Ook voor intersekse personen is Pride ontzettend belangrijk

Door de coronacrisis is Pride Month dit jaar minder uitbundig en feestelijk verlopen dan gebruikelijk. Om het toch een beetje goed te maken, hebben lhbti-organisaties van over de hele wereld op zaterdag 27 juni Global Pride georganiseerd – een uitgebreide internationale viering van diversiteit en seksuele verscheidenheid, die je gewoon vanuit je eigen slaapkamer kunt volgen. Het urenlange programma bestaat uit boodschappen van politici als Justin Trudeau en Nancy Pelosi, optredens van artiesten als Melanie C en Pussy Riot, bijdrages van belangenorganisaties en activisten uit alle uithoeken van de wereld en Village People zullen hun allereerste socially distanced uitvoering van YMCA laten zien.

Voor Nederland staat Annelies Tukker op het programma, om in een video de hele wereld toe te spreken. Tukker werkt als internationaal beleidsmedewerker voor het NNID, een door intersekse personen geleide mensenrechtenorganisatie die zich inzet voor de gelijke behandeling, rechten en zichtbaarheid van intersekse personen. Intersekse verwijst naar de ervaringen van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet past binnen de normatieve definitie van ‘man’ of ‘vrouw’. We belden haar op om te vragen over haar werk, discriminatie tegen intersekse personen, en waarom Pride zo belangrijk is.

VICE: Wat leuk dat je Nederland vertegenwoordigt!
Annelies Tukker: Ja hè! Ik was zelf erg verbaasd. Ik had een spoken word ingestuurd over dat ik zo blij ben dat Pride bestaat, en nu sta ik ineens op de programmering, tussen mensen als Conchita Wurst en de kroonprinses van Denemarken. Het is best spannend, maar vooral heel erg gaaf.

Je viert dus graag Pride?
Ja! Voor mij is dat het moment in het jaar dat ik even kan ontspannen, en dat het echt leuk is om bezig te zijn. Ik ben beleidsmedewerker internationaal, dus ik hou me voornamelijk bezig met mensenrechtenschendingen. Ik ondersteun organisaties bij het schrijven van rapportages voor de VN, daarvoor moet ik op zoek naar de ernstigste mensenrechtenschendingen die er bij intersekse mensen plaatsvinden. Ik lees de meest verschrikkelijke verhalen. Daarbij vergeleken is Pride echt een heel leuke manier om voor je rechten op te komen.

Ja, dat snap ik.
En daarbij komt: intersekse personen is heel vaak verteld dat ze met niemand mogen praten over het feit dat ze intersekse zijn. Dat niemand je vriend wil zijn, dat er achter je rug om zal worden gepraat en gelachen – die angst werd jarenlang aangepraat. Inmiddels is dat iets minder streng – nu wordt vooral aangeraden om het er alleen over te hebben met mensen die je heel erg vertrouwd. Je bent dus maar in een heel beperkte kring zichtbaar. Met Pride is dat helemaal anders: dan ben je volledig openlijk en zichtbaar intersekse. Je kunt op een heel gezellige en vrolijke manier laten zien wie je bent. Je doet het bovendien niet alleen. Voordat we deelnamen aan Pride waren er wel intersekse mensen die er in de media vrijuit over spraken, in interviews op de televisie of in de krant. Superknap, maar dan zit je daar wel in je eentje. Het fijne aan Pride is dat je met z'n allen bent.

Hoe lang doen jullie al mee aan Pride?
Dat doen we nu drie jaar. In het buitenland gebeurde dat al eerder, in Taiwan deed de intersekse activist Hiker Chiu bijvoorbeeld in 2010 al mee. Vier jaar geleden heb ik zelf Pride gebruikt als moment om zichtbaar te worden als intersekse persoon.

Een paar van mijn vrienden deden met een boot mee aan de Canal Parade, voor een queer feest waar ik zelf nog nooit eerder was geweest. Er waren nog een paar plekken over, dus ze vroegen me: goh, heb jij geen zin om mee te gaan? Dat leek mij best leuk, en ik dacht: als ik ooit een keer zichtbaar wil worden, dan is dit het moment. Dus dat heb ik toen gedaan. Doodeng was het, maar ook geweldig. Ik denk er nog steeds met heel veel plezier aan terug.

Dat is ook eigenlijk het moment geweest dat ik betrokken ben geraakt bij de intersekse gemeenschap, ik ben kort daarna bij het NNID gaan werken. En het jaar daarop hebben we met het NNID de eerste intersekse boot georganiseerd. Zo gek kan het lopen: als er er niet toevallig een plekje op die boot over was geweest, denk ik niet dat ik zou doen wat ik nu doe.

Was het een warm welkom?
Jazeker. Intersekse is in 2017 in Nederland aan het lhbti-beleid toegevoegd, en ook bij het COC. Het gebeurt nog steeds wel eens dat mensen zich afvragen: ja maar, hoe past intersekse er dan bij? Het is namelijk geen seksuele oriëntatie, en ook geen genderidentiteit. En het klopt dat seksuele oriëntatie, genderidentiteit en geslachtskenmerken (waar het over gaat bij intersekse personen) drie verschillende zaken zijn, maar we ervaren wel veel van dezelfde dingen. We kunnen elkaar goed begrijpen en erkennen, en vooral op beleidsniveau kunnen we goed met elkaar optrekken.

Hoe staat het er eigenlijk voor, als het gaat om de acceptatie van intersekse personen?
Daar zijn maar beperkt cijfers over. De interessantste cijfers die bekend zijn, komen uit de Special European Barometer 493. Daaruit blijkt dat Nederlanders denken dat discriminatie tegen lesbische, homo- of biseksuele mensen het meest voorkomt, tegen transgender personen minder vaak en tegen intersekse personen nog minder. Maar eigenlijk gebeurt precies het tegenovergestelde. Als je bijvoorbeeld vraagt aan Nederlanders of ze zich er comfortabel bij zouden voelen als hun kind een relatie zou krijgen met een lhb-persoon, dan zegt 86% ja. Bij een transgender persoon voelt maar 69% zich comfortabel, en bij een intersekse persoon is dat 68%.

Uit cijfers van een onderzoek van het Europese Bureau van Grondrechten blijkt dat 62% van de intersekse personen in het afgelopen jaar discriminatie heeft ervaren. En ze maken het overal mee: bij gezondheidszorg, op school, bij het zoeken naar een baan of huis, tijdens het uitgaan, noem maar op. Ook als het gaat om het ervaren van geweld, komen intersekse personen, samen met transgender personen, erg hoog uit.

Wat ook uit dat onderzoek bleek, is dat voor 72% van de intersekse personen die een medische behandeling hebben ondergaan, de eerste operatie aan hun geslachtskenmerken zonder geïnformeerde toestemming van henzelf of die van hun ouders is uitgevoerd. En dat voor 49% van deze groep dit ook geldt voor andere medische behandelingen, zoals hormoontherapie. Deze behandelingen worden uitgevoerd om intersekse kinderen te laten passen in een hokje ‘man’ of ‘vrouw’, of zoveel mogelijk. Bij NNID zijn we niet tegen die operaties, maar we vinden het wel belangrijk dat mensen daar zelf over mogen beslissen. Nu gebeurt dat vaak op jonge leeftijd, zonder dat het kind daarover iets te zeggen heeft, terwijl de beschikking over je eigen lichaam een fundamenteel mensenrecht is. Komt die discriminatie door gebrekkige kennis?
Dat we weinig leren over seksediversiteit draagt er ongetwijfeld aan bij. Maar het zegt ook iets over hoe de maatschappij omgaat met minderheden. Discriminatie wordt vaak gezien als een probleem van de minderheid zelf. Zo wordt er ook vaak van uitgegaan dat racisme een probleem van zwarte mensen is, waar witte mensen empathie voor moeten hebben. Maar zo is het niet: racisme is een probleem van witte mensen, waar zwarte mensen mee te maken krijgen- dat heeft de Black Lives Matter-beweging de afgelopen periode erg goed duidelijk weten te maken. Hetzelfde geldt voor homofobie: het is niet zielig dat mensen homo zijn, ze hoeven niet geholpen te worden; het is de maatschappij die moet leren dat seksuele diversiteit veel meer is dan alleen heteroseksualiteit. En dat is heel positief, ik denk dat het iedereen - ook mensen buiten de lhbti-gemeenschap - meer ruimte geeft om zichzelf te kunnen zijn. We moeten accepteren dat de maatschappij diverser is dan de meerderheid.

Dankjewel!