Ik probeerde te overleven op twee uur slaap per dag en werd bijna gek

Volgens zijn biograaf sliep Nikola Tesla niet meer dan twee uur per nacht. Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla legt uit dat hij "door het sleutelgat en de kieren van zijn deur te dichten, hele nachten door kon brengen met boeken uit zijn vaders boekenkast. Regelmatig las hij de hele nacht door, zonder de volgende dag last te hebben van het slaapgebrek."

Dit is geen ongewoon verhaal. Als je "slaapgewoonten" intypt op Google dan kom je duizenden verhalen tegen over beroemde mensen die niet veel sliepen. Leonardo da Vinci sliep maar twee uur per nacht. Margaret Thatcher ongeveer vier uur, maar soms meer in het weekend. Mozart stond elke ochtend om 06.00 uur op en werkte door tot na middernacht. Gesuggereerd werd dat hij rond de vijf uur per nacht sliep.

Zulke verhalen zijn populair omdat we met z'n allen op zoek zijn naar recepten voor genialiteit. Ze spreken tot de verbeelding, de hoop dat iedereen een genie kan worden, zolang je maar hard genoeg werkt. Als je hoort dat Margaret Thatcher maar vier uur slaap per nacht pakte, dan ben je minder snel geneigd om te denken dat haar carrière het gelukkige resultaat was van haar genen en opleiding, of dat ze simpelweg op het juiste moment op de juiste plaats was. We gaan ervan uit dat ze succesvol was omdat ze iedere nacht tot in de kleine uurtjes aan het ploeteren was, en dat is iets wat iedereen zou moeten kunnen. Want iedereen is natuurlijk in staat om grootse dingen te bereiken. Dat is althans het lievelingsfabeltje van deze tijd.

Ik hou meer van dit fabeltje dan wie dan ook. Soms luister ik naar The Strokes, puur om me even in te beelden dat ik zelf degene ben die "Juicebox" speelt in een uitverkocht stadion. En dat terwijl ik geen enkel instrument kan spelen, en ondertussen 30 ben – zonder enig teken van verbetering op gebied van muzikaliteit of discipline. Ik kom laat uit bed, en vind bier drinken belangrijker dan werk. Toen ik 19 was begon ik een t-shirtmerk dat nul t-shirts produceerde. Toen ik 24 was heb ik een documentaire gemaakt die ik vervolgens nooit heb gemonteerd. Tussen mijn vijfentwintigste en mijn dertigste heb ik drie halve filmscripts geschreven die nu verdeeld over verschillende gesneuvelde laptops onder mijn bed liggen. Er is een boek in eenzelfde soort staat. En dan is er nog het denkbeeldige moestuintje wat ik mezelf elke zomer beloof te bouwen. Ik vrees dat mijn leven op deze manier door zal kabbelen, jaar na jaar, tenzij ik op drastische wijze ingrijp - en dat is hoe ik bij het slapen belandde.

Ik hoorde voor het eerst over polyfasisch slapen door Seinfeld. Er is een aflevering waarin Kramer probeert zijn slaap op te breken, door elke drie uur een dutje van 20 minuten te doen. Hij legt uit aan Jerry dat dat "neerkomt op twee en een halve dag extra wakker zijn, per week!" Natuurlijk liep het slecht af met Kramer, maar de premisse was helder. Als je minder slaapt, kun je meer doen.
Er bestaat een hele Polyfasische Slaapgemeenschap die je leert hoe je een tot zes uur per nacht kan minderen, via allerlei verschillende slaapcycli. De "Uberman" is de bekendste, en bestaat uit een dutje van twintig minuten per vier uur, wat neerkomt op twee uur slaap per dag. Productiviteitsgoeroe Tim Ferris is fan, net als WordPress-oprichter en miljardair Matt Mullenweg, die zijn experiment met de Uberman-cyclus omschrijft als "waarschijnlijk een van de meest productieve periodes van mijn leven."

Toen ik dit las voelde ik een vreemde vlaag van opwinding. Ik geloofde niet zozeer dat ik door polyfasisch te slapen ineens een miljoenenbedrijf zou beginnen of een beter persoon zou worden, maar misschien zou het me helpen om mijn lusteloosheid van me af te schudden. Dus ik besloot het te proberen.

Mijn eerste dag ging makkelijk, grenzend aan goed. Ik had een schema gemaakt waarin ik om 11:10, 15:30, 19:50 enzovoort, een dutje van twintig minuten zou doen. Ik zette een bed voor overdag in een hokje op kantoor, en mijn eerste twee dutjes daar waren fenomenaal. Pas rond middernacht realiseerde ik me waar ik aan begonnen was. Plotseling had ik nog vier eenzame uren te gaan voordat ik aan mijn volgend dutje mocht beginnen, en het huis was extreem stil in m'n huis. Ik besloot terug te gaan naar kantoor.

Met wat vlammende trance op de achtergrond vond ik een leeg whiteboard, waar ik een to-do list voor de rest van de week op tekende. Ik wilde een hele rits onzin doen waar ik normaal gesproken nooit aan toekwam, dingen zoals "belastingaangifte voor 2014" en "sokken kopen." Dan waren er nog de middelgrote aspiraties zoals "bouw dat verdomde moestuintje". Helemaal bovenaan stond "een boek schrijven," met mijn onafgemaakte roman in m'n achterhoofd. Maar daarover later meer.
Over het geheel gezien was de eerste nacht niet bijzonder moeilijk, maar wel flink deprimerend. Als er al kans bestond dat ik hier iets aan zou gaan hebben, had ik dringend wat advies nodig had.

Dat advies kreeg ik van een vrouw genaamd Charlotte Ellett. Charlotte heeft zich negen jaar lang aan verschillende polyfasische schema's onderworpen. Ze werkt als game-ontwikkelaar vanuit haar huis in Alabama. Ik vertelde haar dat ik me nu al emotioneel uitgeput voelde, en ze legde me uit dat dit normaal was. "De eerste paar weken worden ook wel de zombieperiode genoemd," vertelde ze via Skype. "Je belandt in een staat waarin je niet in staat bent om te rationaliseren waarom je doet wat je doet. Je wekker gaat af en je begrijpt niet waarom je überhaupt een wekker had gezet."

Ik vroeg Charlotte waarom ze heeft volgehouden, waarop ze een overweldigend gevoel van vrijheid beschreef. "Als er veel speelt in je leven, vergeet je je druk te maken over hoe moe je bent. Alles lijkt helderder en plotseling heb je de tijd om alles te kunnen doen." Ze waarschuwde me wel dat ik door de zombieperiode heen moet komen. "Als je dutjes beter worden dan weet je dat je op de goede weg bent," vertelde ze. "Je wordt dan wakker en voelt je alsof je uren hebt geslapen, terwijl het maar twintig minuten waren."

De dagen werden een lang, grijs geheel, maar ik kreeg wel een hele hoop gedaan. Op dag drie regelde ik mijn belastingen, maakte ik mijn pensioenregeling op orde, maakte ik het huis schoon, belde ik met mijn grootouders, kocht ik nieuwe sokken en onderbroeken en begon ik opnieuw te schrijven aan mijn boek. En voor de duidelijkheid: het is een stom boek en ik heb niet de intentie het aan iemand te laten lezen, maar toch voelt het spiritueel gezien belangrijk dat ik het afmaak. Gewoon om iets af te maken. Ik besloot dat als ik de eerste versie kon afmaken door polyfasisch te slapen, het experiment een succes zou zijn. Dus zat ik er iedere nacht aan, meestal drieduizend woorden per keer.

Er was nog iets anders waar ik aan begon te denken: waarom proberen? Waarom ook maar iets proberen? Het is een eigenaardige menselijke gewoonte om dingen te proberen. Ik denk soms aan de kat van mijn huisgenoot en hoe die nooit iets zal proberen. Is dat omdat ze nooit nadenkt over de dood? Voor mij zijn mijn angst voor de dood en mijn ambitie verstrengeld met elkaar. Ik denk dat succes – succes in je carrière, spiritueel succes, of waar je dan ook mee bezig bent – het enige middel is om een beetje betekenis te halen uit dit gigantische goddelijke universum. Het is om deze reden dat ik het idee van proberen iets fijns vindt, en waarom ik eindelijk iets af moest krijgen.

Toen ik gisteravond wakker was, had ik veel tijd om te lezen, en leerde ik dat de moderne opleving van polyfasisch slapen is begonnen bij twee filosofiestudenten in 1998.

Marie Staver had haar hele leven te kampen met slapeloosheid en besloot simpelweg haar vermoeidheid te omarmen door te leven op dutjes van twintig minuten. Haar vriendin, die wel prima sliep, bood aan hetzelfde te doen als een vorm van controle, en uiteindelijk eindigden ze iedere avond samen, studerend in een restaurant dat 24 uur per dag open was. Marie schreef later een blog waarin ze de eerste twee weken omschreef als een "absolute, monsterlijke hel," maar beweerde dat ze geleidelijk aan wendde aan haar nieuwe levensstijl. Wat daarna kwam was verrassend. "Het was het meest geweldige dat ik ooit had ontdekt en ik heb me nog nooit zo goed gevoeld," vertelde ze aan Motherboard.

Later schreef Staver een uitleg over hoe het nou kwam dat ze zich beter begon te voelen. Volgens haar brengt het menselijk brein in totaal anderhalf uur door in remslaap, terwijl de rest van de tijd wordt besteed aan cellulaire groei en reparaties. Het lijkt alsof ze dit tweede gedeelte als optioneel beschouwt en zich alleen heeft verbonden aan de remcomponent met haar dutjes. Ze schreef: "Na ongeveer drie tot vijf dagen, begint je brein een oplossing te vinden. Het begint als je je ogen sluit voor een dutje meteen aan de remslaap… en als je dan wakker wordt, dan voel je je echt heel erg uitgerust."

Toen ik dat las wilde ik dat vooruit kon spoelen naar het me heel erg uitgerust voelen. Het was dag vier; mijn eetlust was totaal verdwenen, en ik kreeg het niet meer warm. Ik voelde me fragiel, en simpele interacties waren totaal overweldigend. Ik nam mijn telefoon niet meer op. Als de persoon die mijn koffie maakte begon te kletsen, dan verontschuldigde ik mezelf en ging ik buiten staan wachten.

De moeilijkste uren waren die tussen middernacht en zonsopgang. Dit waren de stilste uurtjes. Ik was alleen, met een heleboel tijd om mezelf ervan te overtuigen dat mensen die boeken schrijven en hun levensdoelen bereiken slimmere en betere mensen zijn. Met hard werken kan je alles bereiken. Het was in deze uren dat mijn huisgenoot zei dat hij me zuchtend hoorde ronddwalen door het huis.

Ik had inmiddels een zekere routine ontwikkeld. Ik ging overdag naar mijn werk, daarna ging ik naar huis, at ik mijn avondeten, werkte ik aan mijn boek, en de uren na 2:00 uur 's nachts bewoog ik, terwijl ik luisterde naar podcasts. Ik ging naar de sportschool, of joggen, en ik begon te werken aan het moestuintje in mijn achtertuin. Gaan zitten na 2:00 uur ' s nachts was vragen om problemen, dus bleef ik bewegen. Dan deed ik een dutje voordat ik weer naar werk ging, en begon de hele cyclus opnieuw.

Het moeilijkste was dat ik niets had om naar uit te kijken. Leven zonder slaap betekent leven zonder pauze, dus als je een stressvolle dag op werk hebt, dan wordt het 's nachts niet beter. Het wordt één grote monotone cyclus. De zon gaat op en mensen komen naar buiten. De zon gaat onder, en de mensen gaan naar binnen. En dat op repeat.

Op dag zeven begon ik met hoesten. Het leek alsof mijn hersenen vast zaten aan een rare terugkoppeling van een tv-tune uit de jaren negentig. Elke keer als ik ging liggen kreeg ik dat deuntje in mijn hoofd, samen met een reclametekst die op tv was toen ik ongeveer twaalf jaar oud was. Het was een reclame voor een vrachtwagenbedrijf en ging zo:

Fletcher's! De enige manier om je vracht te vervoeren, sinds 1948! Door de stad, door dorpen, Fletcher's is er altijd voor je. Fletcher's!!!

FLETCHER'S!!! SINDS 1948…en ga zo maar door, luider en luider.

Tegen de avond zat mijn hoofd vol en wist ik dat ik ziek zou gaan worden. Ik ging daar 's nachts niet overheen komen, dus klom ik in bed en gaf me over aan een 48 uur lange zweterige slaap.

Toen ik me een paar dagen later wat beter voelde nam ik contact op met Charlotte Ellett uit Alabama en vertelde haar wat er was gebeurd. Ze vertelde me dat zij nooit ziek is geworden terwijl ze een polyfasisch slaapritme volgde, hoewel ze wel toegaf dat de stress van haar ultra-productieve schema haar soms achterhaalde. Niemand anders op de verschillende fora leek te maken hebben gehad met dat probleem, dus ik dacht dat ik dan wel de enige moest zijn. Ik dacht er kort over na om weer te beginnen, maar besloot om het niet te doen. Flikker op met polyfasisch slapen.

Ik ben er nu klaar mee. Als ik er op terugkijk dan lijkt het vaagjes leuk, simpelweg om hoe het mijn routine doorbrak. En ik kreeg echt veel voor elkaar. Waarschijnlijk omdat ik de helft van alles wat ik op dat whiteboard had gezet had afgestreept, alleen maar omdat ik anders niks te doen had midden in nacht. En wat mijn boek betreft, de eerste versie is af. Ik ben er nu doorheen aan het lezen en hoewel het over het algemeen van gemiddelde kwaliteit is, is het op zijn minst af. Eindelijk heb ik iets om bij te schaven.