Kunstenaar Jan Hoek raakte gefascineerd door een kleine groep mannen in Nairobi, die deden alsof ze piraten waren, hoewel ze nog nooit de oceaan van dichtbij hadden gezien. Tijdens het hoogtepunt van de Somalische kapingen in 2012, reisden westerse journalisten vaak naar de Keniaanse hoofdstad om daar oud-piraten te interviewen. Dat was een stuk veiliger dan naar Somalië gaan, waar ze het risico liepen om zelf ontvoerd te worden. Sommige lokale mannen kwamen hier achter, en besloten wat geld te verdienen door de westerse media voor de gek te houden. Ze verzonnen uitgebreide verhalen over hun tijd op zee. Een van deze mannen is Haye (46 jaar), die als piratennaam Bashir gebruikt. Hij gaf meerdere interviews als piraat, en verscheen zelfs in een Deense documentaire en Time Magazine. Hoewel hij nog nooit in Somalië was geweest, was zijn verhaal over zijn leven als piraat erg geloofwaardig.
Advertentie
Net zoals de journalisten deden in de hoogtijdagen van de kapingen, vroeg Jan Hoek een paar fixers om piraten voor hem te regelen. Er kwamen acteurs, obers, taxichauffeurs, studenten en hiphopartiesten met een Somalische achtergrond op af, en hij vroeg hen om te doen alsof ze piraten tijdens een kaping waren. Van hun outfits tot de geweren die ze droegen – alles werd tot in detail uitgezocht en geregeld. Door de mannen te vragen om een eigen beeld te scheppen, hoewel ze dat niet uit eerste hand kenden, werd er een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. Jan speelt met de verwachtingen die we in het Westen hebben van exotische Somalische piraten. Sommigen zeiden dat ze hun ideeën uit lokale verhalen hadden gehaald, van een vriend van een vriend die een familielid heeft dat tijdens een kaping op de uitkijk stond; anderen haalden hun inspiratie uit de Hollywoodfilm Captain Phillips.Op de dag van de shoot waren de mannen blij dat de wapens die ze hadden beschreven allemaal aanwezig waren, tot de laatste handgranaat aan toe. De wapens waren uiteraard nep, net als de piraten. Het eerste model stond wat ongemakkelijk voor de achtergrond; Jan probeerde hem niet op z'n gemak te stellen. Hij was snel tevreden, wat de foto ook zo realistisch mogelijk maakt. Toen Haye de studio binnenkwam, haastte een assistent zich om hem wat khat, een amfetamineachtige plant, aan te bieden. Hij was de oudste, en moest met respect behandeld worden.
Advertentie
Haye, die bang is dat hij in zoveel piratenverhalen is verschenen dat de politie naar hem op zoek is, stond erop om geportretteerd te worden als het clichébeeld van een piraat, inclusief papegaai op zijn schouder. Toen Jan verdween achter z'n camera, deed Haye in zijn zwarte overall en schedelketting met een papegaai op zijn arm een stap naar voren, en zei hij: "Kan jij alsjeblieft mijn naam zuiveren?"De serie is te zien bij de tentoonstelling The Ultimate Sailor in het Scheepsvaartmuseum in Amsterdam van 10 juni tot 29 september. Klik hier om te luisteren naar een soundscape dat Torus maakte van de interviews die Mathijsen en Hoek met de neppiraten hielden.Tevens is er een overzichtstentoonstelling van het werk van Jan Hoek te zien in Stedelijk Museum Schiedam tot en met 25 september.