De voor- en nadelen van een abortus die wordt opgewekt door kruiden

Toen Claire* zich realiseerde dat ze zwanger was, wist ze meteen dat ze geen medische abortus wilde – dat wist ze net zo zeker als dat ze het klompje cellen in haar buik überhaupt niet wilde houden. Ze was 27, woonde in New York en had meerdere baantjes: ze was permaculturist en werkte als schrijver en kunstenaar. Ze gebruikte helemaal geen niet-organische producten, en wilde dus ook geen farmaceutische rotzooi in haar lijf om haar zwangerschap te beëindigen – daarom zocht ze naar andere methodes. Ze belde met Lauren*, een vriendin en doula (zwangerschapscoach) uit Los Angeles die – zoals vrienden uit LA wel vaker hebben – een alternatief had: kruiden.

"Ik wist dat ik een soort van ritueel moest ondergaan, maar ik wist niet echt hoe dat eruit zou gaan zien," vertelt Claire aan de telefoon. "Ik wilde geen procedure waar chemicaliën bij kwamen kijken, want ik weiger die in mijn lichaam te stoppen of op mijn huid te smeren. Uiteindelijk belde ik Lauren op, die als genezer werkt, en zij stuurde me een recept voor een 'emmenagogue' kruidenthee."

Van dat woord had ik nog nooit gehoord, en het lijkt erop dat het ook meer een eufemisme is dan een beschrijvende term. "Emmenagogue kruiden worden al eeuwen gebruikt," vertelde doula Lauren me via de mail. "Ik voel intuïtief de energie van de kruiden aan, en kies vervolgens de goede hoeveelheden uit, gebaseerd op het doel dat de moeder voor ogen heeft. Gezien de reacties vanuit de maatschappij op kruiden en heksen – wie weet komt er ook wel een verbod op bepaalde kruiden – hebben we het meestal niet over een 'abortus', maar emmenagogues zijn kruiden die je menstruatie opwekken wanneer je overtijd bent. Sommige vrouwen die hier gebruik van maken, hebben al een test gedaan en weten zeker dat ze zwanger zijn, terwijl anderen alleen een vermoeden hebben. Hoe dan ook, door deze kruiden te gebruiken, heb je een grotere kans om inderdaad ongesteld te worden."

Met andere woorden: emmenagogues zijn kruiden die een abortus op kunnen wekken en ze zijn het meest effectief voordat de zwangerschap de zes weken bereikt. De kans is groot dat je de kruiden gewoon in je keukenkastje hebt staan: peterselie, alsemkruid, polei, wilde peen en zilverkaars hebben allemaal abortieve eigenschappen. Eeuwen voordat er geïnstitutionaliseerde zorg kwam, gebruikten vrouwen deze kruiden om hun reproductieve gezondheid mee te regelen. Tegenwoordig is de meeste kennis over deze planten verloren gegaan – alleen een paar kruidendokters hebben die nog.

Op internet is er natuurlijk ook een hoop informatie te vinden. Wie op Tumblr naar 'herbal abortion' zoekt, krijgt een hele lijst aan doe-het-zelf-posts voorbij komen. Een recent artikel van Amerikaanse nieuwssite Mic, over de opkomst van het gebruik van aborterende kruiden, benadrukt de gevaren van dit online advies. Ook zijn abortusverleners het erover eens dat (afgaande op het aantal vrouwen dat thuis eigenhandig abortussen uitvoert) het nog steeds niet al te best gesteld is met de gezondheidszorg in de Verenigde Staten, en deze door de recente ontwikkelingen rondom abortuswetgeving steeds meer in het geding komt.

Tijdens een persconferentie van de National Abortion Federation, waarbij gesproken werd over de status van de gezondheid van Texaanse vrouwen, vertelde Tenesha Duncan, werkzaam bij het Southwestern Women's Surgery Center: "Sommige vrouwen proberen eigenhandig hun zwangerschap te beëindigen, omdat het in Texas enorm lastig is om veilig een abortus te ondergaan. In de eerste week nadat de wet veranderd was, zagen we een toename van patiënten die zelf al eens hadden geprobeerd om hun zwangerschap te beëindigen. Diezelfde week vond een dokter zelfs peterselie in de vagina van een van onze patiënten."

Helaas komen dit soort verhalen vrijwel altijd voort uit het slechte politieke klimaat, waarin de reproductieve rechten van vrouwen verre van gegarandeerd zijn. Maar voor sommige vrouwen, zoals Claire, is een thuisabortus vergelijkbaar met een thuisbevalling: niets meer dan een keuze.

"Ik wil bewust mijn bevalling meemaken, maar ook mijn abortus," legde Claire uit, ook al koos ze uiteindelijk niet voor een door kruiden opgewekte abortus, vanwege complicaties die mogelijk op konden treden. "Het kwam erop neer dat ik geen doula kon vinden die gespecialiseerd was in abortuskruiden," legde ze uit. "Als ik wat stoerder was geweest, had ik het misschien wel zelf gedaan – maar gelukkig heb ik door m'n werk ook een aardig goede zorgverzekering. Ik woon in een stad waar ik makkelijk naar een kliniek kan gaan en een veilige abortus kan ondergaan, zonder raar aangekeken te worden door mijn arts." Een andere vriendin, die zich ook bezighoudt met de werking van verschillende soorten kruiden, herinnerde Claire eraan dat ze overal een ritueel van kan maken, en dat is precies wat Claire uiteindelijk deed. "Ik heb de abortuspil gezegend en stuurde liefde naar iedereen die erbij betrokken was," vertelde ze.

Het innemen van iets wat je niet kent – zeker wanneer het om krachtige kruiden gaat die krampen en bloedingen kunnen veroorzaken – kan inderdaad gevaarlijk zijn als je niet weet waar je mee bezig bent. Daarom is het goed om de hulp in te schakelen van mensen als Andi Grace: een kruidendokter die al veel mensen heeft geholpen en lesgeeft in het gebruik van medicinale kruiden (Andi Grace wil graag met de voornaamwoorden 'zij' en 'hen' aangesproken worden). Nadat zij een negatieve reactie hadden op normale anticonceptie, begonnen zij te leren over de potentiële manieren waarop kruiden hen konden helpen om hun eigen reproductieve cyclus te beheren; ook zochten zij naar een manier om slapeloosheid te behandelen, zonder zware slaapmiddelen te nemen. Nu helpen ze anderen om, door middel van verschillende soorten kruiden, hetzelfde te doen.

Naast het geven van persoonlijke consultaties en workshops, heeft Grace ook een korte uitleg geschreven over door kruiden opgewekte abortussen, met ook een poster met daarop specifieke instructies. "Toen ik kruiden begon te gebruiken tegen mijn slapeloosheid, realiseerde ik me dat ik kruiden kon inzetten voor lichamelijke kwesties. Ik begon een levensveranderende relatie met planten op te bouwen, door ze meer en meer te gebruiken en steeds vaker mijn eigen medicijnen te maken," vertelt Grace.

"Kruiden zijn effectief, maar ze zijn niet 100 procent effectief," legden ze uit. "Ze zijn effectiever als je weet hoe je ze moet gebruiken, en gevaarlijk als je daar niet genoeg kennis over hebt. Als je een te hoge dosis neemt, bestaat de kans dat je erg ziek wordt."

"Voor mij is het belangrijk om mensen goed te informeren," gaan ze verder. "Mensen zullen nu eenmaal kruiden blijven gebruiken om abortussen op te wekken – dat doen ze al duizenden jaren, en er zijn vele redenen waarom mensen het nu nog steeds doen. Het is belangrijk dat mensen de informatie hebben om het goed en veilig te doen. Soms is het heel lastig om de goede informatie te vinden."

Als je overweegt een abortus op te wekken door middel van kruiden, is het volgens Grace het belangrijkste dat je volledig en goed geïnformeerd bent. "Het ideale scenario is dat je een kruidendokter hebt – of op zijn minst iemand die je er doorheen helpt, zoals een doula – en een reguliere arts die een echo maakt, zodat je zeker weet dat er geen complicaties zijn zoals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Helaas is het zo dat artsen kruidenabortussen vaak sterk afraden. Het kan een hele klus zijn om een team samen te stellen voor een vrouw die dit wil."

Ondanks alle kennis is Grace geen medisch professional. De meeste artsen raden het vrouwen, zoals Grace al zei, inderdaad af om een abortus op te wekken met behulp van kruiden. Toen ik het American Congress of Obstetricians and Gynecologists contacteerde, vertelde een vertegenwoordiger van de organisatie me dat zij "een kruidenabortus niet zien als een geschikte manier om een zwangerschap te beëindigen – een arts zou het nooit aanraden". Toen wees ze me op wat cijfers over vrouwen die een onveilige, illegale abortus moesten ondergaan. Dit resulteert in zo'n 50.000 doden per jaar, en de WHO spreekt zelfs over 70.000.

Dokter Eden Fromberg heeft de unieke positie om de zaak van beide kanten te kunnen zien: momenteel is ze holistisch gynaecoloog, en vroeger was ze kruidendokter. Voordat ze 'dokter' Fromberg was, studeerde ze kruiden in Californië – want dat hoorde bij gezondheidszorg voor vrouwen. "Het was in die tijd, de late jaren zeventig en de vroege jaren tachtig, lastig om specifieke informatie te vinden," zegt ze, "maar de tweedehands boekenwinkels in Santa Cruz waren wel goeie plekken om aan materiaal te komen. Mensen gooiden obscure en controversiële boeken weg. En op een dag kwam ik eindelijk een boek tegen over abortussen die opgewekt kunnen worden door kruiden, met daarin informatie over de juiste hoeveelheden en samenstellingen."

Die informatie bleek goed van pas te komen toen ze tijdens een vakantie dacht per ongeluk en ongewenst zwanger te zijn geraakt – een vermoeden dat werd bevestigd toen een vriendin haar vertelde dat ze had gedroomd dat Fromberg aan het bevallen was, en haar schoonmoeder belde ook nog om te vragen of ze zwanger was. Dokter Fromberg dronk thee van aloë vera en pennyroyal, in de hoop dat ze daarmee haar ongesteldheid op zou wekken.

"Het enige wat ik weet is dat ik overtijd was, en dat het na de thee toch ineens kwam," zegt Fromberg. "Het zou dus kunnen dat ik toen een abortus heb opgewekt, met die kruiden."

Inmiddels is ze een gediplomeerd gynaecoloog en ze voert zowel chirurgische als medische abortussen uit, maar ze doet het niet met kruiden. Ze is niet tegen deze alternatieve methode, maar het is niet iets wat ze zou doen als arts. "Ik zou daarin absoluut niet gesteund worden door mijn collega's," zegt ze. "Er is geen draagvlak voor kruidenabortussen in de huidige gezondheidszorg. Dat betekent overigens niet dat die er niet zou kunnen komen of dat mensen het weer kunnen gaan studeren en het weer een rol te laten spelen in de medische wereld. Maar in de geschiedenis van de moderne geneeskunde, zijn kruidendokters en verloskundigen altijd onderdrukt. Ze werden heksen genoemd en letterlijk verband op de brandstapel. De moderne variant hiervan zou een rechtszaak zijn, of iemands diploma intrekken. Dat zou mij ook gebeuren als ik abortussen zou gaan uitvoeren met behulp van kruiden.

"Dat gezegd hebbende, vind ik het prachtig dat vrouwen en kruidendokters die hier kennis over hebben dit aan het onderzoeken zijn," zegt ze. "Helaas is er in de geneeskunde op dit moment geen plek voor, maar er is overduidelijk vraag naar. En het zou mooi zijn als we er veilige richtlijnen voor kunnen opstellen."

* Namen zijn aangepast, echte namen zijn bekend bij de redactie.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.