Van skateboarder naar huursoldaat

De recessie is niet mild geweest voor onafhankelijke skateshops, en een van de droevigere slachtoffers van deze strijd was Skate Lair uit Connecticut, dat in 2011 na twaalf jaar haar deuren moest sluiten. Skate Lair werd gerund door de zeer luidruchtige, kleurrijke ouwe rot Erik Munday, waar de nodige wilde verhalen over circuleren. Toen ik hem tien jaar geleden ontmoette, vertelde hij me dat hij maar vijf boardmerken verkocht, geen van welke erg populair waren op dat moment. Als je om iets anders vroeg werd je voor lul gezet. Hij liet kids boksen in de shop, had overal wapens liggen, en brak ooit de telefoon doormidden van de eigenaar van een sneakerwinkel die prijzen stond te vergelijken. Dat soort verhalen waren talrijk.

Ik geloofde er weinig van, maar iedereen die ik over hem sprak beaamde de verhalen. Hoewel zijn tactieken misschien wat intens klinken, vond ik het wel verfrissend. Skateboarden is zo keurig en georganiseerd geraakt, mensen 'trainen' en hebben zelfs coaches, terwijl het historisch gezien toch altijd wel geworteld was in anarchie en chaos. Skateboarden heeft gasten zoals Erik Munday nu harder nodig dan ooit tevoren.

Maar Munday werkt niet meer in de skatescene. Hij heeft nu een baan waarbij hij in één jaar meer verdient dan in twaalf jaar werken in zijn skateshop: de afgelopen twee jaar heeft Munday de wereld over gereisd als huursoldaat. Zijn taak is om ervoor te zorgen dat schepen hun bestemming – doorgaans populair onder piraten, of een plek waar oorlog is – bereiken zonder gekaapt te worden.

Hoewel hij aardig wat heeft gezien, kan hij er vrij makkelijk over praten. Ik Sprak Erik een tijdje terug in Brooklyn, om te horen hoe hij de stap maakte van skateboards verkopen aan kinderen naar beschoten worden door Somalische piraten.

VICE: Je was de eigenaar van de beruchte skateshop Skate Lair. Hoe ging het daar?
Erik Munday: Het was een en al chaos. Skate Lair was nooit alleen een skateshop, maar vooral een soort bende die al twintig jaar samen was. Door mijn managementtechnieken dacht iedereen dat het niks zou worden. Ik verkocht bijvoorbeeld geen populaire merken, alleen die van mijn vrienden: Natural Koncepts, Shut, Zoo York, 5Boro en Traffic. Waarom zou ik bullshit verkopen als ik ook de belangrijke, kleine merken kan steunen? En wat gebeurde er als iemand om een ander merk vroeg?
Ik had altijd één Girl-board, en als ze daarom vroegen zei ik dat ze hem mochten kopen, maar dat ze dan wel met me moesten boksen – op zijn minst twee minuten. Ik had altijd twee setjes bokshandschoenen in het magazijn liggen.

Ik heb veel verhalen gehoord over die bokswedstrijden in de shop. En jullie hadden altijd wapens op de toonbank liggen. Hoe kan het dat jullie nooit in de problemen zijn gekomen?
Oh, dat zijn we wel. We zijn vaak genoeg onderzocht door de politie, maar daar trokken we ons niet echt iets van aan. We organiseerden ook demo's voor de lokale motorbende omdat hun clubhuis in de stad was gevestigd. Ik ben geen biker – ik lijk nog meer op een smeris dan op iemand van een motorclub – maar ergens kan ik me wel in ze verplaatsen, omdat je als skater al snel als een stuk tuig wordt gezien. Het kwam erop neer dat ik, in tegenstelling tot velen, wél een fuck gaf om de kinderen uit de buurt, en daar hadden ze respect voor. Als zij vast kwamen te zitten, was ik degene die voor hun kinderen zorgde. Maar de politie snapte er geen reet van. Misschien waren onze manieren niet altijd in de haak, maar we deden het voor die kids.

Laten we het over je huidige vak hebben: hoe ging je van skateshopeigenaar naar huursoldaat?
Mijn officiële titel is 'particuliere militaire uitvoerder'. Toen de skate-industrie kleine onafhankelijke shops het leven lastig begon te maken, moest ik mijn deuren sluiten – in 2011 was dat. Toen ging ik een tijdje als uitsmijter werken bij een bar, omdat ik wel kan vechten. Ik kwam toch altijd in opstootjes terecht, dus het leek me wel een goeie om ervoor betaald te worden. Een van de andere uitsmijters zat bij de marine, en als we samen naar de schietbaan gingen, schoot ik beter dan hij. "En jij bent degene die ons land beschermt?", zei ik altijd voor de grap. Een andere keer waren we bij een politieschietbaan en blies ik ook iedereen weg. Ik ging aan wedstrijden meedoen, en won die ook. Lang verhaal kort: die marinier kende mijn neef, en mijn neef heeft een particulier militair bedrijf, dus zo geschiedde. Ik schoot aardig gericht, ik was in vorm, en ik kan vechten. Dat is alles wat je nodig hebt, zulk ingewikkeld werk is het niet.

Hoeveel krijgt een huurling betaald? Ik heb echt geen idee.
Dat hangt volledig af van wat je doet, en voor wie, maar ik verdien meer dan een dokter. Hoe gekker en gevaarlijker je taken, en hoe meer je kan, des te meer je verdient. Maar je zal wel voor elke cent moeten strijden.

Wat houdt het nou echt in om tegenwoordig een huurling te zijn?
Ik was geen deel van de infanterie, maar eerder een soort gewapende beveiliger. Tijdens mijn eerste uitzending trokken we door heel Afrika om allerlei goederen te leveren: rubber, metalen, machines. In sommige delen van Afrika is dat nogal ingewikkeld, en het bedrijf waar ik voor werkte had nogal last van piraten. Die eerste keer waren we met een hele groep beveiligers op een groot vrachtschip. We hadden een enorm oppervlak om te beveiligen, dus als de piraten dan in grote getallen om je heen zwermen weet je dat je de lul bent. Die gasten weten wat ze doen, en ze hebben niets te verliezen.

Onze boot voer op tien knopen, en we hadden onze luidsprekers aan om ze weg te houden, maar dat interesseerde ze zeer weinig. Het was echt gestoord. Daar gaan we, dacht ik. Ik ben wel eens eerder beschoten, maar dit was anders. Het was een beetje surrealistisch; je bent op open water, iets van acht verdiepingen hoog, en als er geschoten wordt zie je de kogels als zaklantaarns flitsen. Je ziet de lichtjes en hoort de kogels kraken in de lucht en inslaan op het schip. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt. We waren ervoor getraind, maar ik kon alleen maar denken: een half jaar geleden stond ik nog boards te grippen in een skateshop. Ik heb wel wat vechtpartijen meegemaakt, maar nooit van dit kaliber.

Hoe reageerde je op die situatie?
Als je een bedreiging vormt, dan schakelen we je uit – zo simpel is het wel. Ze gingen er echt voor, ze wilden per se onze boot op. In die film Captain Phillips zie je hoe een groep piraten een boot kaapt, maar dat waren duidelijk amateurs. Als ze eenmaal aan boord zijn, dan blijven ze niet rondhangen zoals in die film. Ze schieten een paar gasten dood, en dan nemen ze gijzelaars mee naar de kust om losgeld te vragen.

En jullie werk draait vooral om het beschermen van het geld dat aan boord is, en niet om de vracht, toch?
Op de meeste boten is er aardig wat cash aanwezig, dus de piraten weten dat ze betaald gaan worden als ze iemand gijzelen. Op de tocht voordat ik voor het eerst mee ging, hadden ze één van ons te pakken. Ze hadden hem mee naar het vasteland genomen, en toen kwam het losgeld telefoontje. Als ze eenmaal aan de kust zijn heb je een probleem. Dan betaal je, of verlies je iemand. En je moet snel betalen ook, er is geen tijd voor discussies of bemiddeling. Maar mijn taak is om ze van de boot te houden. Ik beman een M240, een enorm machinegeweer met zevenhonderd kogels. Dat dring sproeit lood als een brandslang.

Lig je er nooit wakker van dat je mensen doodt als werk?
Nee, maar ik ben er ook niet trots op. Ik heb het er nooit echt over, maar jij vraagt ernaar. Ik wist waar ik aan begon, en zij ook.

Denk je dat we iets bereiken met al die militaire interventies?
Iedereen hier in Amerika heeft er een mening over, maar ze zijn nooit in een oorlogsgebied geweest. Praat met iemand die het meegemaakt heeft, want de militairen en huurlingen wagen er hun leven. Ik respecteer iedereen in het leger, maar "vechten tegen het terrorisme" is echt bullshit. We veroorzaken juist terrorisme – het draait allemaal om geld. Als wij daar de boel bombarderen is er zoveel bijkomende schade. Ik heb mensen gezien die hun darmen uit hun buik hadden hangen – onschuldige mensen. Jij hebt ook kinderen, wat zou jij doen als iemand een van je zonen vermoordt? Ook al was het niets persoonlijks, dat wordt het vanzelf.

Ik heb trouwens ook gehoord dat je in Saddam Hoesseins zwembad hebt gepist?
Ja, dat was ook iets persoonlijks, want familieleden van me zijn naar Irak uitgezonden geweest. Ik werd raar aangestaard, zo met mijn pik in mijn hand, maar dat maakte me weinig uit. Fuck die guy, ook al is hij dood. Ik heb foto's gezien van soldaten die in zijn paleis skaten. Heb jij nog geskatet terwijl je uitgezonden was?
Ik heb geen idee hoe ze dat voor elkaar gekregen hebben. Als ik dat zou doen zou mijn team me gesloopt hebben. Ik blijf altijd een skater, maar ik doe dit voor het geld. Ik kan me niet permitteren om door mijn enkel te gaan als ik ergens uitgezonden ben, dus ik heb twee en een half jaar geen board aangeraakt.

Hoe lang denk je dat je dit kan blijven doen?
Op mijn veertiende wist ik al dat ik nooit een 9-tot-5-type zou worden. Ik heb wel eens zestig uur per week in een fabriek gewerkt, en dat vond ik verschrikkelijk. Daarom werd ik uitsmijter – ik word liever betaald om iemand in zijn gezicht te stompen dan om de reet van mijn baas te likken. Dit werk kan ik zo lang als ik wil volhouden. Het voelt een beetje alsof ik een gespleten persoonlijkheid heb. Ik kan er met jou luchtig over doen, maar als ik uitgezonden ben, ben ik bloedserieus. Maar een vriend van me werkt in de filmindustrie, en begint in oktober aan een nieuw project: House Rules, met Tom Sizemore, Bill Burr en Eric Roberts. Hij wil niet dat ik op een dag onthoofd word door een of andere piraat, dus heeft hij me gecast als een skater. Misschien kan ik daar wat mee, in plaats van kogels ontwijken als beroep. Ik ga ook een andere vriend helpen met Natural Koncept skateboards, dus ik ben ook nog steeds verbonden aan het skateboardwereldje.

Als je ooit stopt als huurling, denk je dat je het dan achter je kan laten?
Nee man, mijn ogen zijn camera's. Ik heb dingen gezien die ik nooit gezien had willen hebben, en dat vergeet je nooit meer. Als ik nog drie levens leef, herinner ik me dat nog steeds. Als iemand je probeert te vermoorden dan herinner je je dat. Maar ik kan het op afstand houden, en heb er eigenlijk helemaal geen last van.

Like VICE Nederland voor je dagelijkse partij prachtverhalen, want anders mis je dingen: