet meteen zeggen dat Gen Z’ers de minste interesse in voeten hebben van iedereen,” vertelt een vertegenwoordiger van Grindr me. “De lagere aantallen zouden op allerlei factoren kunnen zijn gebaseerd, waaronder de mogelijkheid dat oudere gebruikers zich er comfortabeler bij voelen om hun kinks op hun openbare profielen te delen, of dat jongere gebruikers deze kink of voorkeur nog voor zichzelf moeten ontdekken.” Volgens Fun with Feet, een app waarop je voetfoto’s kunt verkopen, is de leeftijdsgroep 18 tot 30 jaar de ruime meerderheid van hun clientèle, ongeacht gender. Ze zeggen dat 63 procent van hun gebruikers tussen de 18 en 26 is. Volgens hun data “groeit het aantal voetfetisjisten jaar in jaar uit exponentieel,” en vertegenwoordigen ze momenteel 10 procent van de Amerikaanse bevolking. 

Er is natuurlijk niets mis met het consensueel uitleven van een voetfetisj. Maar zoals het Schneider-verhaal suggereert, is het niet gek dat Gen Z’ers een beetje privacy willen. Alles kan geseksualiseerd worden, en vervolgens ten gelde worden gemaakt. Maar: we zouden ons allemaal comfortabel moeten kunnen voelen met een niet-seksueel lichaamsdeel, zonder dat we van onze leeftijdsgenoten de druk voelen om het te verbergen. Om de grens bij voeten te trekken – tot het punt waarop we zelfs geen sandalen meer durven te dragen – voelt als een buitengewoon specifieke paranoia. Zo geil worden mensen er waarschijnlijk ook weer niet van als ze je in slippers zien lopen. Voetfetisjisten zijn over het algemeen niet geïnteresseerd in ieder willekeurig paar voeten dat ze tegenkomen, maar de voeten van een specifieke persoon. Maar als we de data van Pornhub mogen geloven, is dat misschien aan het veranderen. Misschien krijgen mensen wel steeds meer interesse in willekeurige voeten. Als dat zo is, is het echter wel de schuld van Gen Z zelf. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.