Hoe de docu over de mislukte profambities van Achilles ‘29 tot stand kwam

Ik wacht in de lobby van het Van der Valk Hotel in Zaltbommel als ik een appje krijg van Hans Heijnen. De filmmaker is er ook al en zit in het restaurant, schrijft hij. Als ik aan kom lopen, rondt hij net een telefoongesprek af. “Er is vrij veel aandacht voor deze film,” zegt hij. “En ondertussen ben ik ook weer bezig met de voorbereiding van een nieuwe.”

De film waar we het vandaag over gaan hebben, is zijn nieuwe teledoc Voetbal is Oorlog. Die gaat over Achilles ’29 uit Groesbeek en zijn hectische overlevingsstrijd in het Nederlandse betaald- en topamateurvoetbal. Hiervoor volgden Heijnen en zijn crew onder andere manusje-van-alles Frans Derks, zijn broer en voorzitter Harrie, hun zus en bestuurslid Elrie, ex-trainer Eric Meijers en meerdere mensen van de club.

Beelden uit de teaser, waarin Meijers De Gelderlander een kutkrant noemt en zijn eigen doelman een kutkeeper, gaan nog steeds viral. VICE Sports sprak Heijnen over zijn documentaire, die vrijdag 28 september in première gaat op het Nederlands Film Festival.

VICE Sports: Hi Hans, waarom wilde je deze documentaire schieten?
Hans Heijnen: Ik vond het opmerkelijk hoe zo’n kleine vereniging zo goed presteerde op het hoogste amateurniveau. Ik was achttien of negentien toen ik een jaartje bij aartsrivaal De Treffers speelde. Toen wist ik nog niet hoe het precies zat met deze dorpsstrijd. Het idee voor deze film had ik dus zo zelf kunnen bedenken, al moet ik toegeven dat het uiteindelijk van iemand anders is gekomen.

Hoe bedoel je?
Paul Ruven, de producent van deze film, wist dat ik in deze omgeving had gewoond, en vroeg me of ik hier iets mee wilde doen. Zelf had hij contact gehad met Terence Vink, die toen voor een oud-sponsor voor Achilles werkte en in de Raad van Commissarissen van Achilles zat. Vink vertelde hem weer dat de club best mee zou willen werken. Zo legde ik contact met verschillende leden, de familie Derks en Eric Meijers. Toen iedereen zei mee te willen werken, begonnen we in december 2015 met filmen.

Met bijzondere beelden als gevolg, want de teaser waarin Meijers “kutkrant” en “kutkeeper” zei ging viral.
Twee miljoen mensen hebben het al gezien, en ik heb vanuit meerdere kanten erg positieve reacties gehad. Ik las ook dat oud-spits Freek Thoone erom kon lachen. Die twitterde iets grappigs, dat hij benieuwd was hoe vaak de mensen hem nu een kutspits zouden noemen. Ook hij had niet zo’n best jaar achter de rug, zullen we maar zeggen.

De ophef die de video teweegbracht is voor jullie dus alleen maar goed?
Zeker. Wat aandacht betreft, was dat geweldig. Al vond de familie Derks het wel rampzalig om te zien. Dat begrijp ik ergens wel, maar zo’n teaser moet natuurlijk zo goed en hilarisch mogelijk zijn. Ik vond onze guerilla-tactiek, om het zo maar te zeggen, bij nader inzien misschien iets te heftig. De producent, crew en ik vonden het qua beeld prima, al wilde ik persoonlijk ook minder dramatische scènes tonen en wat meer scènes over het voetbal.

Je kunt zien dat Meijers een journalist van De Gelderlander verrot scheldt.
Op dat moment dachten wij vooral: wat gebeurt hier allemaal? Heavy, het leek wel de roddelrevue. Dat van de journalist is één van de talloze voorbeelden van de tragikomische sfeer die daar hing. Het was voelbaar dat niemand die daar rondliep ook maar een beetje vertrouwen in de eigen ploeg had. Of in een goede afloop, qua geld en licenties. Het spelersmateriaal was niet al te best en het liep voor geen meter. Dat is klote, maar die emoties staan wel gewoon op beeld.

De keeper werd ook nog in de kleedkamer uitgescholden door Frans Derks. Was je toen niet stiekem heel blij? Dat zijn natuurlijk gouden beelden.
Op dat moment dacht ik er niet zo over, daar was de situatie bij de club veel te gespannen en kwetsbaar voor. Het was niet onze insteek om dat op te fokken zodat we beter beeld zouden krijgen. Alleen was dat natuurlijk totaal niet professioneel. Net als het gesprek tussen Meijers en Frans Derks met Emir Smajic trouwens, die Zweedse spits die er toen speelde. Ze spraken superslecht Engels, en wisselden bijvoorbeeld de woorden ‘horny’ en ‘honey’ met elkaar om. Dat was treurig en grappig tegelijk.

Werkten de hoofdpersonen altijd mee, ook toen de club het steeds moeilijker kreeg?
Ja, en dat respecteer ik enorm. Vooral wat de familie Derks betreft, want Achilles is hun levenswerk. Dat is duidelijk te zien, vooral aan hun grenzeloze ambitie, doorzettingsvermogen en over-mijn-lijk-mentaliteit. Ondanks alle, vooral financiële tegenslagen. De familie Derks trekt zich nooit terug en heeft echt wel ballen. Zelfs na de degradatie uit de Jupiler League, toen ze dachten dat het draaien van de film voorbij was, bleven ze aardig. Ze vroegen me nooit om te stoppen, dat vond ik erg dapper. Maar ook wel weer dubbel.

Dubbel?
Oud-speler en Groesbeker Jan Peters zei het mooi, al heb ik dat niet in de film gebruikt: “Prima, hardwerkende mensen, maar zodra het over voetbal gaat, krijgen ze een waas voor hun ogen.” Dan zijn ze in staat hun eigen moeder te verkopen. Echt waar, dat zou dan niet eens een probleem zijn. Ze zijn tot alles in staat, misschien besodemieterden ze de boel daarom af en toe een beetje met hun vage geldzaken en geheime agenda’s.

De club stevent af op een faillissement. Ben je niet bang dat uw film deels bijdraagt aan een mogelijke ondergang?
Dat zou niet leuk zijn hè? Maar daar ben ik niet bang voor, hoor. Los van deze film was zoiets toch wel gebeurd, aangezien er iedere keer maar weer nieuwe lijken uit de kast vielen. Daarom hadden wij als crew ook geen einddatum bepaald. Het was zo’n intens spannende David tegen Goliath-strijd. Dat is en blijft de belangrijkste laag van de film.

Wie is Goliath, in dit geval?
Iedereen die niets met Achilles heeft, de buitenwacht dus. Vooral de KNVB, nu ik erover nadenk. Hun rol was dubieus. Zij hadden allang kunnen zien dat Achilles’ ambities, hoe mooi ook, onhaalbaar waren. Ze hadden Achilles tegen zichzelf in bescherming moeten nemen, maar ze gebruikten de club als kop van Jut nodig om de voetbalpiramide vorm te geven. Amateurclubs die een groter vermogen hebben, zoals Katwijk of IJsselmeervogels, hadden waarschijnlijk een betere toekomst gehad. Al wilden die zelf weer niet promoveren.

Waarom kwam de KNVB niet in de film voor?
Ik heb de KNVB er zoveel mogelijk uit willen laten. De focus moest op de club liggen. De bond was de reus op afstand, die erop uit was om Achilles eruit te knikkeren. Waarom deelden ze anders zo vaak boetes uit? Ze hadden meteen moeten zeggen dat het geen goed idee was dat ze zouden promoveren, maar lieten het gewoon gebeuren. Ze deden nauwelijks moeite om ze te redden. Die straf met puntenmindering kwam keihard aan. Dat kan je in de film zien.

“Voetbal is oorlog” is een uitspraak die is toegeschreven aan Rinus Michels. Is de titel daar ook op geïnspireerd ?
Haha, een beetje. Ik produceer ook een film voor Leon Verdonschot en zat met hem in de auto. Hij vroeg hoe het filmen bij Achilles ging. Ik vertelde hem over de toenemende hectiek en drama en zei toen dat het net oorlog leek. Deze titel was al vaker ergens voor gebruikt, maar dekte de lading heel goed. Why not, dacht ik.

Begrijpelijk. Ben je trots op het eindresultaat?
Jazeker. Ik gebruikte bij deze film meerdere camera’s en had, ondanks alle ellende, veel vrijheid. Ik ben vooral trots op hoe wij als crew met alle omstandigheden om zijn gegaan. We hebben ons door niemand laten sturen, ook al hadden sommige hoofdpersonen natuurlijk andere belangen dan wij.

Verwacht je dat de familie Derks naar de première komt?
Zij en Meijers hebben al een paar scènes bekeken, maar krijgen de film sowieso een week eerder te zien. Als het goed is, komen ze ook naar de vertoning op het NFF. Dat vind ik hoe dan ook sportief van hen allemaal. Het zegt veel over hoe zij zijn: grote mensen die niet piepen bij tegenslagen. Of ze altijd duidelijk antwoord gaven op mijn vragen was een tweede, maar toch. Wat ben je trouwens aan het doen?

Ik weet niet precies wat hij bedoelt, totdat ik zie dat ik mijn kopje koffie zo schuin houd dat ik per ongeluk over mijn broek aan het morsen ben.

Let niet op mij, laten we het erop houden dat ik goed aan het luisteren was.
Haha, hier heb je een servet. Zelf kijk ik niet zozeer uit naar de première. Ik heb er al veel meegemaakt en weet wat ik kan verwachten. De film is eind juli afgemonteerd, sindsdien heb ik hem niet meer gezien. Wel ben ik benieuwd hoe de film op vijfhonderd man overkomt in een grote zaal. Op groot scherm is zoiets natuurlijk altijd net iets specialer.

De teledoc ‘Voetbal is oorlog’ gaat op vrijdag 28 september op het Nederlands Film Festival in première. Kijk hier voor meer info en tickets. Op zaterdag 29 september om 20.25 uur is de documentaire te zien op de NPO.

—

Je kunt je hier aanmelden voor onze nieuwsbrief om wekelijks het beste van VICE Sports Nederland in jouw mailbox te krijgen.