We spraken de overlevenden van de dodelijkste bosbrand in Portugal sinds tijden

Ergens in de middag van zaterdag 17 juni begon er zich een vuur te verspreiden door Pedrógão Grande, een klein gebied in het midden van Portugal. De dodelijkste brand in het land sinds tientallen jaren woedde vijf dagen lang; 64 mensen kwamen om, 200 raakten gewond, en een gebied ter grootte van 30.000 voetbalvelden werd totaal verwoest.

Volgens de politie ontstond de brand in het dorpje Escalos Fundeiros, in het noorden van het gebied, als gevolg van een onweersbui. De bliksem was heftig genoeg om een boom doormidden te klieven. De vlammen die ontstonden konden zich makkelijk kilometers verspreiden, vanwege een combinatie van zeer warm weer (40 graden), enorme droogte en sterke winden.

Sommige inwoners van Escalos Fundeiros geloven de officiële verklaring van de politie niet. "Ik heb geen onweersbui gehoord," zegt Maria Rosa Onofre van 74. "Dit moet een opzettelijke, criminele daad zijn geweest." Jaime Marta Soares, voorzitter van de Portugese brandweerraad, denkt hetzelfde, maar heeft er geen bewijs voor. Het Portugese Instituut voor Zee en Atmosfeer (IPMA) zegt tekenen van een onweersbui te hebben geregistreerd in Pedrógão Grande, maar andere experts zeggen dat het nog te vroeg is om zeker te weten wat de daadwerkelijke oorzaak is geweest.

De snelheid waarmee het vuur zich door het heuvelachtige gebied verspreidde kwam voor iedereen als een verrassing. Volgens de hulpdiensten vielen de meeste doden op de eerste dag. De dorpjes Pobrais, Nodeirinho en Verzea werden het zwaarst getroffen; 47 mensen stierven toen ze in hun auto via de autoweg 236-1 aan de vlammenzee probeerden te ontsnappen.

Ooggetuigen omschrijven hoe de dorpjes er in die eerste uren bij lagen, compleet omringd door de vlammen, zonder elektriciteit, water of andere middelen om iets te kunnen doen. In de dagen die volgden verspreidde het vuur zich naar twee andere gebieden: Figueiró dos Vinhos en Castanheira de Pera, terwijl meer en meer gebieden werden geëvacueerd en honderden mensen hun huis kwijtraakten.

Als ik door het dorpje Sobreiro loop, waar twee dagen eerder de brand is ontstaan, hoor ik de dorpsbewoners wanhopig schreeuwen, terwijl ze toezien hoe brandweerlieden hun huizen proberen te redden. Als er andere hulpdiensten arriveren, zien ze hoe alle auto's zijn uitgebrand, hoe elektriciteitspalen zijn omgevallen, en hoe vele hectaren bos compleet kaal en zwartgeblakerd zijn. De zoektocht naar slachtoffers en het identificeren van de gevonden lichamen, is dan al begonnen.

"Laten we kijken wat er nog te redden valt," zegt Rodrigo Luís. Het timmerbedrijf van zijn vader is volledig afhankelijk van het bos. Even verderop kan een vrouw haar verdriet niet verbergen als ze ontdekt dat haar boerderij compleet verwoest is.

Als antwoord op de tragedie heeft de Portugese regering drie dagen van nationale rouw aangekondigd. "We zijn door een hel gegaan," zei de burgemeester van Pedrógão Grande, Valdemar Alves. "Pedrógão Grande en Figueiró dos Vinhos zijn gebieden die het altijd al zwaar hadden, door armoede en weinig kansen op een betere toekomst. Nu is er niets meer van over. Toch zullen we een manier moeten vinden om deze dorpen weer op te bouwen – het leven gaat nou eenmaal door.

Scroll verder voor meer foto's van de verwoestende bosbrand in Portugal.