Ik vroeg streamers hoe ze de haat op Twitch doorstaan

In 2020 ging ik als journalist undercover op Twitch: een online video- en chatplatform waar je livestreams kunt bekijken en uitzenden. Twitch trekt wereldwijd meer dan 21,5 miljoen bezoekers per dag, en ik was nieuwsgierig naar het platform. Door zelf te gaan livestreamen wilde ik erachter komen hoe die wereld, die volgens de eigen data van Twitch nogal gedomineerd wordt door mannelijke streamers en kijkers, in elkaar zit. Dat ik het proces filmde en er met mijn collega Martijn Goris een documentaire over maakte, hield ik geheim – Twitch en mijn kijkers wisten hier niet vanaf. 

Wat me niet verbaasde (want sex sells) was dat mijn kijkcijfers door het dak gingen toen ik mezelf (als onderdeel van mijn experiment en op aanraden van kijkers) sexyer ging presenteren dan ik normaal doe. Streamen met een decolleté leverde me duizenden kijkers per stream op, als ik een hoodie aan had keken er maar een handjevol mensen. 

Wel was ik verbaasd door de agressie die er op mijn nieuwe sexy look volgde. Ik werd bijvoorbeeld dagelijks (ik citeer) een “gore slet”, een “kankerkech” en een “achterlijke aandachtshoer” genoemd. En het beperkte zich niet tot online geweld: omdat mijn gegevens destijds zichtbaar waren op de website van de Kamer van Koophandel, werd ik ook per telefoon uitgescholden en bedreigd. Het ging zelfs zo ver dat mensen me opzochten en op straat intimideerden. Deze haatdragende gebruikers organiseerden zich ook in Discords om me van het platform af te krijgen: ze rapporteerden mijn streams als schadelijk of ongepast, in de hoop dat ik verwijderd zou worden. 

Die strategie werkte. Ik werd een aantal keer het platform afgegooid, en uiteindelijk is mijn profiel definitief verwijderd nadat ik een performance streamde waarbij ik videofragmenten uit mijn jeugd op mezelf projecteerde. Volgens de automatisch gegeneerde mail van Twitch werd ik verbannen vanwege “inappropriate art”. Die ban ging ver: mijn gezicht mag ook niet meer in de streams van andere gebruikers te zien zijn. 

De ban was voor mij frustrerend, omdat ik ondertussen de droom had ontwikkeld om een professionele streamcarrière op te bouwen. Ik was gehecht geraakt aan mijn community van volgers (het deel dat wel leuk was) en ik was van plan om streamend de wereld over te fietsen. Ook wilde ik ingaan tegen alle seksistische agressie die ik was tegengekomen. Ik wilde laten zien dat vrouwen de vrijheid hebben om te doen wat ze willen.

Als streamer probeerde ik meermaals in contact te komen met Twitch, maar een reactie bleef keer op keer uit. Toen ik mezelf meldde als journalist die bezig was met een documentaire over het platform, werd ik meteen aan een Director of Communications gekoppeld, die zeer bereid was mij te helpen. Maar nadat ik haar vroeg of ik een interview kon afnemen over de haat waar ik mee te maken had gekregen, mijn ban en de manier waarop Twitch bepaalt wie er van het platform verwijderd wordt, kwam er een mail terug waarin stond dat Twitch nooit informatie deelt over handhavingsacties: “As a policy, we don’t disclose much information about enforcement actions we take out of respect for the streamers ‘[...]’ Given the above, we won’t be accepting the interview.

Mijn ervaringen met Twitch hadden een veel groter effect op mijn leven dan ik had verwacht – het verhaal is te uitgebreid samen te vatten. Meer daarover lees je in mijn roman Zuigertje en zie je in mijn documentaire Amstergwen. Nu, twee jaar na mijn permanente ban, heb ik het grotendeels achter me kunnen laten (al ontvang ik soms nog nare berichtjes van oude Twitch-haters die mijn andere social media-kanalen hebben gevonden). Maar het feit dat je op Twitch slachtoffer kan worden van een seksistische haatcampagne, en daarbij geen enkele hulp, bijstand of duidelijkheid van het platform krijgt – dat laat me niet los. Ik ging in gesprek met streamers uit gemarginaliseerde groepen om te weten te komen hoe zij zich handhaven op het platform, en om te vragen welke dingen zij graag zouden veranderen.

Hoi Suus, waarom besloot je op Twitch te gaan streamen? 
Ik hou van gamen en wilde er actiever mee bezig zijn. Daarom besloot ik in 2021 om content aan te gaan bieden op TikTok en Twitch.

Krijg je weleens hatelijke berichten op Twitch?
Ja, mensen zeggen wekelijks dingen tegen me als: je bent lelijk, of je bent dom. Dit gaat om inhoudsloze agressie. Ik denk dat het voor dit soort mensen een soort afreageren is. Je hebt een rotdag, dus je reageert dit af op een streamer. Er wordt best veel moeite gestoken in de hatelijke berichten.

Denk je dat je daar meer last van hebt dan mannelijke streamers?
Ja. Je ziet dat er veel wordt gehaat op vrouwen, al helemaal als ze knap zijn en dat gebruiken om meer views te krijgen. Neem streamer Amouranth: zij verdient 1,5 miljoen euro per maand door sexy te gamen. Ik vind dat slim. Ze weet precies wat ze doet. Maar op haar wordt dus enorm neergekeken. Ondertussen krijgen vrouwelijke streamers voortdurend te horen dat ze het makkelijk hebben, juist omdat we vrouw zijn en daardoor meer mannelijke kijkers zouden trekken. Maar als je kijkt naar het lijstje 100 meest bekeken streamers op Twitch, dan staat er maar één vrouw op: Amouranth. En die zit regelmatig halfnaakt in een opblaasbadje. Dus wat leren we daarvan? Vrouwen hebben helemaal niet meer kijkers. En als ze dat wel hebben, zitten ze bijna bloot in een badje.

Kan je die nare reacties dan vermijden door niet halfnaakt in een opblaasbadje te zitten?
Dat helpt niet per se. Kijk naar Pokimane, die heeft ontzettend veel haters, terwijl haar streams heel keurig zijn. Hoe je het ook aanpakt, als vrouw word je gehaat. Vrouwen mogen nog niet zo heel lang een eigen mening hebben. Er is daarom denk ik veel woede naar vrouwen die zelfstandig zijn, bijvoorbeeld als streamer. Op Twitch komt dit soort conservatief gedachtegoed eruit, anoniem. Social media is de perfecte plek om je vrouwenhaat te spuien. 

Wat vind je daarvan?
Ik vind dat niet normaal. Ik zie trouwens ook dat streamers onderling soms erg naar tegen elkaar doen. Want door anderen naar beneden te halen, kun je je concurrentie wegwerken. Laatst zat ik een stream van een vriendin te kijken, en toen riep een andere streamer zijn kijkers op om haar te treiteren. Die kijkers kwamen haar chat in om haar uit te schelden. We hebben er een melding van gemaakt, maar nooit iets gehoord. Ikzelf heb nooit de behoefte om naar te doen over of tegen andere streamers. Misschien omdat ik ze niet als concurrentie zie. Iedere streamer is anders en iedere kijker heeft andere voorkeuren. Er is genoeg plek voor iedereen. 

Proberen mensen jou ook wel eens weg te werken?
Ja. Laatst nog speelde ik een game waarbij de community mee mocht doen, toen er iemand mee ging spelen die zichzelf het n-woord noemde. Ik moet dan heel snel mijn stream afsluiten en verwijderen. Vervolgens is het hopen dat niemand mijn stream heeft opgenomen, want voor zoiets kan ik gebanned worden. Het probleem is: je wordt verantwoordelijk gehouden – en vrouwen nog wat meer dan mannen – voor content die op zo’n moment buiten jouw controle omgaat. De manieren om streamers weg te werken zijn eindeloos. Als veel mensen daarop uit zijn, dan lukt het waarschijnlijk.

Wat vind je eigenlijk leuk aan streamen?
Ik zet me in voor mentale gezondheidszorg. Ik heb zelf een depressie gehad en vind het belangrijk om mensen die met soortgelijke dingen worstelen, te steunen. Als iemand tegen me zegt: ik had een rotdag en door jou heb ik kunnen lachen, geeft me dat een drive.

Wat zou je willen veranderen?
Ik zou willen dat er meer respect is voor elkaar, dat men elkaar niet afrekent op anders zijn. Ook vind ik dat Twitch meer zou moeten doen tegen giftigheid en pesten. Je ziet vaak streamers een account van een ander bespreken en met de grond gelijk maken. Vervolgens gaat hun hele following die streamer lastigvallen en rapporteren. Twitch doet hier niets aan. Ik vind dat Twitch mensen die te maken krijgen met haat, meer zouden moeten helpen. In plaats van de mensen die haten, helpen.

Hoi Japheth, sinds wanneer stream je?
Ik kijk al negen jaar naar Twitch maar ik stream zelf sinds 2020. De afgelopen jaren is er een boel veranderd. Tien jaar geleden ging er niet zoveel geld om in Twitch: winstmaximalisatie was toen geen ding. Het was in die tijd een soort online wilde westen. Mensen deden maar wat. Dat is nu wel anders. 

Hoe is het nu?
Er zitten nog steeds veel inspirerende mensen op Twitch. Zoals Day9tv. Door hem wil je er het beste van maken. Maar er is ook een groot aantal mensen dat zich onveilig voelt op Twitch. Er wordt veel gehaat. Bepaalde mensen kicken er nou eenmaal op om anderen een slechte tijd te bezorgen. Dat zie je overal terug op het internet. 

Zoals waar?
Neem Kiwi Farms: een forum van waaruit zich in de gamewereld begevende trans mensen en cis-vrouwen (waaronder Twitch-streamers) getarget worden om vervolgens eindeloos bedreigd, gedoxt en geïntimideerd te worden, en daarmee tot het uiterste door te gaan. Het werkt. Meerdere slachtoffers maakten al een einde aan hun leven nadat ze getarget werden. Ik benoem dit maar om aan te geven hoe ver de voldoening in het kapotmaken van anderen kan gaan.

Maar er zijn ook gewone gebruikers, natuurlijk. 
Natuurlijk. Maar de hardste schreeuwers vallen het meest op. En waarom schreeuwen ze zo hard? Juist omdat ze er iets uithalen. Iets van voldoening. Op een platform als Twitch kun je zonder consequenties anderen pesten. Door die ‘vrijheid’ gebeurt dit niet alleen sneller dan in het offline leven, maar is een plek als Twitch ook een magneet voor mensen die daarvan houden.

Heb je een voorbeeld?
Neem Pokimane: een bekende vrouwelijke streamer. Door de jaren heen zie je steeds weer hoe hele groepen mensen zich tegen haar keren: zowel kijkers als streamers. Pokimane is progressief. Daarnaast is ze een vrouw. Twitch is een platform met veel rechtse gebruikers, waar mensen gehaat worden om linkse en gematigde meningen. Twitch is ook een platform waar veel misogynie heerst. Als niet rechtste vrouw heb je dus de haat-jackpot. Omdat ze heel groot is, komt ze niet in de problemen met haar account. Maar veel kleinere streamers, zoals jij, komen dit wel als ze de massa tegen zich krijgen. 

Worden bepaalde streamers meer gehaat dan anderen?
Zwarte mensen, vrouwen, trans mensen, eigenlijk alle gemarginaliseerde groepen. CoryxKenshin, een zwarte youtuber, maakte hier laatst nog een video over. Het viel hem op dat hij veel vaker dan witte creators in de problemen komt voor het spelen van exact dezelfde games. 

Maar hij wordt vaker gerapporteerd, natuurlijk. 
Klopt. Mensen van kleur, vrouwen en lhbti’ers worden vaker gerapporteerd. Maar CoryxKenshin ontdekte ook dat witte collega's – toen die werden gerapporteerd voor exact dezelfde content – geen restricties kregen op hun account. Terwijl hij dit wel kreeg. Hij kon niet anders dan concluderen dat ook moderators hem anders behandelen op basis van zijn huidskleur. Platforms hebben geen controle over hoeveel mensen reporten, maar ze hebben wel controle over hoe ze met die reports omgaan. Dit is YouTube. Maar Twitch is nog veel erger. Zowel qua rapporteren als qua ongelijke behandelingen door moderators.

Hoe is het voor jou om in zo’n omgeving te zijn?
Ik ben een streamer met een kleine following. Ik val dus niet op en heb niet zoveel haters. Mocht ik ooit groter worden, dan verandert dat. Dat weet ik zeker. Voor nu is het subtiel. Ik dacht altijd dat racisme me bespaard was gebleven, maar ik realiseer me tegenwoordig dat ik er de hele tijd mee te maken heb op de manier die CoryxKenshin aankaart. Mensen wantrouwen me eerder omdat ik zwart ben. Mensen gaan er bij mij eerder dan bij een wit persoon vanuit dat ik geen gelijk heb. Dit gebeurt soms bewust, soms onbewust. Een platform als Twitch zou hier behoedzaam mee moeten omgaan. En dat gebeurt niet.

Vanwege die ongelijke behandeling?
Ja. Op dit vlak. En in het algemeen. Twitch behandelt streamers met een partnerschap bijvoorbeeld ook heel anders dan streamers zonder partnerschap. Waar partnered streamers mee wegkomen, daar komen gewone streamers niet mee weg. Dat is omdat als je partner bent, je meer geld voor ze verdient.

Ik was geen partner. 
Klopt. Er zal iemand naar je video gekeken hebben en gedacht hebben: die Gwen, die is fout, die bannen we gewoon. Waarschijnlijk omdat er veel onrust rondom je was. Maar je was helemaal niet schadelijk voor de kijker, terwijl er natuurlijk genoeg streamers zijn die dat wel zijn. Andrew Tate heeft bijvoorbeeld nooit een permanente ban gekregen van Twitch, ondanks zijn misogyne uitspraken. Hij heeft zijn kanaal inmiddels zelf verwijderd.

Waarom stream je eigenlijk nog op Twitch?
Het klinkt gek, maar ik zou graag een grote following willen. En dan vooral veel haters. Ik heb me mijn hele leven verstopt en wil mezelf inmiddels aan de wereld laten zien. Ik heb zin om tegen haters te zeggen: fuck jullie. Het kan me niet schelen wat jullie vinden. Dat lijkt me echt helend. 

Ha Lisa, waarom begon je met streamen?
Ik verveelde me tijdens de lockdown en ging daarom voor de gezelligheid streamen. In het begin vond ik het best gek: het idee dat mensen jou wel zien, maar jij hen niet. Tegenwoordig stream ik steeds minder op Twitch vanwege de giftigheid.

Wat bedoel je daar precies mee?
Veel mensen vinden het leuk om – alleen of in groepen – seksuele en haatdragende opmerkingen te maken. Het verpest vaak mijn stream. Mensen zeggen bijvoorbeeld dat ik lelijk ben, dik ben, of dat ik er om andere redenen niet uitzie. 

Hoe is dit voor je?
Ik vind het lastig om te zien dat vrouwen anders behandeld worden op het platform. Als vrouwelijke streamer krijg je vaker te maken met haat en word je sneller gezien als een lustobject. Laatst nog was er een man in mijn stream die behoorlijk wat geld doneerde en vervolgens allemaal vieze dingen zei. Toen ik aangaf dat ik geen interesse had in dat soort interacties, werd hij agressief. Verder vind ik het moeilijk dat er veel nijd is. Streamers onderling zijn ook vaak naar tegen elkaar. 

Doen dit soort dingen iets met je zelfbeeld?
Ik ben niet zo beïnvloedbaar. Maar toch: als mensen de hele tijd iets van je uiterlijk vinden, dan heeft dat effect. Je wilt graag dat mensen vinden dat je er leuk uitziet. Tegelijkertijd wordt er op je neergekeken als je er leuk uitziet en daardoor meer views krijgt. 

Hoe zie jij dit?
Het is tegenstrijdig. Ik vind dat hottub-streams niet op Twitch horen; er kijken namelijk veel kinderen naar, maar daar is nu een aparte categorie voor. Amouranth is de best bekeken vrouwelijke streamer die er is en zij berijdt voornamelijk opblaasdieren in een zwembadje. Ik denk dat Twitch redeneert vanuit de wens om maximaal te verdienen, zonder een pornosite te zijn. Het is als vrouw best moeilijk om je te verhouden tot de boodschap die we krijgen: streamen in een seksloos shirt zonder bh of een baby de borst geven, dat mag niet. Want vrouwelijke tepels – en ook de contouren daarvan – zijn niet toegestaan. Maar met slechts een minuscule bikini op opblaasdieren zitten maakt je tot een succes. Het is verwarrend. 

Waarom ga je er toch mee door?
Ik heb nog steeds plezier op Twitch. Het is beter geworden sinds ik ben veranderd van Fortnite naar Pokémon-content. De Pokémon-wereld is een stuk gezelliger dan de gamewereld. Daarom stream ik ook steeds minder op Twitch en steeds meer op VOGGT, waar Pokémon centraal staat.

Gevraagd om een reactie op dit artikel laat een woordvoerder van Twitch het volgende weten (vertaald vanuit het Engels): “Twitch is een ruimte waar mensen creatief kunnen zijn en mee kunnen doen met gemeenschappen van anderen die hun interesses delen. Intimidatie en haatdragend gedrag remt de groei van levendige en diverse gemeenschappen. Twitch tolereert haatdragend en intimiderend gedrag op geen enkele manier. Veiligheid is van groot belang op Twitch en daarom blijven we investeren in het laten groeien en verbeteren onze veiligheidsoperaties en veiligheidsbeleid om de Terms of Service en Community Guidelines te handhaven en nieuwe producten voor streamers te lanceren, die het mogelijk maken nieuwe lagen van bescherming aan te brengen op hun kanalen.”