Bowie, Elvis en Lemmy: welk beroemde drugsdieet was het ongezondst?

Sommige beroemdheden zijn beroemder vanwege hun drank- en drugsgebruik dan anderen. Zo wordt beweerd dat Hunter S. Thompson cocaïne snoof bij het ontbijt — om daar de rest van de dag mee door te gaan — voor hij bij de lunch nog wat LSD naar binnen kieperde. Bowie zou naar verluidt een tijd lang hebben geleefd op een dieet van coke, melk en rode paprika's, terwijl Lemmy opschepte over hoe hij dagelijks een hele fles Jack Daniels leegdronk.

Deze verhalen dragen allemaal bij aan het interessante mysterie dat deze artiesten omringt, maar even zonder grappen: met al het voorgenoemde doe je je lichaam behoorlijk wat aan. Wat deed dit feest- en dieetniveau met deze mensen, en hoe hebben ze het zo lang volgehouden?

Om hier achter te komen — en om uit te vinden welk beroemd feestdieet het allerergst was, wetend dat geen een van deze levenswijzen als "verstandig" kan worden beschouwd — sprak ik met een paar mensen die hier verstand van hebben: Henry Fisher, beleidsdirecteur bij drugsbeleid-denktank Volteface; Harry Shapiro, redacteur bij Druglink en hoofd publicatie bij Drugscope; en Petronella Ravenshear, voedingsdeskundige bij Chelsea Nutrition.

Het is lastig om erachter te komen wat Elvis allemaal tot zich nam gedurende zijn donkerste periode, maar hier is een indicatie: hij dronk zoveel Pepsi dat het schijnbaar direct vanuit de distributiecentra met pallets tegelijk bij hem thuis werd bezorgd. Het basiselement van zijn dagelijkse voedselinname was de fameuze "Fool's Gold Loaf", een broodje van dertig centimeter, gevuld met bacon, pindakaas en aardbeienjam. Elk broodje bevatte zo'n 8,000 calorieën, en tijdens zijn laatste dagen at hij er twee per dag, samen met kleine avondsnacks als hamburgers en gefrituurd witbrood.

En dan waren er nog de voorgeschreven medicijnen: Diazepam, Methaqualone, Phenobarbital, Etchlorvynol, ethinamate, codeïne: uppers, downers, en krachtige pijnstillers en kalmeringsmiddelen zoals Dilaudid, Quaaludes, Percodan en Demerol. Gedurende de zevenenhalve maand voor Elvis' dood — van januari tot augustus 1977 — schijnt zijn dokter hem minstens 8,805 pillen, tabletten, flacons en injecteerbare middelen voor te hebben geschreven.

"Voor sommige mensen werkt gluten bedwelmend — net als heroïne of morfine. Het geeft sommige mensen een erg kalmerend effect," legt Petronella Ravenshear uit. "Zijn dieet van veel vet, veel suiker en veel koolhydraten is niet alleen giftig voor de lever en het hart; het is ook fataal voor het microbioom; al zijn goedaardige microben moeten zich erbij hebben neergelegd en zijn afgestorven. Op de korte termijn krijg je van dit dieet last van constipatie, weinig energie, stemmingswisselingen en depressie. Op de lange termijn moet je dit dieet waarschijnlijk met de dood bekopen."

Hoe gevaarlijk is dit dieet? 5/5

"Hij gebruikte zowel uppers als downers, en meer. Het risico op een overdosis wordt hierdoor erg hoog, en dan is er nog het gevaar van ontwenning," zegt Harry Shapiro. "Als je besluit te stoppen met de hele handel — als je lichaam dat al toestaat — zal je in vreselijke toestand zijn. Elvis kreeg een gigantische hartaanval en dat is waarschijnlijk meer ontstaan door het dieet dan door de pillen. Ik weet niet hoeveel fysieke pijn hij had, maar het ging ongetwijfeld emotioneel niet zo lekker met hem — waar ga je heen als je al aan de top staat?"

Hemingway, een beruchte zuipschuit, had een hekel aan een heleboel dingen — William Faulkner, vrouwen — maar hij was dol op absint. Hij was er zelfs zo dol op dat hij zijn eigen op absint gebaseerde cocktail bedacht, "Death in the Afternoon", die hij regelmatig dronk, samen met een boel andere cocktails. In een cocktailboek uit 1935 schreef hij: "Giet een barmaatje absint in een champagneglas. Voeg hier koude champagne aan toe tot het de juiste melkachtige kleur bereikt. Drink langzaam drie tot vijf glazen."

"Dit is een prima drankje," zegt het Volteface-team. "Maar als hij 's ochtends al begint met drinken op een lege maag zal dit zeker effect hebben op het lichaam. Er zit een hoog alcoholpercentage in absint. Hij neemt iets tot zich waar potentieel 70 tot 80% ethanol in zit. Iemand die zoveel van deze substantie op een dagelijkse basis gebruikt is echt afhankelijk van alcohol."

Hoe gevaarlijk is dit? 3/5

"Alcohol is op de lange termijn op veel manieren eigenlijk gevaarlijker dan veel drugs," zegt Harry. "Heroïne is bijvoorbeeld niet per se zo'n schadelijke drug als veel mensen denken. Het is niet hetzelfde als alcohol. Het heeft geen effect op de vitale organen — je lever, je brein, je nieren, je hart. Maar alcohol en cocaïne leggen enorm veel druk op het lichaam — je bloeddruk, je hartslag. En dan zijn er nog de psychisch problemen die alcohol kan veroorzaken. Hemingway heeft zichzelf neergeschoten."

Kilmister leefde meer dan veertig jaar op een dagelijkse dosis JD-cola, speed en sigaretten. Vlak voor zijn dood gaf zijn manager aan dat hij zijn gebruik had verminderd, maar nog altijd ongeveer twee flessen wijn per dag dronk. Maar hey, hij at in ieder geval wel voedsel — min of meer dan. Geen groenten, behalve aardappelen en groene bonen. Koude spaghetti, koude patat, koude biefstuk. Daar zijn vast wel ergens voedingsstoffen in te vinden.

"Hoewel gezond eten de effecten van drugs niet tegengaat, helpt het je wel sneller en effectiever te herstellen. Lemmy at niet goed," zeggen de mensen van Volteface. "Wat betreft de speed en zijn geestelijke gezondheid is een amfetamine-psychose een bekende toestand waar mensen die langere tijd amfetaminen tot zich nemen last van kunnen hebben, vooral als je het in grote hoeveelheden gebruikt. Dit is een aanzienlijke zorg als je dagelijks speed gebruikt. De Jack Daniels met Cola is daarnaast een bom aan suiker. Maar gezien het feit dat de beste man zich niet erg druk maakte om de schijf van vijf, zal hij vast ook niet wakker hebben gelegen van de hoeveelheid suiker die hij tot zich nam — tot hij natuurlijk diabetes kreeg, en het een groter probleem voor hem werd."

Hoe gevaarlijk is dit? 3/5

Je kan waarschijnlijk nog redelijk wegkomen met dit dieet als je twintiger of deriger bent, maar als je ouder bent dan vijftig wordt het wel echt gevaarlijk," zegt Harry. "Speed en andere stimulerende middelen leggen veel druk op je verouderde lichaam. Lemmy rookte en dronk veel, en stierf aan een agressieve vorm van kanker. Ik denk ook hier dat de peuken en de drank meer het probleem waren dan enig ander onderdeel van zijn dieet."

Volgens biograaf David Buckley, schrijver van Strange Fascination: David Bowie: The Definitive Story, bestond het dieet van Bowie in 1976 bijna alleen maar uit rode paprika's, cocaïne en vette volle melk. Zelf zegt Bowie zich niet veel van deze tijd te kunnen herinneren, wat eigenlijk al genoeg zegt.

Buckley schreef: "Tijdens het plannen van de opvolger van Young Americans, zat Bowie thuis aan de glazen salontafel met een berg cocaïne van de hoogste kwaliteit, een kladblok en een stapel boeken. Psychic Self-Defense van Dion Fortune was zijn favoriet. De auteur beschrijft het boek als een 'safeguard om jezelf te beschermen tegen paranormale kwaadaardigheden'. De instructies uit Psychic Self-Defense ('Verbreek alle connecties met vermoedelijke indicatoren') lijken op een paradigma van de geïsoleerde en wantrouwige modus waarin Bowie in deze periode leefde. Er werd echter natuurlijk niet geluisterd naar één van de belangrijkste stellingen van Fortune: "Blijf van drugs af."

"Coke is een eetlustremmer, het is dus niet zo gek dat melk en rode paprika's het enige was wat hij at ─ hij zal namelijk niet zo veel honger hebben gehad als normaal. Het hielp hem om zijn strenge dieet niet te breken," leggen de mensen van Volteface uit. "Daarnaast zit melk vol met voedingsstoffen zoals vetten en andere dingen, dus denk ik dat het redelijk goed vol te houden is. Het is beter dan niks. Het slechtste van alles was natuurlijk de cocaïne. Door het dagelijkse gebruik is zijn geestelijke gezondheid er zeker door aangetast. Er is geen sterke correlatie tussen de hoeveelheid die je gebruikt en hoe slecht de mogelijke effecten zijn ─ je kan een snuif cocaïne nemen en gelijk al leiden aan paranoïde angsten en waanvoorstellingen. Maar wanneer je meerdere grammen per dag weg snuift, is het bijna vanzelfsprekend dat je op een gegeven moment last krijgt van die waanvoorstellingen.

Dit is te zien in het gedrag van Bowie dat beschreven wordt in het boek van Buckley.

Hoe het zit met de melk en paprika? "Het dieet van Bowie zorgde ervoor dat hij niet dood ging van de honger, maar hij had zeker een tekort aan vitaminen, mineralen en aminozuren," legt Petronella Ravenshear uit. "Zijn dieet heeft geleid tot meerdere tekortkomingen, spierafbraak en andere ellende. Hij dacht misschien dat hij de nodige proteïnen binnen kreeg door de melk en vitamine C  door het eten van paprika, om zo in leven te kunnen blijven. Er is natuurlijk wel een groot verschil tussen in leven blijven en op de juiste manier leven. Melk bevat te veel calcium en niet genoeg magnesium ─ van magnesium krijg je niet alleen energie, maar je hebt het ook nodig om tot kunnen ontspannen. Te weinig magnesium zorgt ervoor dat het lichaam niet in staat is om rust te kunnen nemen en resulteert in kramp in de spieren en hartproblemen, inclusief een hoge bloeddruk. Dit dieet bevat ook te weinig B12, wat nodig is voor het zenuwstelsel, spijsvertering en slaap."

Hoe gevaarlijk is dit? 3/5

Niemand zal dit dieet op lange termijn overleven, maar dit specifieke menu heeft Bowie niet lang gevolgd. "Bowie gebruikte regelmatig drugs, maar hij had longkanker vanwege de vele sigaretten die hij rookte. Drank en tabak maakt je vaak meer kapot dan drugs. Ze vormen een grotere bedreiging dan al het andere," zegt Harry. "Alcohol en sigaretten richten op lange termijn veel schade aan."

Stevie Nicks was één met haar cocaïne. Zij gelooft dat ze er, door de jaren heen, meer dan een miljoen dollar eraan heeft uitgegeven. Volgens de biografie Stevie Nicks: Visions, Dreams & Rumours, nam ze daarbij ook nog eens heel veel Courvoisier, Heineken en wiet tot zich.

"Het is een relatief normale combinatie," zegt Volteface. "Er zijn miljoenen mensen die dagelijks cocaïne, tabak, wiet en alcohol gebruiken. Er zijn veel mensen die dat doen. Maar waarschijnlijk dan geen gram cocaïne per dag. Wanneer je de combinatie cocaïne en alcohol tot je neemt, lijkt het vooral alsof je alleen cocaïne gebruikt, maar het heeft uiteindelijk een gevaarlijkere impact op je. De reden waarom het best gevaarlijk maar verleidelijk is voor veel mensen om coke en alcohol in combinatie met elkaar te gebruiken, is omdat de cocaïne je scherp en wakker houdt tijdens het nuttigen van alcohol, wat er weer voor zorgt dat je meer alcohol kan drinken. Het gevaar komt voor haar wanneer de cocaïne uitgewerkt is en je veel meer alcohol hebt gedronken dan je anders zou doen ─ en wanneer je elke dag de combinatie van cocaïne en alcohol tot je neemt, is het bijna onvermijdelijk dat je gebruik steeds toeneemt.

Zoals Nicks heeft toegegeven, werd haar verslaving erg problematisch – soms herpakte ze pas weer de controle over zichzelf nadat haar dokter haar waarschuwde voor permanente geestelijke en fysieke schade, en voor het risico dat ze liep op een hersenbloeding of een vroege dood.

Hoe gevaarlijk is dit? 3/5

Hoewel dit duidelijk heel gevaarlijk was, slaagde Stevie er uiteindelijk in om haar cokeverslaving te overwinnen, en leeft ze nog steeds. "Het lichaam is in staat om snel te herstellen," vertelt Harry. "Zelfs wanneer je levercirrose hebt opgelopen, kan je lichaam zichzelf herstellen. Wanneer je na tien jaar van je cocaïneverslaving af bent, is het zeker mogelijk om op den duur weer een gezond lichaam te krijgen."

Voor dit gedeelte is het gemakkelijker om zijn dagelijkse routine te laten zien zoals E Jean Carroll die heeft beschreven in het eerste hoofdstuk van haar boek HUNTER: The Strange an Savage Life of Hunter S. Thompson, uit 1994:

"Gezien zijn dieet, kreeg hij tenminste wel genoeg voedingsstoffen binnen," zeggen de mensen van Volteface. "Hij leidt minder aan het probleem van te weinig variatie in zijn eten, zoals David Bowie. Maar hij gebruikte wel heel veel drugs. Naast het feit dat hij elke dag LSD nam. Wanneer je dagelijks psychedelica consumeert komt er vaak een periode waarin het niet meer zo effectief werkt. Op een gegeven moment stopt het hallucineren of trippen zoals bij iemand die het voor de eerste keer of heel af en toe neemt. Maar je kan je dosis blijven verhogen. Er bestaat namelijk geen overdosis aan LSD, dus je kan elke keer meer en meer nemen. Je kan een tolerantie opbouwen voor alle drugs wanneer je er heel veel van neemt, wat in zijn geval zeker aan de orde was. Hij nam misschien zoveel drugs om vervelende ontwenningsverschijnselen te voorkomen. Hij zal waarschijnlijk alleen de gewenste effecten gevoeld hebben wanneer hij zoveel tegelijk nam."

"Hij dronk grote hoeveelheden alcohol en nam daarnaast ook nog eens het slaapmiddel Halcion, wat een behoorlijk gevaarlijke combinatie is. Je kan er zelfs dood aan gaan. Hoe de lever van Hunter S. Thompson werkte is net zo mysterieus als de werking van zijn hersenen. Het is knap om zo lang te overleven op dat dieet van hem.

Rijkdom is een grote factor die bijdraagt om tot dit punt te komen. "Hij had goede gezondheidszorg en mensen om hem heen die hem steunden," voegt het team van Volteface toe. "Veel mensen die zoveel drugs gebruiken, of zelf kleinere hoeveelheden, lukt het vaak niet om zo lang in leven te blijven. Deels omdat ze niet de mogelijkheid hebben om zich te laten verzorgen in de grootste en beste ziekenhuizen. Het is veel gemakkelijker om vol te houden wanneer je een drugsgebruiker met veel geld bent dan een arme junk."

Hoe gevaarlijk is dit? 4/5

"Hij leefde in een totale achtbaan van chemicaliën," zegt Harry. "Drugsgebruik was niet de directe aanleiding van zijn dood, hij heeft zichzelf namelijk doodgeschoten. Wanneer je ermee stopt ben je niet meer geworteld in de echte wereld. Het is onmogelijk om te zeggen wat voor schade hij zijn lichaam aan heeft gedaan, maar waarschijnlijk heeft het zijn stabiliteit niet veel goeds gedaan. Cocaïne en cafeïne hebben zijn hart onder heel veel druk gezet. Ik zou me zeker niet willen begeven rondom Hunter S. Thompson - hij moet compleet onvoorspelbaar zijn geweest met zijn cocktails van verschillende drugs. Dat heeft meer invloed op je geestelijke staat dan fysieke staat."