Zo groeide Mitchell ‘De Tractor’ Dijks uit tot een god in Bologna

Mitchell Dijks loopt op zondag 10 maart, kort na de wedstrijd Bologna-Cagliari, shirtloos door Stadio Renato Dall’Ara. Er klinkt opgewonden geschreeuw. Hij wordt door mensen aangeklampt en supporters houden telefoons voor zijn gezicht in de hoop een selfie te scoren. Er verschijnt een fan met een ‘Dijks 35’-shirt in beeld, en iemand pakt de sterke schouders van de voetballer vast in de hoop nog een glimp van hem op te kunnen vangen.

Het is een haast surrealistisch beeld: Dijks is in korte tijd getransformeerd van een tribuneklant in de Eredivisie tot de meest verrassende voetbalheld van dit moment in Italië.

Mitchell Dijks (‘Mitta’ voor intimi) was in de jeugdopleiding van Ajax onderdeel van een lichting met onder meer Davy Klaassen, Joël Veltman en Stefano Denswil. Hij viel vooral op omdat hij niet bepaald paste in het clichébeeld van jonge Ajax-talenten: Dijks was ietwat slungelig en niet de meest technisch begaafde speler ter wereld, maar tegelijkertijd wel sterk en snel. Je kon zijn met gel geplamuurde halflange haar bijna door de televisie heen ruiken. Ook buiten het veld viel hij op: zo functioneerde hij bij Ajax een keer niet goed tijdens een wedstrijd omdat hij kort daarvoor een tatoeage op z’n kuit had laten zetten, een Kelderklasse-waardig excuus.

Omdat het Dijks in Amsterdam niet lukte om een basisplaats te veroveren, vertrok hij op huurbasis naar SC Heerenveen, waar hij de bijnaam ‘Diva’ kreeg, vanwege zijn glutenvrije dieet (de logica van de kleedkamer is soms ondoorgrondelijk). In Friesland presteerde hij het om in zijn eerste vier competitiewedstrijden twee keer een directe rode kaart te krijgen, een track record waar Lee Cattermole emotioneel van zou worden. In Friesland woonde hij samen met voormalig Ajacied Chiel Kramer in een huis dat hij zelf “een beetje een studentenwoning” noemde. De twee waren naar eigen zeggen ook vaste klant bij de lokale Chinees. Ze kwamen er zo vaak dat het clubkanaal van SC Heerenveen er een video over besloot te maken.

Eenmaal teruggekeerd bij Ajax werd het duidelijk dat Dijks geen basisplaats zou gaan krijgen. Gedesillusioneerd overwoog hij om te stoppen met profvoetbal. Hij was klaar met alle negativiteit en zijn lichaam liet hem herhaaldelijk in de steek (zelfs yoga en pilates mochten niet baten). Uiteindelijk vertrok hij naar Willem II, waar hij na een sterk seizoen in de belangstelling van onder meer Feyenoord stond. In Amsterdam gingen alle alarmbellen af en kort daarna werd hij glimmend van trots gepresenteerd bij Ajax. Trainer Frank de Boer noemde hem “de beste linksback van Nederland”, al hebben we in de jaren daarna wel geleerd om de spelersbeoordelingen van De Boer wat te nuanceren.

Dijks stond een seizoen lang in de basis bij Ajax, maar toch eindigde zijn seizoen – dankzij een als voetbalwedstrijd vermomd trauma tegen De Graafschap – met een bittere nasmaak. Peter Bosz volgde De Boer op, en Dijks raakte wederom zijn vaste stek kwijt. Zijn carrière kreeg een nieuwe dimensie toen hij naar Norwich City vertrok, waar hij zichzelf op Van Gaaliaanse wijze introduceerde in vloeiend steenkolenengels. In Engeland presteerde hij goed en werd hij 'The Beast' genoemd, maar na mislukte contractonderhandelingen met Norwich keerde hij voor de derde keer terug bij Ajax.

Onder Marcel Keizer mocht Dijks, door blessures bij andere linksbacks, aan het begin van het seizoen 2017/2018 een aantal keer opdraven. Ajax draaide matig en Mitta werd de zondebok: hij werd uitgefloten door een deel van de supporters. Natuurlijk, hij ramde weleens een bal blindelings als een omgekeerde meteoriet de tribune in. Maar aan de andere kant: kort daarvoor liep Nicolai Boilesen nog met een aanvoerdersband om de arm door de Arena, dus je zou zeggen dat ze wel wat gewend waren.

Dijksie verliet zijn jeugdliefde Ajax in 2018 voor het Italiaanse Bologna, waar hij zijn carrière een broodnodige boost hoopte te geven. Ondanks dat er twijfels waren over of hij wel zou slagen in de Serie A, maakte hij veel minuten aan het begin van het seizoen. Hij stond in de wedstrijd tegen Juventus op het veld met Cristiano Ronaldo, die hij later op haast literaire wijze beschreef: “Tering hé, da’s wel echt een monster.” De vlag mag uit op de dag dat Dijks besluit om na zijn carrière analist te worden – je hoort het hem al zeggen, medio 2032, naast een wakker schrikkende Arno Vermeulen in de studio van de NOS: “Godverredomme jongens, wat is die De Ligt een teringgrote kast.”

Helaas voor Dijks liep het begin vorig seizoen niet bij Bologna. Hij verloor zijn basisplaats en het degradatiespook nestelde zich op de tribune in Bologna. De grote ommekeer kwam toen Sinisa Mihajlovic werd aangesteld als trainer, waarna Dijks steeds belangrijker werd in het elftal. Rond die tijd werd de bijnaam van de Nederlandse linksback ook steeds prominenter: 'Il Trattore', oftewel De Tractor. Op de Schaal van Beste Voetbalbijnamen (die loopt van 1 tot 'Boem Boem Theo'), krijgt deze koosnaam toch minstens een 8.

Een goede bijnaam is treffend, maar niet voor de hand liggend. Niemand had er in Nederland ooit aan gedacht om Dijks in een agrarische context te plaatsen, maar als je het ziet, dan zie je het. Hij is groot, sterk en als hij op stoom raakt, vliegen de stukken gras door de lucht.

Wat begon als een onschuldige bijnaam, groeide uit tot iets veel groters. Mede doordat Dijks het koosnaampje zelf omarmde, ontstond er een bescheiden Tractormania in Noord-Italië. Er verscheen een briljant filmpje waarin hij op een New Holland-tractor over het trainingsveld rijdt, uitstapt en roept: “The tractor is ready!” Een fan vernoemde zelfs zijn eigen tractor naar Dijks, een onorthodox doch sympathiek eerbetoon.

Dijks verstevigde zijn heldenstatus elke week een beetje meer, en werd steeds populairder. Er verschenen regelmatig beelden waaruit bleek dat de Nederlander werd geadoreerd en filmpjes waarin hij met fans op de tribune stond te feesten. Nog geen anderhalf jaar eerder speelde hij voor zo’n 1400 man op een maandagavond met Jong Ajax, nu transformeerde hij langzaam in Diego Armando Dijks, iemand voor wie compilatievideo’s met titels als 'Magic Dijks' gemaakt worden.

“Ik kan niet normaal meer boodschappen doen in Bologna, de mensen zijn zo voetbalmaf en behandelen me als een god. Als ik in de stad ben, komen mensen uit winkels naar me toegerend en taxichauffeurs stoppen om een praatje te maken”, aldus Dijks zelf, deze zomer in het AD.

Ook in Nederland werd hij steeds populairder, al kwam dat niet zozeer door zijn prestaties, maar meer door zijn aanwezigheid op sociale media en zijn briljante interviews. Voor 433NL gaf hij alle volgers een dag lang een kijkje in zijn leven: “Om 12 uur heb ik Italiaanse les. Ik heb 25 jaar gedaan over Engels… Het verstaan gaat nog wel, maar het spreken is echt om te janken.” We leerden de stad, het elftal en het trainingscomplex van Bologna kennen: “Ons trainingsveld lijkt wel een landingsbaan, godskanonne… Het wordt weer een zware training.”

Ook de foto’s van zijn collega’s weet hij te verblijden met oneliners. Onder een post van zijn vriend Donny van de Beek, voorafgaand aan de Champions League-wedstrijd tegen Juventus, reageerde Mitta met: “Even 2 beentjes op Ronaldo topper.” Ook onder een foto van Frenkie de Jong, met Spaans onderschrift, was het raak: “hahahah nu al Spaans praten verdomme en ik zit hier nog dingen op Google Translate te vertalen hahaha pfff.” Dijks bevredigt, net als bijvoorbeeld Leonid Slutsky, onze haast onstilbare honger naar voetbalfiguren die zich onderscheiden van de rest en die, niet onbelangrijk, zelfspot hebben.

Onder leiding van Mihajlovic werd Bologna, met Mitta in de basis, uiteindelijk knap tiende. Toen moest het hoogtepunt van het jaar echter nog komen, de klap op de vuurpijl, het moment waarvan je niet wist dat je het nodig had totdat het gebeurde: AC Milan toonde interesse in Dijks. Volgens De Telegraaf legde de roemruchte club een bod van zo’n twintig miljoen euro voor hem neer. Plotseling zie je het voor je: De Tractor die in San Siro wordt gepresenteerd, de microfoon pakt en zich in het Italiaans aan het publiek voorstelt à la Brad Pitt in Inglourious Bastards: “Bwondjiorno.” Terwijl er in Nederland werd gedroomd over het iconische rijtje Van Basten, Rijkaard, Gullit en Dijks, toonden meer clubs interesse: ook Sevilla en Real Betis wilden hem naar verluidt graag overnemen.

Op het moment van schrijven is de transfermarkt nog een paar dagen geopend en bestaat de kans dus dat er een club is die, al dan niet gedreven door de paniek die bij een naderende deadline hoort, een niet te weigeren miljoenenbod voor Dijks neerlegt. Toch lijkt hij ‘gewoon’ te blijven. Aan de ene kant gun je hem een grote transfer, aan de andere kant hoop je dat hij blijft, dat hij – aan de hand van trainer Mihajlovic, bij wie deze zomer acute leukemie werd geconstateerd – zijn sterrenstatus in Bologna verder weet te verstevigen.

De veranderde positie van Dijks kan ook gezien worden als een indicator van de verschillende manier waarop voetbal in Nederland en Italië beleefd wordt. Het eren van onze sporthelden is niet ons sterkste punt – op wat kilootjes aankomen en in een skybox cola drinken staat hier bijkans de doodstraf – terwijl ze dat in Italië nou juist tot kunst hebben verheven. Dijks leeft als God in Bologna en wordt aanbeden door mensen in shirtjes met zijn naam erop. Voor andere landgenoten (zoals Jerdy Schouten) vormt hij een argument om de Serie A te prefereren boven de Eredivisie – oké, naast het weer, het eten, het niveau, het salaris en vast nog een boel andere redenen.

Natuurlijk, Nederlanders zullen nooit op de banken staan voor een mislukte voorzet, maar iets meer liefde voor onze potentiële voetbalgoden kan geen kwaad. Koester onaangepaste spelers als Dijks, want voor je het weet fladderen ze uit, naar een andere competitie, en vraag je je af waarom je ze destijds niet meer gewaardeerd hebt.