Ik hielp mijn eenzame moeder aan een Tinder-date, maar dat ging helemaal mis

Voordat de pandemie uitbrak kwam mijn moeder, een Roemeense, terug van drie maanden vakantie in Italië – een vakantie die ze vooral doorbracht door romcoms te kijken op Amazon Prime. Mijn ouders gingen vijftien jaar geleden uit elkaar en mijn moeder is sindsdien vrijgezel, maar ze heeft altijd gezegd dat ze iemand wil ontmoeten om haar leven mee te delen: iemand die trouw is, en af en toe ‘s ochtends een kopje koffie komt brengen.

Ik kon het niet langer aanzien om haar alleen te zien, dus ik installeerde Tinder op haar telefoon en maakte een profiel voor haar aan. De eerste man met wie ze sprak vertelde meteen dat hij getrouwd was. Mijn moeder snapte niet helemaal wat een getrouwde man op dating-apps te zoeken heeft, dus ze liet hem meteen weer gaan.

Daarna was Dan* aan de beurt, een getatoeëerde veertiger. Die bleek ook getrouwd. Maar dat was niet erg, zei hij, want ze konden ook gewoon vrienden blijven. Toen mijn moeder hem voor het eerst ging ontmoeten, bij een KFC in de buurt van ons huis, was ik erg zenuwachtig. Ik vroeg haar of ze me zijn telefoonnummer kon geven, en me af en toe een berichtje kon sturen om te laten weten dat ze nog oké was. Drie uur later kwam ze thuis. Ik was ondertussen in paniek geraakt.

Een paar dagen later liet ze zich door Dan tatoeëren. Ze had veel meegemaakt, en had zichzelf beloofd dat ze in 2020 een tattoo zou nemen als symbool van de overwinning op al haar tegenslagen: een feniks. Ik fronste mijn wenkbrauwen en voelde me twee keer zou oud als mijn moeder. Maar ze was gelukkig.

Mama en Dan bleven vrienden, en ondertussen bleef ze op Tinder op zoek naar de ware. Ze kreeg een match met Arvid, een Noor met groene ogen, en ze spraken elkaar al snel dagelijks. Arvid vertelde dat zijn vrouw vijf jaar geleden was overleden. Normaal gesproken woont hij in Londen met zijn dochter, maar op het moment werkte hij tijdelijk in Turkije als ingenieur voor Gazprom – hij hield zich bezig met pijpleidingen onder water. Hij noemde zichzelf een romanticus op zoek naar zijn wederhelft.

Niet lang daarna verklaarden ze elkaar de liefde. Er werd een ontmoeting in Roemenië op poten gezet, zodra zijn werk in Turkije erop zat – hij stuurde zelfs een foto van zijn contract als bewijs.

Twee seconden later besefte ik dat het contract niet echt was. Gazprom levert dan wel gas aan Turkije, maar het contract zat vol taalfouten. Arvids naam leek wel gefotoshopt en de handtekeningen ontbraken. ‘Arvid Kare’ was te vinden op Google, Facebook noch Instagram.

Hij probeerde mijn moeder ervan te overtuigen dat ze Tinder moest verwijderen. Ze hadden elkaar nu immers gevonden. Ik zei dat ik Arvid een beetje geheimzinnig vond, en dat ik bang was dat hij geld van haar zou jatten. Of erger: haar ontvoeren. Ze zou in de prostitutie terechtkomen! “Wie wil er nou seks met een oude vrouw als ik?” vroeg ze.

Als Roemeen heb ik zo mijn redenen voor paranoia. In een rapport uit 2018 van de Europese Commissie werd Roemenië genoemd als EU-land waarin de meeste mensenhandel plaatsvindt en uit onderzoek van het Roemeens Nationaal Bureau tegen Mensenhandel bleek dat het aantal Roemeense slachtoffers van mensenhandel tussen 2018 en 2019 met 29 procent is toegenomen, tot 698 personen. Bij 200 gevallen was het slachtoffer meegenomen door een vreemde, en 74 procent van deze mensen werd gedwongen tot sekswerk. Ook bleek dat slachtoffers vaak gelokt worden door iemand die ze pas geleden hebben ontmoet, al gaat het in slechts 4 procent van de gevallen om vreemdelingen die online te werk gaan.

Gelukkig werd mijn moeder ook wat sceptischer. Ik stond erop dat ze Arvid zou vragen om een foto van zijn paspoort zou maken. Dat deed ze. De volgende dag kreeg ze ‘m toegestuurd, en zijn naam en foto waren duidelijk gefotoshopt. Het patroon op de achtergrond klopte niet, en zijn identificatienummer aan de onderkant kwam niet overeen met dat aan de bovenkant.

Ik uploadde de twee foto’s die hij aan mijn moeder had gestuurd op PimEyes, een zoekmachine waarmee je op afbeeldingen kunt zoeken. Het eerste resultaat was een instagramaccount van een zekere Paul, een homoseksuele man die in Engeland woonde. Op zijn profiel vond ik alle foto’s die Arvid had verstuurd; Arvids dochter was in werkelijkheid de dochter van een van Pauls vrienden. Ik liet het mijn moeder zien en zag de teleurstelling in haar ogen.

Hij legde uit dat hij slechts deed alsof hij Paul was omdat hij vreesde dat zijn moeder niet op een 28-jarige zwarte man zou vallen. “Ik wist dat als ik mijn eigen foto zou gebruiken, ze niet geïnteresseerd zou zijn,” zei hij. We vervolgden ons gesprek op Skype. Hij zei dat hij een autoverkoper was, en mijn moeder de waarheid zou hebben verteld tijdens hun eerste ontmoeting.

“Het maakt me niet uit welke huidskleur je hebt, maar ik had je moeder kunnen zijn, weet je dat?” zei mam. Kelvin verontschuldigde zich opnieuw.

Ik vroeg Kelvin waarom hij op zoek was naar Roemeense vrouwen van middelbare leeftijd, al had ik wel al een vermoeden. Nigeria is berucht om zijn internetfraudeurs, en nepromances zijn daar een nare variant op: niet alleen wordt je geld gejat, maar ze breken ook nog eens je hart. Bij een grote politie-operatie in september 2019 werden wereldwijd bijna driehonderd mensen opgepakt voor online oplichtingen, waaronder dating- en loterijfraude. 167 van hen kwamen uit Nigeria.

“Ik hoorde dat Roemenië een leuk land is, met mooie plekken en huizen enzo,” zei Kelvin. Ik was het tegen die tijd wel een beetje beu, dus ik hing op. Mijn moeder lachte, en zei dat ze alleen moest huilen omdat ze geraakt was door Kelvins verontschuldiging. Ik was vooral blij dat ze niet ontvoerd was.

Psycholoog Cezar Laurențiu Cioc sprak met zowel slachtoffers als daders van dit soort scams, en onderscheidde vier methoden die oplichters gebruiken om geld af te troggelen.

De eerste houdt in dat ze zich als soldaat voordoen met veel geld op hun bankrekening. Dat geld willen ze delen – ze hebben alleen drie à vierduizend dollar nodig om het geld op te nemen. Bij een andere methode hanteert de oplichter simpelweg een valse identiteit om geld of waardevolle bezittingen van het slachtoffer af te troggelen, en weer een andere heet de ‘loverboy-methode’. Daarbij worden “goedgelovige meisjes van het platteland” verleid, en een beter leven in het westen beloofd – waarna ze in de mensenhandel belanden. Ook de laatste is een bekende: de fraudeur vraagt het slachtoffer om geld omdat hij een ongeluk heeft gehad en krap bij kas zit.

Het is mogelijk dat Kelvin een eenzame vrouw wilde beroven. Het is ook mogelijk dat hij het gewoon voor de lol deed. Maar wat zijn reden ook was: zijn verhaal is een waarschuwing voor hoe makkelijk je je online om de tuin kunt laten leiden.

Met mijn moeder gaat het inmiddels beter – maar ze heeft Tinder verwijderd.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Roemenië.