Worst is misschien kankerverwekkend, maar je kan het nog prima eten

Gisteren werden we allemaal opgeschrikt door het nieuws dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bewerkt vlees, zoals worst en spek, heeft aangemerkt als kankerverwekkend. En dat raakte een hoop mensen diep in hun hart.

Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek, een afdeling van de WHO, kwam tot deze conclusie door decennia aan onderzoek naar dit onderwerp te analyseren. De onderzoeksgroep zag duidelijke verbanden tussen bewerkt vlees en het risico op darmkanker en een mogelijk verband tussen rood vlees en het risico op alvleesklier-, prostaat- en darmkanker. Zij kwamen tot de conclusie dat met iedere 50 gram aan bewerkt vlees die iemand dagelijks eet, het risico op darmkanker met 18 procent stijgt.

In het rapport wordt rood vlees gedefinieerd als ieder spierweefsel van zoogdieren. En bewerkt vlees als al het vlees dat is verwerkt in iets anders, door het bijvoorbeeld te pekelen, drogen of te roken. (Denk dan aan worst, ham en ontbijtspek)

Maar wat betekent dit eigenlijk? Mag je dan echt nooit meer spek eten? En is een worstje net zo gevaarlijk als een sigaret?

Laten we eerst eens kijken wat de classificaties van de WHO precies betekenen. Er zijn vijf groepen: 1, 2A, 2B, 3 en 4. Rood vlees werd gisten in Groep 2A gezet, wat betekent het het "waarschijnlijk kankerverwekkend" is. Dit houdt in dat het niet bewezen is dat het kankerverwekkend is bij mensen, maar er is wel veel bewijs dat dit bij dieren wel zo is. Bewerkt vlees werd ingedeeld in Groep 1. Van alles wat in Groep 1 staat, zoals asbest en sigaretten, weet de WHO heel zeker dat het kankerverwekkend is.

Maar, volgens Dr. David Wallinga, directeur gezondheid van de Natural Resources Defense Council, is niet alles dat in Groep 1 staat even slecht voor je. "De classificaties zijn een afspiegeling van het bewijs dat er is," zo vertelt Wallinga me. "Het zegt niets over hoe sterk kankerverwekkend deze dingen zijn. Het feit dat worst in dezelfde groep staat als asbest, betekent niet dat ze in dezelfde mate kankerverwekkend zijn."

Het betekent alleen dat het bewijs in de ogen van de WHO sterk genoeg is om te zeggen dat worst en asbest – ieder in een bepaalde mate – kankerverwekkend zijn.

En hoe zit het dan met dat 18 procent verhoogde risico op kanker? Wordt het risico dat ik kanker krijg hoger met ieder broodje rookworst dat ik eet? Volgens Wallinga werkt het niet helemaal zo, omdat het gaat om dagelijkse inname. Met andere woorden, hoe meer bewerkt vlees je op regelmatige basis eet, hoe groter het risico. Mensen die iedere dag precies 50 gram bewerkt vlees eten, hebben dus 18 procent meer kans op darmkanker dan iemand die helemaal nooit bewerkt vlees eet.

Dat gezegd hebbende, moet het risico op darmkanker wel degelijk serieus genomen worden. Darmkanker is de op één na meest voorkomende vorm van kanker onder mannen en nummer drie onder vrouwen. De aandoening staat in de top tien van doodsoorzaken in Nederland. De classificatie van de WHO geeft in ieder geval aan waar je op kan letten om deze dodelijke ziekte te voorkomen.

Verder is het ook belangrijk om de weten dat het rapport van de WHO is gebaseerd op kennis die al lang bekend was. De classificatie van de WHO is wel degelijk van belang voor gezondheidsadviezen en –richtlijnen, maar als je een beetje had opgelet had je al kunnen zien dat de berg aan bewijs onderzoek na onderzoek groeide.

"Volgens mij was het niet echt nieuws dat bewerkt vlees niet goed voor je is," aldus Dr. Yoni Freedhoff, een huisarts uit Ottawa die een blog bijhoudt over voeding en diëten.

Freedhoff zegt dat je nu moet weten dat het niet gezond is om standaard bewerkt vlees te eten. Als je het wel dagelijks eet, dan is het belangrijk om dat te veranderen. Het betekent niet dat je nooit meer een worst kan eten, maar het zou goed zijn als we er niet te veel eten.

"Met al het voedsel dat misschien niet goed voor je is, moet het doel zijn om er zo min mogelijk van te eten. Je kan er nog steeds wel van genieten," aldus Freedhoff. "Er is een hele hoop kankerverwekkend voedsel, maar veel daarvan is ook erg lekker."