We keken de Duitse verkiezingsuitslag met een paar vluchtelingen in Duitsland
Foto's door Rebecca Rutten

FYI.

This story is over 5 years old.

duitsland

We keken de Duitse verkiezingsuitslag met een paar vluchtelingen in Duitsland

“We maken er nu grapjes over, maar we zijn ook bang.”

"Natuurlijk ben ik geen fan van Alternative für Deutschland (AfD)" zegt Qussai (24). Hij vluchtte drie jaar geleden uit Syrië. Maar hij zegt ook iets dat je misschien niet zou verwachten. "Als twaalf procent van de Duitsers het een goede partij vinden, is het goed dat ze in de Bondsdag vertegenwoordigd worden. Zo werkt democratie." Iedereen in Odays kamer in de Berlijnse wijk Neukölln is het met hem eens.

Advertentie

Oday en Qussai zitten rond een kleine koffietafel, samen met Odays oudere broer Alaa (28), Hossam (25) en Venous (21). Oday heeft Arabische linzen voor ons gemaakt, en nu zitten we met zijn allen aan tafel, omringd door blikjes bier, volle asbakken, en kommen met yoghurt en tahini.

De vijf komen allemaal uit As-Suwayda, in het zuidwesten van Syrië waar de meeste Syrische druzen vandaan komen. Ze kwamen tussen 2014 en 2016 naar Duitsland, omdat de regering onder leiding van Merkel dat toestond. Ze leren Duits, werken en gaan naar de universiteit. Ze hebben allemaal een vluchtelingenstatus, behalve Alaa, die civiel ingenieur is. Als de AfD zijn zin krijgt, zouden mensen als zij niet in Duitsland mogen wonen.

Oday: "Wie niet gaat stemmen, geeft de AfD meer kans"

"Voor ons Syriërs is dit democratische systeem super," zegt Alaa. "Over vier jaar zullen we zien of de partij [AfD] nog steeds zoveel stemmen trekt." Twintig minuten voordat de eerste exit polls bekend worden, zegt Qussai: "Ik zie ze niet meer dan twaalf procent van de stemmen halen."

Het is zes uur 's avonds. De eerste polls laten een zorgwekkend grote blauwe balk op tv zien. "Shit," zeggen de Syrische vrienden. Niemand is verrast door het resultaat. Terwijl Oday een sigaret opsteekt, vieren de AfD-aanhangers op het scherm feest. "In Bautzen heb ik gezien hoeveel racisme er in Duitsland is," zegt hij over het stadje waarin hij terecht kwam toen hij twee jaar geleden in Duitsland aankwam. In het kleine Saksische stadje was de AfD de grootste partij, met 23.3 procent van de stemmen.

Advertentie

Een partij waarvan de leden eerder zeiden dat de Duitse grenzen moeten worden bewaakt met vuurwapens, die de komst van vluchtelingen vergeleek met een gebroken waterleiding en die stemmen trok met de angst voor "Überfremding," een woord dat zich lastig laat vertalen, maar dat letterlijk "oververvreemding" betekent.

Alaa en Venous hebben vertrouwen in de wet: "Zo makkelijk kan de AfD niets veranderen"

"Merkel heeft een beetje bijgedragen aan het succes van de AfD," zegt Alaa, terwijl de Bondskanselier in een felblauwe blazer op het scherm verschijnt om de historisch slechte resultaten van haar partij te verdedigen. "Als ze een plan had gehad voor de vluchtelingen, was ze waarschijnlijk niet zoveel kiezers kwijtgeraakt aan de rechtspopulisten." Qussai onderbreekt: "Maar het was een noodsituatie. Hoe had ze dat kunnen plannen?" Qussai heeft zich verdiept in de Duitse politiek, en laat af en toe de namen vallen van Duitse politici. Hij kent de belangrijkste statistieken en heeft over het algemeen het hoogste woord in de kamer.

Als het op politiek aankomt lopen de meningen van de vijf vrienden uiteen, ondanks hun gedeelde achtergrond. De een is voor de Groenen, een andere voor Merkels CDU, terwijl een derde twijfelt tussen de sociaaldemocratische SPD en de liberalen van de FDP. Ze bespreken Merkels vluchtelingenbeleid, uiteraard, maar ook het wereldwijde kapitalistische systeem en de Qatarese, Saoedische en Russische inmenging in Syrië. Ondertussen geven de jonge Syriërs commentaar op de partijleiders: Merkel is de moeder van het land, terwijl FDP-leider Christian Linder volgens hen een "typische Duitser" is; iemand vraagt zich af of SDP-kandidaat Martin Schulz foundation op zijn kale hoofd heeft, en als AfD-voorman Alexander Gauland een toespraak houdt waarin hij zegt dat zijn partij jacht zal maken op CDU-politici en andere parlementariërs zegt Hossam "Er ist wieder da," een verwijzing naar de recente film waarin Hitler uit de dood opstaat.

Advertentie

"Waarom stemmen mensen op een partij waarvan ze weten dat-ie racistisch is?" vraagt Venous. "Omdat ze denken dat de AfD hen oplossingen biedt," antwoordt Alaa. Vanaf de grote bank tegen de muur zegt Qussai: "Als je een gedeelde vijand hebt, volgen de mensen je," terwijl hij een sigaret draait. "De nazi's hadden de joden, de AfD heeft de vluchtelingen." Buiten rijdt een toeterende auto langs. Zelfs in Neukölln, een van de meest multiculturele plekken van Duitsland, zijn de mensen duidelijk blij met de uitslag. De AfD kreeg hier zo'n 10% van de stemmen.

Als de oorlog in Syrië voorbij is, willen Qussai en Alaa zelf beslissen of ze in Duitsland blijven of terugkeren

In deze kleine kamer, in de sigarettenrook, hangt een vreemde mix van ongemak en berusting: de groep vertelt slechte grappen en lacht – ze noemen de Alternative für Deutschland de "Alternative für Dein Fruhstück, je ontbijt. Als FDP-leider Linder wordt geïnterviewd, met zijn blauwe pak en roze das, blaast Hossam onverschillig kringen rook zijn kant op.

Toch maken de vluchtelingen zich zorgen om het succes van de AfD. "We maken er nu grappen over," zegt Alaa, "maar we zijn ook bang." Voor het eerst deze avond zet hij een ernstig gezicht op. De AfD heeft ontevreden burgers een schuldige voor hun problemen aangewezen: en die schuldigen zitten in deze kamer. Ze zijn zich ervan bewust dat door hoe ze eruit zien, hoe ze praten en waar ze vandaan komen, hen potentiële doelwitten voor racistisch geweld maakt. "Ik hoop dat andere mensen onze angst kunnen zien," zegt Alaa.

Hoe dan ook: als 12.6 procent van de mensen kiest voor een partij die vluchtelingen haat, is er nog altijd 87 procent van de mensen die mensen als Alaa, Oday, Venous, Hossam en Qussai zo goed als ze kunnen verdedigen.