Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een goededoelenverkoper op straat

Als de twintigjarige Gideon* aan het werk is, zeggen mensen vaak tegen hem dat hij ze niet zo moet lastigvallen. Terwijl hij goede bedoelingen heeft: hij zamelt geld in voor de organisatie World Vision en probeert nieuwe donateurs te werven voor verschillende goede doelen.

Gideon was al een tijdje parttime goededoelenverkoper, maar nadat hij niet werd toegelaten tot de opleiding sociale wetenschappen aan de universiteit, besloot hij er een voltijdbaan van te maken. Nu staat hij vier tot zes dagen per week op straat om wildvreemde mensen om geld te vragen.

Het valt vast niet altijd mee om elke dag honderden mensen aan te spreken die daar zelf meestal niet zo op zitten te wachten. We vroegen Gideon hoe hij de moed erin houdt. 

VICE: Hoe vaak moet je geld vragen voor iets waar je zelf niet achter staat?
Gideon: Dat is nog nooit gebeurd. Ik sta erg achter de organisatie waar we momenteel geld voor vragen: een groot deel van de donaties kunnen we ook rechtstreeks naar de projecten laten vloeien, omdat er weinig extra kosten zijn. We mogen onze eigen projecten uitkiezen, dus het heeft altijd goed gevoeld.

Word je weleens moe van jezelf?
Laat ik het zo zeggen: als je jezelf zes of zeven uur steeds dezelfde dingen hoort zeggen, raak je wel een beetje geïrriteerd. Je probeert natuurlijk altijd creatief te zijn en er je eigen schwung aan te geven, maar uiteindelijk gebruik je toch ook veel standaardzinnen. Je moet jezelf telkens opnieuw voorstellen en hetzelfde vertellen. Dat is na een tijd wel vermoeiend.

Vind je dat je mensen ertoe aanzet om iets te doen waar ze misschien geen zin in hebben?
Ik zou niet zeggen dat ik pusherig ben – eerder dat ik mensen informeer en bewustzijn creëer. Ik vertel ze over de organisatie en mijn eigen favoriete projecten. Als ze dan nog steeds enthousiast zijn, vraag ik of ze donateur willen worden. Als ze dat niet willen, benadruk ik hoe belangrijk ik het goede doel zelf vind en stel ik een kleiner bedrag voor. Maar als ze echt niet willen, laat ik ze gaan. Ik wil niet dat iemand zich schuldig voelt.

Hoeveel doneer je zelf eigenlijk?
Bijna vijftig euro per maand. Het leek me raar om dit werk te doen als ik zelf helemaal niks zou doneren.

Je krijgt voor dit werk betaald. Waarom doe je het eigenlijk niet vrijwillig, als je het zo belangrijk vindt?
Ik doe dit vier tot zes dagen per week. Ik sta meestal zeven uur per dag op straat, moet een uur heen- en terugreizen, twee uur voorbereiden en een uur administratie doen. Soms ben ik dus twaalf uur lang op pad. Dan wordt het lastig om er nog naast te werken.

Hoe overtuig je mensen ervan om te doneren? 
Je moet in ieder geval het gesprek een beetje op gang laten komen, zoals bij alle verkoopbaantjes. Ik probeer de ander zich op zijn gemak te laten voelen en het persoonlijk te maken – ik wil weten wat voor iemand ik voor me heb.

Ik hoor vaak dat ze het eerst met hun partner willen overleggen, of hun gegevens niet zomaar op straat prijs willen geven. Dan zeg ik dat het wel even duurt voordat de eerste donatie plaatsvindt, dus dat er nog tijd zat is om het te bespreken. Ook zeg ik dat vertrouwen heel belangrijk is voor goede doelen. Dit soort organisaties kunnen zich echt niet veroorloven om persoonlijke gegevens te misbruiken. 

Je komt er vanzelf achter of iemand emotioneel of juist rationeel is ingesteld, en hoe je daarmee om moet gaan. Ik let ook goed op mijn woorden en zeg bijvoorbeeld eerder dat je altijd kunt ‘stoppen’ dan ‘annuleren’. En je rekeningnummer noem ik eerder ‘de magische cijfers’ – dat klinkt wat minder bureaucratisch. Maar daar zit verder echt geen ingewikkelde psychologie achter. Je moet vooral gewoon zelfverzekerd zijn.  

Lieg je weleens?
Nee. Ik vertel de informatie uit mijn hoofd, bijvoorbeeld hoeveel kinderarbeid er wereldwijd is, maar dat kun je ook online opzoeken. Als iemand doorheeft dat je onzin verkondigt, kun je fluiten naar de donatie. Dat kunnen we ons niet veroorloven.

Word je per uur of op basis van commissie betaald?
Allebei. Ik krijg een vast minimumloon, maar dat is niet veel. Ik vind het wel eerlijk: als je goed bent, kun je er zeker van leven.

Hoeveel druk voel je om je targets te halen?
Niet veel. Iedereen wil graag elke dag nieuwe donateurs werven, want je wilt niet dat je geld kost in plaats van oplevert. Als je een paar dagen niks binnenhaalt, word je daar wel op aangesproken. Dan kijken ze hoe het gaat en wat beter kan. Als je een week lang niemand hebt kunnen laten tekenen, is dit werk misschien gewoon niet voor jou weggelegd. Maar het hangt ook van je motivatie en toewijding af. Als je echt enthousiast bent, moet je soms gewoon even wat langer blijven staan, zodat je die dag toch nog iemand kunt laten tekenen.

Voel je je schuldig als je geld van iemand krijgt die zich dat eigenlijk niet kan veroorloven?
Ik probeer zulke mensen überhaupt niet te overtuigen. Al moet ik zeggen dat ‘geen geld hebben’ ook maar relatief is – de meeste mensen in dit land kunnen echt wel een tientje per maand missen, als ze dat zouden willen. Mensen die daadwerkelijk krap zitten laat ik weten dat ze het ook gewoon even uit kunnen proberen en er elk moment mee kunnen stoppen.

*Achternaam weggelaten om privacyredenen

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Duitsland

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram