Peru gaat contact leggen met een ongecontacteerde stam

Dit artikel verscheen eerder in het oktobernummer van ons magazine.

Peru heeft onlangs aangekondigd plannen te maken om voor het eerst contact te leggen met de Mashco-Piro-stam. De lokale autoriteiten waren lang tegen interactie met de groep, een van de vijftien stammen in Peru waar nog geen contact mee is gelegd, al is de stam ervan op de hoogte dat er een bewoonde wereld bestaat. Door het beleid te verbreken, zet Peru een stap die mogelijk grote gevolgen heeft voor de tientallen andere geïsoleerde volkeren in de wereld.

Peru claimt contact te willen leggen omdat de stam toch al uitwijkt naar de buitenwereld – op een nogal verontrustende manier. Sinds 2011 hebben de Mashco-Piro andere dorpen bezocht, waarbij ze soms bewoners vermoordden en voorraden plunderden. En hun uitstapjes breiden zich uit; vorig jaar waren er ongeveer honderd meldingen. Daarbij kwamen aanvallen voor waardoor twee inheemse dorpen geëvacueerd moesten worden, en een jongetje door een pijl om het leven kwam. Gedacht wordt dat de Mashco-Piro wanhopig zijn omdat ze land verliezen als gevolg van illegale houtkap en mijnbouw.

Ondertussen laten missionarissen en toeristen die een 'mensensafari' maken cadeautjes achter voor de Mashco-Piro, uit medelijden voor hun schijnbare armoede, of om ze de moderne wereld in te lokken. Wat de reden ook is, deze cadeaus dragen mogelijk ziekten bij zich waar de geïsoleerde stam nog niet resistent voor is.

Sommige academici steunen het plan van gecontroleerd contact, zolang de regering op de lange termijn de stam beschermt. Antropoloog Rob Walker van de Universiteit van Missouri had zelfs graag gezien dat Peru eerder contact had gezocht, om gevaarlijke informele ontmoetingen voor te zijn.

"Het is een goed idee dat de overheid optreedt voordat de rest van de buitenwereld op komt dagen," zei hij. Zelfs Survival International, een actiegroep die normaal anti-contact is, vindt dat Peru het gesprek met de Mashco-Piro moet aangaan. Toch vreest de organisatie dat gecontroleerd contact voor de overheid een voorwendsel kan zijn om de stam te verplaatsen en diens land te ontwikkelen. (Peru heeft een geschiedenis van het uitbuiten van indiaanse grondgebieden. In de jaren tachtig leidde dat tot interactie tussen Shell en de Nahua, waardoor de halve stam werd weggevaagd.)

Walker is het ermee eens dat stammen zonder dwang en op hun eigen voorwaarden contact moeten kunnen leggen. Maar het aantal ongecontacteerde volken dat in de afgelopen jaren contact heeft gemaakt suggereert dat we in veel gevallen te laat zijn met het bieden van veiligheid. We gaan in de toekomst geheid meer gecontroleerd contact zien.