Hoe Alfred Finnbogason uit een diep dal klom nadat hij Nederland verliet

Alfred Finnbogason maakte tussen 2012 en 2014 het ene na het andere doelpunt in de Eredivisie. Onder hoofdtrainer Marco van Basten en met Hakim Ziyech als aangever, was de IJslander niet te stoppen bij sc Heerenveen. In 2014 werd hij met 29 goals zelfs topscorer van Nederland.

Finnbogason maakte die zomer een veelbelovende transfer naar Real Sociedad, maar leerde in Spanje de keerzijde van het vak profvoetballer kennen. Als niet-scorende spits was het leven er moeilijk voor hem. Vervolgens liep een avontuur bij Olympiakos Piraeus in Griekenland ook niet zoals gehoopt. 

Na die frustrerende periode hervond Finnbogason het plezier in Duitsland, bij FC Augsburg. VICE Sports sprak Finnbogason via Skype over zijn succesvolle tijd in Heerenveen, het dal waar hij daarna doorheen ging, en zijn huidige succes in de Bundesliga. Dit is zijn verhaal.

“Voor mijn eerste thuiswedstrijd bij sc Heerenveen voelde ik de spanning in mijn hele lichaam. Ik moest een goede eerste indruk maken, want de fans kenden mij nog niet. Die onbekende jongen uit IJsland moest Bas Dost opvolgen, de topscorer van de Eredivisie. We speelden tegen Ajax en het stadion zat helemaal vol.

Het ging precies zoals ik had gedroomd. Ik scoorde twee keer en was meteen verlost van de druk. Als spits leef je van doelpunten, die geven je vertrouwen. Als je tegen Ajax kan scoren, kan het tegen iedereen. Later in mijn carrière, bij andere clubs, duurde het wel eens zeven maanden voordat ik mijn eerste doelpunt maakte. Dan zit je vast in een draaikolk die je meesleept naar beneden.

Kleine momenten kunnen een carrière maken of breken. Eigenlijk wilde ik helemaal niet naar sc Heerenveen. Ik zat op de hotelkamer bij de nationale ploeg van IJsland, toen mijn zaakwaarnemer me vertelde over de interesse van de club. Ik speelde op dat moment in Zweden voor Helsingborgs IF en had het daar prima naar mijn zin. Ik wilde daar in eerste instantie blijven. Maar na een nachtje slapen, bedacht ik me. Achteraf was dat één van de beste keuzes uit mijn carrière.  

Wat voor mij de doorslag gaf, was de trainer: Marco van Basten. Ik was verbaasd dat zo’n beroemde voetballer zo down to earth bleek te zijn. Voor de generatie boven mij is hij een god. Ik kende hem zelf vooral van naam, zoals je Maradona en Pelé kent. Ik had een goede connectie met Van Basten. We hadden inhoudelijke discussies over voetbal en hij drukte mij op het hart om vooral mijn instinct te volgen. Het ging niet veel over looplijnen en tactiek, maar hij wilde dat ik speelde met vrijheid in mijn hoofd. Hij weet als geen ander wat spitsen nodig hebben.

Na de wedstrijd tegen Ajax bleef ik scoren. Ik wist dat ik elke wedstrijd kansen zou krijgen en mijn doelpunten zou maken. Op het moment zelf was ik vooral aan het genieten. Nu pas besef ik hoe bijzonder die tijd was. 24 goals in mijn eerste seizoen en daarna, in mijn tweede seizoen bij sc Heerenveen, werd ik topscorer van Nederland met 29 goals. Ik ben trots op die cijfers. Mensen zeggen dat het makkelijk is om te scoren in de Nederlandse competitie, maar dan zou iedereen het wel doen.

Ik had het geluk dat ik samenspeelde met goede spelers. Elke spits droomt ervan om een speler als Hakim Ziyech achter zich te hebben. Hij is een van de beste spelers met wie ik heb gespeeld. Ik profiteerde van zijn kwaliteiten. Hij zette mij vaak één op één met de keeper en heeft me veel assists gegeven. We wisten van elkaar waar we liepen, hoefden niet veel te praten. Buiten het veld gingen we niet veel met elkaar om, maar op het veld hadden we een goede connectie.

Ik had een mooi huis in Heerenveen en woonde vlakbij het trainingscentrum. Dat was een minuut rijden met de auto. Ik was jong en had geen moeilijk leven. Ik focuste me volledig op het voetbal. Mijn beste vrienden in het team waren Kristoffer Nordfeldt en Marten de Roon. Ik heb de carrière van Marten sindsdien met veel bewondering gevolgd. Niemand dacht eraan dat hij het Nederlands elftal zou halen, hij heeft het helemaal zelf verdiend. In mijn vrije tijd speelde ik regelmatig golf met andere IJslanders die destijds in de Eredivisie speelden; Johann Berg Gudmundsson en Aron Jóhannsson van AZ, en Kolbeinn Sigthorsson van Ajax. 

Na twee jaar in Heerenveen was het tijd voor de volgende stap. Ik had laten zien wat ik kon, en door mijn doelpunten had ik naam gemaakt in Europa. Het was een logische stap om weg te gaan, dat vond sc Heerenveen ook. Real Sociedad toonde de meest serieuze interesse. Die club vinkte voor mij alle hokjes aan. Ze speelden aanvallend voetbal en eindigden twee jaar achter elkaar in de top zeven van La Liga. Maar het moeilijke van een transfer is dat je vooraf nooit weet of het goed uitpakt. 

Het ging niet zoals de club en ik hadden verwacht. Ik raakte al snel geblesseerd aan mijn schouder. Dat is geen excuus, maar wel een verklaring. Ik was uitgeschakeld en kreeg niet de kans om mijzelf meteen te bewijzen. Eenmaal terug op het veld, was ik nog niet volledig hersteld. Ik durfde mijn lichaam niet helemaal te gebruiken in de duels. Ik moest het doen met invalbeurten. Het duurde heel lang voordat ik scoorde. Pas in maart, op driekwart van het seizoen, maakte ik mijn eerste goal voor Real Sociedad.

Voetbal is leuk als het goed gaat, maar mensen begrijpen niet wat er op je af komt als het niet goed gaat. Er zijn in Spanje zeven kranten die elke dag over La Liga, en dus ook Real Sociedad, schrijven. Die moeten iets verzinnen om de krant te vervullen, dat is een kunst op zich. Ik probeerde de kritiek te negeren, maar als speler weet je wat er over je gezegd en geschreven wordt. Zeker als je als nieuwe aanvaller geen doelpunten maakt. Die kritiek ging aan me knagen. 

Ik kwam in een negatieve spiraal terecht, waar ik niet meer uitkwam. Ik probeerde er alles aan te doen om weer in de positieve flow te komen, maar ik zakte dieper en dieper in het gat. Natuurlijk, wij voetballers verdienen veel geld, maar we zijn ook mensen. Ik was veel alleen en raakte verdwaald in mijn eigen gedachten. 

Gelukkig kwam mijn vriendin – met wie ik nu twee kinderen heb – regelmatig over naar Spanje. Ook gesprekken met mijn familie en een psycholoog hebben me veel geholpen. Zo kwam ik een moeilijke tijd door. Aan het einde van het seizoen wist ik zeker dat ik weg moest gaan bij Real Sociedad. Het eerste jaar had niet gewerkt en ik kreeg geen tweede kans bij de club. Dat is voetbal. Ik ben daar niet bitter om. Het is een goede levenservaring geweest. 

Ik werd verhuurd aan Olympiakos Piraeus in Griekenland. Zij wilden mij een jaar eerder ook al kopen, dus ze kenden me goed. Ik was erop voorbereid om veel te gaan spelen, maar die verwachting kwam niet uit. De trainer, Marco Silva, hield me op de bank, het werkte niet tussen ons. Ik zou niet weten waarom niet. Het was erg frustrerend. Ik werkte hard op de training en in de Champions League speelde ik goed, maar in januari besloot ik dat ik verder moest kijken. In de zomer van 2016 stond het EK op het programma en IJsland deed voor het eerste mee. Daar moest ik bij zijn. Er hing veel af van mijn volgende stap. 

Het mooie van voetbal is dat er altijd een nieuwe kans komt. FC Augsburg bood me die. Traditioneel gezien is het geen grote club in Duitsland, maar ze zijn wel actief op het hoogste niveau. Ik wist niet of ik hier zes maanden zou zijn, of vijf jaar. Het is lastig om een carrière te plannen, maar op termijn vindt elke speler zijn niveau. In de eerste thuiswedstrijd scoorde ik een belangrijke goal, en ook de maanden daarna bleef ik regelmatig scoren. Vier seizoenen later zit ik hier nog, zo lang heb ik nog nooit bij een club gezeten. Ik voel me hier eindelijk weer gewaardeerd.

Mijn plan pakte goed uit, want in de zomer van 2016 ging ik met IJsland naar het EK. Als jonge jongen was het voor mij ondenkbaar dat ik ooit op dat toernooi zou spelen. “We zullen nooit meedoen op dat niveau,” zei elke IJslander altijd. We zijn een land met 350.000 inwoners. We hebben al moeite om elf spelers te vinden voor een wedstrijd! Maar in 2018 haalden we zelfs voor het eerst het WK, waar ik het eerste doelpunt van IJsland ooit scoorde. Mijn naam zal voor altijd verbonden zijn aan die goal. Mijn ouders waren enorm trots en mijn telefoon ontplofte. Het duurde twee dagen voordat ik iedereen had beantwoord.

Bij sc Heerenveen heb ik de basis gelegd voor mijn carrière. Daarna heb ik mooie avonturen beleefd en verschillende landen mogen ontdekken. Nu heb ik mijn rust gevonden bij FC Augsburg. Elk jaar dat ik hier speel, waardeer ik het meer. Mijn kinderen zijn hier geboren, mijn leven is gestructureerd en ik weet waar ik aan toe ben. De cultuur is hier zoals in IJsland, Zweden en Nederland, de landen waar ik succesvol ben geweest. 

Het was goed om in het zuiden van Europa te wonen en ik had het niet willen missen, maar de Duitse mentaliteit en levenswijze passen beter bij mij. Voor een paar duizend euro salaris extra hoef ik niet meer naar een andere club. Je weet nooit wat er gebeurt in het voetbal, maar op dit moment zit ik hier goed. Ik ben gelukkig, zelfs als ik geen doelpunten maak. Die wijsheid is met de jaren gekomen.”