Van khatsap word je scherp en super potent

De Citroenman schuift me nog een paar khatbladeren voor en smeekt me ze in mijn mond te stoppen. Mijn wang zit op dat moment al vol met een geprakte prop, bestaande uit kardemom, kruidnagel, amandelen, rozijnen en khat dus, een geestverruimende plant die in de Verenigde Staten en de meeste landen in Europa verboden is. Maar hier in Israël is khat legaal en in overvloed verkrijgbaar. Uzi-Eli, een 72-jarige man uit Jemen met een witte baard, die beter bekend is als de Citroenman vanwege zijn sappen en kuurtjes op basis van citroensap, verstrekt de plant niet alleen, maar maakt er ook sappen mee.

Khat, lokaal gat genoemd, krijgt wel eens de schuld voor oplaaiende conflicten in Somalië en de catastrofale opdroging van Jemen. De plant maakte zijn entree in Israël na de immigratie van Jemenitische joden in 1949 en 1950, die de Zuid-Arabische traditie om de bladeren te kauwen vanwege hun stimulerende werking meenamen. De twee bekendste varianten, rood en wit, zijn verkrijgbaar op de markt in Israël, waarvan eerstgenoemde het sterkst is ("bizar," noemt Uzi-Eli het).

De alkaloïden in khat, cathinon en cathine, lijken in hun chemische samenstelling op efedra en amfetaminen. De effecten zijn vergelijkbaar met een straffe bak koffie, of een klein snufje Ritalin. Volgens een Hebreeuws onderzoeksdocument, waarin de effecten van de drug aan Israëlische wetgevers wordt uitgelegd, zijn dit onder andere euforie, energie, vermindering van vermoeidheid, verhoging van het concentratievermogen, vermindering van eetlust, extreem zelfvertrouwen en verhoging van het libido.

"Je moet de jonge bladeren nemen. Daar zit de actieve substantie," legt Uzi-Eli me uit terwijl we in zijn winkel zitten op een drukke hoek van de Mahane Yehuda markt in Jeruzalem. De smaak is aards en bitter, en doet nog het meest denken aan de lunch van een giraffe.

De zachte groene bladeren en stronkjes zijn makkelijk te kauwen en als een prop in de wang te stoppen, vergelijkbaar met het kauwen van tabak. Je moet ze wel minstens een half uur op die manier in je mond houden, om iets van het effect te merken. Volgens een Duits onderzoek uit 2003 wordt het grootste deel van de actieve componenten van khat via het wangslijmvlies opgenomen.

"Het is een sociale drug," zegt Uzi-Eli. "Je zit gewoon lekker in een groepje te kauwen, te praten, te leren en elkaar verhalen te vertellen."

Onder Jemenitische joden wordt khat traditioneel gekauwd tijdens avonden die

tahzina

heten. Gebruikers (meestal oudere mannen) zitten dan in een cirkel, kauwen op een prop, roken waterpijp, drinken

arak

en bestuderen ondertussen Joodse literatuur.

De laatste jaren heeft de drug een breder publiek bereikt onder niet-Jeminitische Joden , die khat liever als sap bestellen omdat het effect sneller is en je je mond niet zo vol hoeft te proppen. Het is lastig om exacte cijfers te vinden, maar verkopers van khat denken dat zo'n honderdduizend Israeli het wel eens gebruiken.

Terwijl ik op het groene spul kauw, gooit Uzi-Eli een handje khat samen met wat citroen en ijs in de blender, waarna hij de schuimende emulsie in een klein glas giet. De citrussmaak brengt de alkaline-smaak in balans en geeft het bittere drankje iets fris-fruitigs. Nadat ik zo'n half uur op de bladeren heb gekauwd, begint er een tinteling over mijn hoofd en langs mijn ruggengraat te lopen. Als ik er ook nog een shot khatsap achteraan gooi, lijkt alles in mijn omgeving opeens een stuk scherper in focus.

"Je moet er niet teveel van nemen," waarschuwt Uzi-Eli, want meer dan honderd gram van de rauwe bladeren zorgt volgens hem voor een verlammend, akelig gevoel.

Van alle sappen die hij verkoopt, is het citroen-khatsap volgens Uzi-Eli duidelijk het meest populair. Een klein kopje kost zo'n vier euro en is genoeg om het effect te voelen. Hij verkoopt ook puur khatsap en een soort zelfgebrouwen concentraat, waar naast khatbladeren ook kaneel en kardemom in zitten, waardoor het een kruidige smaak krijgt.

Een woordvoerder van de Anti-Drug Authority in Israël maakt duidelijk dat het kweken en kauwen van khat weliswaar legaal is, maar het maken van producten met khat dat in theorie niet is. Zo verbood Israël in 2009 de XTC-achtige drug

hagigat

, waar cathinon in zit. De khatsappen, die de laatste jaren een hit in Israël zijn geworden, noemt de woordvoerder "geen echte khat", omdat deze zijn versterkt met synthetische cathinon en cathine.

Deze grijze zone omtrent legaliteit zorgt ervoor dat kwekers van khat niet graag met pers praten, uit angst voor vervolging. Meerdere mensen die MUNCHIES benadert voor een interview, weigeren een interview vanwege de vage regelgeving omtrent hun khat-business.

Hoewel productie in de bergen zorgt voor sterkere bladeren, vindt de meeste productie van khat plaats in de laaglanden van Israël. De twijgjes kun je bij tuincentra in Jeruzalem en Tel Aviv kopen. Een tuinier van Rosen Herbs, een bejaardentehuis buiten Haifa waar jonge khatplanten worden verbouwd en gedistribueerd, zegt dat de productie van khat in tegenstelling tot landen als Kenia en Jemen, in Israël alleen in kleine hoeveelheden in de vruchtbare kuststrook van het land wordt verbouwd. Jemenitische families in plaatsen als Rosh Ha'ayin en Gadera hebben zelf gigantische struiken in hun tuin, of de tuinen van synagogen.

Aangezien het effect van cathinon al een dag na het plukken vermindert, zorgen steeds meer bedrijven in Tel Aviv voor een 'vandaag besteld, vandaag in huis' service.

Idan Sharabi begon zo'n tien jaar geleden met het verbouwen van khat in het buitenwijk Rosh Ha-ayin van Tel Aviv, waar vooral Jemenieten wonen. Op bijna vijfduizend vierkante meter heeft hij zo'n vierduizend khatplanten. Het is een verwende plant, zegt hij, die veel zon en water nodig heeft om goed te groeien.

In eerste instantie begon Sharabi met het verkopen van zijn khat in verschillende winkels en kiosken in Tel Aviv, maar een paar jaar geleden lanceerde hij een website waar je khat thuis kunt laten bezorgen. Daarbij vraagt hij zo'n tien euro voor een kilo van de sterke rode variant. Vandaag de dag heeft hij volgens eigen zeggen ongeveer tweehonderd vaste klanten die iedere maand bestellen en een groeiend aantal mensen dat met de sappen begint.

Hij kwam khat zelf voor het eerst op het spoor bij het zoeken naar een alternatief geneesmiddel voor ADHD. Na het proberen van de bladeren, besloot hij voor deze meer "natuurlijke" optie te kiezen.

"Mensen gebruiken het als Ritalin," zegt Sharabi, en bedoelt daarmee vooral feestgangers in Israël's party-hoofdstad. "De laatste jaren is het sap hip geworden bij iedereen die ook maar iets te maken heeft met feesten, events, bruiloften en bars."

Ondanks het verbod van de Israëlische overheid om de versterkte sappen, zijn de verse sappen nog steeds vrij verkrijgbaar in de straten van Tel Aviv en Jeruzalem. Afgelopen maand nog opende Uzi-Eli een tweede shop met khat en citroen-producten in de Carmel Markt van Tel Aviv.

Zo'n tien jaar geleden werd khat alleen nog maar door Jemenieten gebruikt, maar tegenwoordig heeft het volgens Sharabi "alle etnische grenzen overschreden".