Hoe je seksleven verandert als je in een rolstoel belandt

Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.

Voor Nadia was seks vroeger vooral heel leuk. Het was spannend, het was spontaan, maar het was vooral ook normaal. Maar drie jaar geleden raakte Nadia betrokken bij een auto-ongeluk en kreeg seks een hele andere lading. Ze was niet bang voor de seks zelf, maar meer voor hoe ze moest uitleggen dat haar benen in een spasme zouden kunnen schieten, of waarom ze een katheter net boven haar schaambeen heeft zitten. "Ik had het gevoel alsof ik de hele tijd van die kaartjes bij me moest hebben met 'Hallo, ik ben Nadia en dit is wat ik heb en dit kan er gebeuren, maar het is niet erg als m'n benen in een spasme schieten'."

Bij het ongeluk, dat gebeurde toen Nadia 22 was, werd haar ruggengraat verbrijzeld. Ze kan haar armen nog wel bewegen, maar haar onderlichaam is verlamd.

Toen Nadia tijdens haar revalidatie in het ziekenhuis, voor het eerst een paar dagen naar huis mocht sprak ze met een goede vriend af. Hij vroeg meteen: "Kan je nog wel seks hebben?" Nadia moet nu lachen als ze aan dat gesprek terugdenkt. "Ik antwoordde dat m'n vagina niet is dichtgenaaid."

Maar het zette haar wel aan het denken – zou haar leven er vanaf nu altijd zo uit zien? Mensen die te pas en te onpas allemaal persoonlijke vragen willen stellen? Zelfs nu vragen mensen haar nog of ze wel seks kan hebben en zijn dan vaak gefascineerd om te horen dat ze dat zeker nog kan.

Als het op seks aankwam wist Nadia dat ze het gewoon moest doen, en dan maar moest zien wat er zou gebeuren. Maar ze was ook bang voor het oordeel van mensen die geen idee hebben hoe het is om met een dwarslaesie te leven. Nadia vindt het belangrijk om seks te hebben met iemand die ze kan vertrouwen, omdat, terwijl ze wel gewoon seks kan hebben, het er nu toch anders aan toe gaat. De spontaniteit is er wel vanaf – "je kan niet zomaar even met iemand het bed induiken… het is meer van 'oh wacht even, ik moet eerst even naar de wc om te plassen want m'n blaas laat me nog weleens in de steek'."

Nadia zegt wel dat ze zelf haar grootste vijand is. Ze gaat mogelijke relaties liever uit de weg omdat ze bang is om een ander tot last te zijn. "Ik ben nu zo'n groot zorgenpakket… dingen duren langer, je moet meer plannen, ik heb continu afspraken, pijnen, spasmes, problemen met m'n blaas… ga zo maar door."

Ze vindt dat ze mensen moet laten weten dat het "anders is om met haar naar bed te gaan dan met een normaal iemand." Maar hoe mensen hierop reageren is nooit wat ze verwacht. "Iedereen is altijd heel erg oké en ik denk dan: oké cool, maar dit is wel ongemakkelijk'."

De 23-jarige Cody werd net na z'n ongeluk niet op die manier begrepen. Hij was vijftien toen hij tijdens een potje rugby gewond raakte en verlamd was vanaf onder z'n borst. Toen hij in z'n tienerjaren naar feesten ging of de stad in ging met z'n vrienden behandelden mensen hem anders. Meisjes vergeleken hem vooral met z'n vrienden en maakte opmerkingen over het feit dat hij op stap was en of hij wel alcohol mocht drinken. "Mensen zijn best grappig. Ze denken dat je omdat je in een rolstoel zit, helemaal niets meer kan."

Kort na z'n ongeluk realiseerde hij zich dat het daar beneden misschien niet allemaal goed zou zitten – "werkt het allemaal nog wel? Kan ik nog gewoon seks hebben?" De dokters hadden allemaal moeilijke termen om hem uit te leggen hoe het nou zat, maar hij zegt dat je het toch niet echt weet totdat je het probeert. "Seks is nu wel een van de meest zenuwslopende dingen, het gaat er nu wel wat anders aantoe. De eerste keer is altijd een beetje raar, maar goed, dat hoort er ook gewoon bij."

Na z'n ongeluk stond seks niet meer bovenaan z'n lijstje. Hij ging nog steeds met vrienden op stap, maar de drang om een meisje voor een nacht mee naar huis te nemen was er niet meer. Cody vond het belangrijk om het juiste meisje te vinden en dingen niet te overhaasten. En z'n geduld werd beloond toen hij Jess, met wie hij nu al bijna een jaar samen is, ontmoette.

Hij zegt dat toen hij er klaar voor was om seks te hebben, hij zich er niet meer zo druk over maakte. "Als je het een en ander moet doen om het proces wat soepeler te laten verlopen, zoals Viagra nemen ofzo, dan is dat ook prima… Weet je, het leven kan soms raar lopen, maar je moet gewoon doorgaan. Ik wil plezier maken en alle kansen zo goed mogelijk benutten."

Iemand met een dwarslaesie kan wat minder variëren met standjes en je gevoel kan veranderen, afhankelijk van de ernst van het letsel. Maar ondanks alles zegt Cody dat hij hele goeie seks heeft en alles gaat zoals het moet gaan. "Ik heb daar beneden wel een beetje gevoel, dus ik heb eigenlijk nog geluk gehad, want er zijn mensen die helemaal niets meer voelen. Dat lijkt me best wel heftig eigenlijk."

De veertigjarige Claire kreeg in 1995 een dwarslaesie. Ze zegt dat ze toen ze twintig was one-night stands geweldig vond, omdat seks voor haar vooral leuk moest zijn en ze van experimenteren hield. "Ik had een gevoel dat ik de ander een gunst deed. In m'n hoofd keek ik er gewoon heel anders naar, waardoor ik niet het gevoel had dat zij me met mijn problemen hielpen. Ik dacht meer dat het geweldig was dat ze met mij seks konden hebben. Dat was de enige manier waarop ik er in die tijd mee om kon gaan."

Mensen met een dwarslaesie die seks willen hebben moeten vooral niet in hokjes denken en hun grenzen gaan verkennen omdat de seks niet meer alleen om penetratie gaat. Door de beschadiging van de ruggengraat ontstaat er een disconnectie tussen je geslacht en je hersenen. Iemand kan heel erg opgewonden raken, maar dat hoeft niet altijd zichtbaar te zijn. Hier komen vooral geduld en begrip bij kijken, maar je moet ook andere mogelijkheden en methodes van stimuleren gaan ontdekken. Claire zegt dat mensen meer over de hersenen moeten leren, en dat het 'een echt seksueel orgaan is waar mensen veel meer mee kunnen als ze wisten hoe ze het op de juiste manier kunnen gebruiken."

Claire ontmoette haar huidige partner online, waarna ze elkaar pas na een aantal maanden in het echt zagen. Hij vertelde haar later dat als ze elkaar in een bar tegen waren gekomen hij haar waarschijnlijk niet had zien staan omdat ze in een rolstoel zit. Claire vind social media enorm handig om bepaalde drempels weg te nemen, zeker voor jonge mensen. "Toen ik drie jaar geleden voor het eerst op social media kwam, zag ik ineens een heleboel vrouwen die zich op allemaal verschillende sexy manieren presenteerden."

Cody gelooft ook in de kracht van social media en wil graag een eigen youtubekanaal beginnen om mensen zonder handicap te informeren over hoe het is om met een dwarslaesie te leven. Z'n laatste wijze woorden zijn om je leven niet te laten bepalen door je beperkingen: "Laat wat je wel kan niet beïnvloeden door wat je niet kan ."