I-f liep jarenlang met zijn ziel onder zijn arm

Het belangrijkste wat een dj van een jukebox onderscheidt, is zijn persoonlijkheid. En als er één Nederlandse dj is met persoonlijkheid, is het wel Ferenc van der Sluijs, oftewel I-f. De eigenwijze Hagenees achter Intergalactic FM richt niet vaak het woord tot de media. En als hij dan al in het nieuws komt, is het met een boze brief aan Valtifest of een rant tegen de Belastingdienst. Daardoor is bij mij de misvatting ontstaan dat hij ontzettend moeilijk zou zijn om te interviewen. Niets blijkt minder waar. In ons telefoongesprek, dat veel langer duurt dan in eerste instantie de bedoeling was, is Ferenc juist een open boek. Achter zijn vaak felle uitspraken over 'marktwerkingfascisten' en 'worship dj's' schuilt een gevoelige en gepassioneerde muziekfetisjist, die jarenlang met zijn ziel onder zijn arm liep en geen aansluiting kon vinden bij de Nederlandse 'John de Mol cultuur.' Ferenc, een tijdje terug waren jullie bij IFM in rep en roer. Hoe gaat het nu met je?
Gelukkig is alles opgelost met de Belastingdienst. En met mijn gezondheid is het ook een stuk beter.

Je gezondheid? Wat was daar precies mee aan de hand?
Mijn alvleesklier kapte er vorig jaar bijna mee. Ik moest echt drastisch iets aan mijn levensstijl veranderen, zei de dokter, anders zou het snel afgelopen zijn. Mijn intake moest veranderen, maar dat is inmiddels allemaal onder controle.

Wat heftig om te horen, goed dat je nu weer beter bent. Was het niet ontzettend moeilijk voor je om je levensstijl aan te passen?
Nee, dat ging echt van de ene op de andere dag. Als je ineens een schop onder je reet krijgt, is het niet zo moeilijk. Je moet wel, het kan niet anders. Ik had wel mazzel dat mijn vriendin verstand heeft van eten, dus ik hoefde niet al te diep te graven.

Heeft zoiets geen invloed op je hele zijn? En misschien ook op je muziek?
Op je muziek denk ik niet. Het enige wat wel duidelijk wordt, is dat je niet voor eeuwig leeft. Ik heb daar nooit zo bij stilgestaan. Je kunt wel je hele leven bezig zijn met wat je allemaal voor ziektes kunt krijgen, hele boeken staan ermee vol. Ik ben daar nooit zo mee bezig geweest, maar ik was ook niet echt geschokt toen ik hoorde dat mijn alvleesklier niet goed meer functioneerde. Ik ben anders gaan eten, maar iets anders kon ik toch niet, regelmatig slapen bijvoorbeeld lukt me niet. Ik slaap wel genoeg, maar wanneer, dat varieert. Ik leef het nachtleven en dat gaat nooit veranderen.

Dat onregelmatig slapen is een grotere aanslag dan mensen zich realiseren .
Ja, maar dan heb je het denk ik vooral over nachten overslaan. Ik maak soms lange dagen maar val uiteindelijk wel in slaap, ook al is het om negen uur 's ochtends. Twee dagen wakker blijven houd ik niet vol maar de onregelmatigheid blijft. Ook doordat ik nooit rust in mijn hoofd heb, de onzekerheid van het bestaan houdt me bezig.

Een gestructureerd leven is dus niks voor jou?
Nee, voor mij werkt dat niet. Ik vind de nacht ook heerlijk, man. Lekker rustig, iedereen ligt in zijn nest en ik ben aan het werk. Dat heeft een soort fijne, anonieme veiligheid.

Voelt het soms of je een schaduwbestaan leidt?
Dat is wel de juiste omschrijving, ja: life in the shade. Ik uit me graag in mijn werk. Al is werk een beetje een vies woord, want je denkt gelijk aan een soort baan, een soort moeten. Maar zo zie ik het niet. Dit is mijn leven, dit is hoe ik leef, dit vind ik mooi en ik kan er gelukkig de huur mee betalen en ervan eten. Ik kan ook niks anders en wil niks anders. Als ik weer behoefte heb om muziek te maken, dan ga ik muziek maken. Wil ik radio dan maak ik radio. En wil ik ineens autoracer worden, dan ga ik autoracer worden. Maar die behoefte heb ik helemaal niet. Ik heb dat vroeger wel gedaan overigens. Jaren geleden gingen we op Zandvoort plankgas rondjes draaien. De BMW 3 serie uit de jaren tachtig. Het was semiprofessioneel hoor: als we een weekend vrij hadden, hup helmen op, in de gordel en banden op roken.

Zelfs wat auto's betreft heb je dus een zwak voor vintage? Wat heb jij in godsnaam met de jaren tachtig?
Ik heb nog nooit een auto van na de jaren tachtig gehad, dat is best debiel. Ik vind het mooi dat alles toen nog niet alleen maar functioneel was. Het moest vooral leuk en lekker zijn om in zo'n ding rond te scheuren.

Voel je dat ook bij muziek, dat na de jaren tachtig alles functioneel moest zijn?
Ja, zeker wel. Alles daarna werd kaler, technischer; minder mens, minder vlees. De jaren tachtig zijn zo interessant, omdat die werden ingeluid met de ontwikkeling van de 808-computer. Vanaf die tijd werd muziek elk jaar anders: drumcomputers, synthesizers, MIDI, meerstemmige synthesizers, alles werd sneller, makkelijker en uiteindelijk ook steeds beter betaalbaar. En toen iedereen het kon gaan maken, werd de standaard steeds lager. Iedereen melkt muziek nu uit. Voorheen waren het de labels en distributeurs die het deden, nu is het tot Google aan toe . Zelfs in de jaren negentig konden we nog zeggen: fuck the majors. Daar valt nu niks meer over te vertellen.

Hoe heet die service waar ineens alles staat en waar je voor een tientje alles kunt luisteren? Spotify! Ik heb er helemaal niet om gevraagd dat mijn muziek daar te vinden is, maar het staat er allemaal. En de eigenaar van Spotify is een van de rijkste mensen op aarde. We worden gewoon uitgemolken, of we het leuk vinden of niet.

Hoe houd je de moed erin?
Het is de muziek die ons aan de gang houdt. Als je geen muziekfetisjist bent, ga je het echt niet overleven. Maar gelukkig zijn er meer debielen zoals wij. Maar dat alles maar zakelijk succes moet hebben voor de marktwerkingfascisten, daar ben ik goed ziek van. Alle mooie dingen zijn straks kapot. Maar goed, mensen kijken natuurlijk niet verder dan de Telegraaf en de televisie. Oké, dat is wel erg kort door de bocht, maar je snapt wat ik bedoel. De massa heeft geen idee dat er nog wat anders bestaat, die laat zich alles maar voorschotelen zonder even verder te kijken.

Zou dat komen doordat Nederland officieel een van de gelukkigste landen ter wereld is?
Jij zegt gelukkig, ik zeg naïef. Want je moet wel heel naïef zijn om schuimbekkend  gelukkig te zijn in een wereld als deze, met alles wat tegenwoordig onze vrijheid bedreigt. Als je kinderen hebt, dan word je automatisch een soort van gezapig en dan vind je het allemaal maar best. Dat snap ik eigenlijk niet, want je zou toch moeten willen dat je kinderen ook vrij kunnen kiezen en denken, zonder dat overal een mannetje met een gleufhoed op de loer ligt, of jij niet toevallig een zondige gedachte hebt? We zijn weer helemaal terug in de middeleeuwen, man. Calvinisme plus.

Gelukkig blijft goede muziek overeind. Wat maakt een plaat een goede plaat?
Dat is waar al jaren onderzoek naar wordt gedaan, want dan kan je de computer er een uit laten poepen en daar een paar miljoen van verkopen. Bij mij veroorzaakt dat soort muziek een soort trilling, het is een frequentieding. Het gaat over heel veel verschillende muziek, country en noem maar op, de meest debiele dingen kunnen daarvoor zorgen. Dat was het hele idee van CBS toentertijd, om dat allemaal te blenden op een zender en de wereld in te jagen. En dat werkte eventjes heel goed, om mensen uit hun hokje te trekken, maar uiteindelijk werkte het ook helemaal niet. Want al die autistische verzamelaars op CBS vonden dan weer dat je dat hele speciale singletje dat zij hadden gevonden lekker niet mocht horen. Dat gingen zij lekker in de kast verstoppen en dan was je weer terug bij af. Het werd een soort sekte en dat was ook niet de bedoeling.

Dat is uiteindelijk de downfall geweest van CBS?
Ja nou, er ontstaat een soort van elite en daar mag jij dan op een gegeven moment niet aan meedoen als nieuwkomer. En dat stoort mij, want muziek is echt voor iedereen.  Vroeg of laat ontdek je dat en dan ben je een newbie in de scene en mag je niet meedoen. Het is dan net of je in een gevangeniscel zit met zijn dertienen. Dan moet je eerst even al die dertien man in elkaar gaan slaan voor je wat respect heb. Ja dat is gewoon niet oké, iedereen moet eraan mee kunnen doen. Daarom heb ik er bij CBS op een gegeven moment de stekker uitgetrokken.

Waarom is IFM beter? Hoe heb je dat elitaire eruit gehaald?
We hebben de muziek ondergebracht bij verschillende stations ondergebracht. CBS was een forum dat radio uitzond. Bij IFM heb ik maar een heel klein forumpje geopend, puur voor technische dingen. Het kan geen kwaad om je luisteraars en de mensen die er geld in stoppen te betrekken bij sommige dingen. Maar IFM blijft bovenal een radiostation.

Is dat niet het manco van internet an sich? Dat het een vergaarbak van meningen is en dat het te weinig over content gaat?
Ja, en daarom gaat het allemaal langs me heen. Ik heb geen Facebookpagina meer. Ik heb het allemaal wel gezien, al die grappen, familiefoto's en kinderen. Hartstikke leuk voor je maar ik moet eerlijk bekennen dat het me geen reet interesseert. Ik bedoel deze wereld heeft ons helemaal niks te bieden en dan kan je er wel over gaan lopen huilen en doen, maar je kan ook zelf wat ondernemen en zelf iets doen.

Je zegt dat de wereld niks te bieden heeft; dat is best wel een statement. Ook zeg je dat je dat moet accepteren en gewoon zelf iets doen. Maar ik kan me voorstellen dat je daar zelf mee geworsteld hebt.
Ja natuurlijk! Ik heb ook gezocht en met mijn ziel onder mijn arm gelopen. Ik begon in 1990 Hotmix, toen had ik een mailorder nog een parttime job en in 1993 ging die winkel open, want dat kon gewoon niet anders.

Met je zie onder je arm gelopen, hoe kwam dat? Had je het idee dat je geen erkenning kreeg?
Nee, eerder dat ik geen aansluiting vond voor mijn ideeën. Continu niet bij een groep passen en geen liefde of geluk voelen, zoals ze dat op tv adverteerden. Alle klassiekers werkten niet voor mij, weet je wel: 'het plaatje.' Dat creëerde een ontzettende leegte en een heel ongelukkig gevoel. Ik heb ook samengewoond en een snor gehad en een baan en ik was doodongelukkig man, Dood-on-ge-luk-kig. Kijk, als iemand anders daar wel blij van wordt, vind ik het best. Je hoeft voor mij niet te veranderen als je lekker achter de geraniums wilt zitten de hele dag en kindertjes fokken. Zoek het maar lekker uit. Maar ik moet ook mijn ding kunnen doen en daar maak ik me dan wel eens zorgen over, dat alles dan maar gezapig en middelmatig moet zijn. En dat je maar mee moet doen met alles wat algemeen geaccepteerd is.

Als je naar de muziekgeschiedenis kijkt, zie je dat de interessantste muziek vaak van minderheden komt: zigeuners, negers, homo's. Zou dat komen door het gebrek aan aansluiting en die struggle?
Onderdrukking leidt tot excessen. Hoe meer je drugs verbiedt, hoe harder je er tegen optreedt, hoe meer het gebruik toeneemt. Natuurlijk helpt onderdrukking. Gezapigheid heeft nog nooit geholpen om mooie dingen te creëren, ik denk dat we dat nu wel vast kunnen stellen.

Zou je ook kunnen vaststellen dat je misschien wel in de schaduw moet leven om het interessant te houden?
Dat zou heel goed kunnen en ik heb daar geen moeite mee. Maar ik vind gezapigheid wel een bedreiging, want – net als met dat belastingding – er is altijd wel een gevoel dat ineens de bel kan gaan, en ineens is het over, dan mag het niet meer, dan kan het niet meer. Er is altijd die dreiging.

Dat lijkt me niet bevorderlijk voor de creativiteit, of is dat juist wat je op de been houdt?
Ja, je moet wel inventief blijven, en creatief. Bij IFM zijn we creatief, niet rijk, maar wel creatief. Een soort van kakkerlakken, die overleven ook alles. En dan worden we weer terug geschopt in een hoek en toch geven we niet op.

Denk je niet dat de underground en de mainstream elkaar een beetje in stand houden? Aan de ene kant van het spectrum heb je de Armins en de Afrojacks, aan de andere kant zitten de IFM's?
DJ Menthos? Ik weet niet of die überhaupt iets voor ons doet. Dat is geen mainstream, dat is de worship-scene en dat heeft helemaal niks te maken met wat wij doen. Ik had het met mijn vriendin hierover, die komt uit Antwerpen: I-f in het Sportpaleis. Dat is echt iets waar ik niet aan moet denken, verschrikkelijk. Laat mij maar lekker in die bruine disco staan met veel rood licht. Ik wil ook geld verdienen hoor, maar dat je in een sporthal metershoog met je armpjes gaat lopen zwaaien… Ik weet niet, daar is het mis gegaan met het hele dj-ding. Misschien dat ik een fossiel ben, maar als ik beelden zie van zo'n Ron Hardy of zo'n Larry Levan die in dikke disco's aan van die knoppen staan te draaien, edits maken en al die shit – voor mij heeft dat echt iets romantisch..

Is het met de hedendaagse influx aan muziek niet ook gewoon een kwestie van beter zoeken naar de goeie shit?
Ja, zeker, zeker. Je moet diep graven, maar daar komen wij weer van pas. Wij zijn uiteindelijk het filter voor een bepaald soort muziek. Als jij een jazz-man bent, zit je bij ons niet goed, maar kun je wel terecht bij een of ander jazz-fetisj-station. Van die liefhebbers die de drums met kwastjes bedienen en precies weten hoe en wat. Al die liefhebbers, dat vind ik prachtig man, dat is wat mij aan de gang houdt. En het houdt me op de been dat wij niet de enigen zijn. Mooie dingen, dat is waar ik altijd naar op zoek ben.