Niemand vertelt Jorja Smith wat ze moet doen

De muziek van Jorja Smith is het best te beschrijven als ronduit Brits. Niet op een Brexit-achtige manier, maar op een goede manier. Op een manier die perfect vastlegt wat het betekent om een Britse tiener te zijn. Op een manier die je trots laat zijn op de ongeëvenaarde muziekscene van Groot-Brittannië. Op een manier die ervoor zorgt dat je op de achterbank van een bus wil zitten, naar buiten wil staren terwijl de wereld aan je voorbijgaat en er blikkerig geluid door de speakers van je telefoon klinkt.

“Ik denk dat je naar Jorja Smith moet luisteren, omdat haar muziek een combinatie is van eerlijkheid en soulvolle melodieën,” zegt ze, lachend aan de telefoon. De teksten gaan over de ups en downs en ins en outs van het opgroeien, en zijn doordrenkt van een jeugdig optimisme. De beats, daarentegen, zijn beïnvloed door de geliefde en nostalgische Britse genres: bassline, 4x4, grime – klanken die het door het hele land goed doen, van boven naar beneden, links tot rechts, maar in het bijzonder in dat deel in het midden waar Jorja opgroeide. “Ik word beïnvloed door verschillende omgevingen. Veel van de dingen die ik heb geleerd, leerde ik in Walsall, ook al is er geen specifieke sound in de West Midlands.”

Neem bijvoorbeeld haar laatste nummer: On My Mind. Het is een UKG-bop, geproduceerd door Preditah uit Birmingham, en het klinkt alsof het op elk willekeurig moment in de afgelopen twintig jaar uitgebracht had kunnen worden. Maar dit is geen bewuste, gefabriceerde beslissing, of een label die Jorja in een bepaalde hoek wil duwen. “We begonnen gewoon te jammen en het werd iets. Mijn geluid is UK, dat zal het altijd blijven. Het is belangrijk, maar ik denk niet van tevoren: ik ga een eerbetoon brengen aan dit genre. Ik doe het gewoon.”

Deze tweedeling tussen nostalgie en een modern geluid komt terug in het grootste deel van Jorja’s muziek. De clip voor Teenage Fantasy — gelikt, gestileerd, zwart-wit — is gebaseerd op haar eerste ervaring met vrijheid: de ontsnapping uit Walsall naar Londen als tiener. “Ik was zestien, mijn beste vriendin en ik wisten dat er een feestje zou zijn in Londen. We hadden geen plek om te slapen en we zeiden niks tegen onze ouders. Ik vertelde hen dat ik bij haar bleef slapen, en zij vertelde dat ze bij mij bleef slapen. We gingen met de trein, trokken mooie kleren aan, deden onze make-up, kwamen aan en gingen meteen naar het feestje. Na het feest moesten we de hele nacht buiten blijven, voordat we de eerste trein naar huis konden pakken.” Hoewel Teenage Fantasy is geschoten in Parijs, zal iedereen die niet in een grote stad is geboren het gevoel kunnen herkennen: dat onvervalste verlangen naar vrijheid en avontuur.

Sindsdien is er een hoop veranderd. Eigenlijk is er al een heleboel veranderd sinds i-D Jorja Smith vorig jaar voor het eerst ontmoette. De jonge ster heeft razendsnel haar opmars gemaakt. in dit tijdperk van social media en Spotify. In 2016 was ze net verhuisd naar Zuidoost-Londen en kwam haar debuutsingle Blue Light uit. Nu praat ze met ons vanuit de set van Later… with Jools Holland en staat ze op het punt om op tour te gaan met Bruno Mars. Hoewel ze nog niet getekend is bij een platenmaatschappij en nog geen album heeft uitgebracht, heeft Jorja in een luttele 18 maanden miljoenen streams, talloze fans en de steun van enkele grote namen in de muziekwereld, van Dizzee tot Drake, op haar naam staan.

Dat ze nog niet getekend is, geeft Jorja precies de vrijheid die ze op dit moment nodig heeft, en ze is nog niet van plan om daar iets aan te veranderen. “Alles is cool op dit moment, ik denk dat dat komt omdat ik niet onder contract sta. Niemand kan me vertellen wat ik moet doen,” zegt ze, met een zekerheid in haar stem die niet geveinsd kan worden. “Ik doe wat ik wil en het gaat goed. Mijn aantal fans neemt toe, er luisteren steeds meer mensen naar me. Alle nummers van mijn album zijn klaar, ik moet alleen nog mixen en drie nummers opnieuw opnemen, omdat ik ziek was toen we de live-instrumenten opnamen.”

Als we haar vragen naar de oppervlakkige verwachtingen van oude, witte heteromannen die de muziekindustrie domineren, wordt het duidelijk dat haar zelfverzekerdheid verder reikt dat haar muziek alleen. “Niemand kan me vertellen hoe ik eruit moet zien. Ik raak snel verveeld. Ik schoor mijn haar af. Ik draag pruiken. Ik heb vlechten. Nu laat ik mijn haar weer groeien. Mensen kunnen me vertellen dat het er mooi uitziet of niet, maar het maakt me niet echt uit. Misschien neem ik wel zilveren vlechten hierna, omdat ik met Bruno Mars op tour ga en ik nog wat zilveren haarverf heb die op moet. Soms zeggen mensen: ‘Je moet consistent zijn met hoe je eruitziet,’ maar ik denk: waarom? Ik ben muzikant, geen model. Wees gewoon jezelf, dat is de boodschap van m’n single Beautiful Little Fools. Social media helpt niet, wees gewoon jezelf.”

Social media is misschien geen positieve invloed op je lichaamsbeeld en zelfvertrouwen, maar het heeft zo z’n voordelen. Haar succesvolle samenwerking met Drake heeft ze te danken aan een DM. “Hij stuurde me een bericht op Instagram en zei: ‘Ik vind wat je doet heel tof, en ik zou graag met je samenwerken,’ en ik reageerde: ‘Oh mijn god, dank je.’ Toen stuurde hij me Get It Together, maar ik schrijf al mijn eigen nummers, en dat was een cover, dus toen ik het voor het eerst hoorde voelde ik het niet. Het gaat over een vrouw die een gelukkige relatie wil, maar het lukt niet goed. Daarna veranderden er wat dingen in mijn leven en toen ik het nummer opnieuw beluisterde, dacht ik: ik weet waar ze het over heeft, ik heb me ook zo gevoeld. Dus stuurde ik Drake weer een bericht: ‘Is er nog plek op het nummer voor me?’ en hij zei: ‘Ja, het komt op More Life.’”

Ook ontplofte de social media toen Drake de geboorteplaats van Jorja bezocht, na de stop in Birmingham tijdens zijn Boy Meets World Tour. Een oude kennis van Jorja zag de twee in een lokale supermarkt en zette er een foto van online. “Ja, hij was in Warsall!” zegt Jorja. “Hij kwam naar de Co-Op. Ik moest naar de Co-Op om tampons te kopen. Ik ging vroeger naar de kerk met de jongen die de foto nam. Dat was grappig.”

Een snelle zoektocht naar ‘Drake’ en ‘Co-Op’ op Twitter bevestigen de enorme vreugde van het internet, maar online aandacht is niet waar Jorja het voor doet. “Succes betekent voor mij gelukkig zijn en zoveel mogelijk mensen raken met mijn muziek. Ik kan niet wachten op het moment dat ik een show doe, nadat ik een album uitgebracht heb, en iedereen alle nummers kan meezingen. Als ze de tekst kennen, omdat ze het album gekocht hebben en er meer dan vijfhonderd keer naar hebben geluisterd? Dat zou waanzinnig zijn.” Waanzinnig, misschien. Maar niet langer alleen een tienerdroom.

Dit artikel verscheen eerder op i-D Nederland.