Ik bezocht een azc-inspraakavond die verbazingwekkend goed verliep

"Tegenstanders van de komst van asielzoekers gaan steeds vaker over tot inimidatie gepaard met vandalisme. Zo maken zij amok tijdens gemeenteraadsvergaderingen of besmeuren het huis van een volksvertegenwoordiger", aldus de Telegraaf. Dat is niet helemaal gelogen. Azc-inspraakavonden lijken haast wel synoniem te staan voor ongeregeldheden; een bijeenkomst die niet uit de klauwen loopt wordt als nieuws gemeld. De confrontatie tussen aan de ene kant de gemeente en COA-medewerkers, en aan de andere kant boze, bange en bezorgde burgers, met als onderwerp een geplande opvangplek voor vluchtelingen, zijn ideale ingrediënten voor een clash die de onderbuik van de samenleving perfect weergeeft.

Op dit moment zijn er plannen om een nieuw azc te bouwen op nog geen twee kilometer van mijn huis in Zwolle, op een bedrijventerrein. Het toekomstige azc moet opvang bieden aan maximaal achthonderd vluchtelingen voor een periode van maximaal vijftien jaar. Dat is best schappelijk voor een stad met 120 duizend inwoners, lijkt mij. Om de bevolking van Zwolle te informeren en de mogelijkheid te geven om vragen te stellen, werd er deze week een informatieavond gehouden, georganiseerd door het COA en de Gemeente Zwolle. Ik besloot erheen te gaan, omdat het mijn hometown betrof.

Ik las dat leden van de extreemrechtse Nederlandse Volks-Unie (NVU) ook aanwezig zouden zijn. Met de beelden van Steenbergen en Geldermalsen nog vers op mijn netvlies, verwachtte ik dat er tijdens deze avond een nieuwe BMW-mevrouw zou opstaan, er een paar ramen ingekinkeld zouden worden of dat er op zijn minst een paar eieren gegooid zouden worden. Ik zag de vuurwerkbommen al door de lucht vliegen en beeldde me buurtbewoners in die uit volle borst "daar moet een piemel in" zongen. Die vermoedens werden versterkt toen ik op de facebookpagina 'Tegen AZC Zwolle' las dat er opgeroepen werd om tegengeluiden te laten horen tijdens de informatieavond.

Toen ik aan kwam fietsen bij het stadion van PEC, de locatie waar de informatieavond gehouden werd, stond er een bataljon aan busjes van de landelijke media geparkeerd voor de ingang. Ze leken klaar te zijn voor een avondje stennis. Alles wees erop dat we vanavond getuigen zouden zijn van extreme emoties, die dagenlang uitgemeten zouden worden in de landelijke media. Ook de politie leek dit vermoeden te hebben, want die was massaal uitgerukt.

Bij de entree van zaal schudde de burgemeester van Zwolle, Henk Jan Meijer, elke bezoeker de hand. Ik vroeg hem of hij bang was of er vanavond Steenbergse taferelen zouden plaatsvinden. Hij gaf aan dat hij hoopte dat het allemaal in goede orde zou verlopen. Dat de avond überhaupt doorging getuigde wel van enig lef, aangezien een informatieavond in Ede die de dag erna zou plaatsvinden werd afgelast vanwege aangekondigde protesten.

Toen de burgermeester de avond inleidde klonk er "oprotten!" achterin de zaal. Toen hij even later zei dat Zwolle de omvang van een nieuw azc best aan zou kunnen, schreeuwde iemand: "Ja, jij krijgt ze niet in je achtertuin!" Er werd luid geklapt. De burgemeester en de woordvoerder van het COA lichtte vervolgens de plannen voor het beoogde azc toe – waarbij ik het idee kreeg dat het plan al helemaal rond was, hoewel het gepresenteerd werd als een voorlopig idee. Daarna was het de beurt aan de Zwollenaren om vragen te stellen. Een man pakte de microfoon en vertelde dat hij uit Syrië kwam en al zestien jaar in Nederland woonde. Hij wilde geen vraag stellen, maar Zwolle bedanken. Ook nu klonk er luid applaus, dit keer afkomstig van de COA-medewerkers en gemeenteleden – die de meerderheid in de zaal vormden. Verder kwamen er veel omwonenden aan het woord die vooral twijfels hadden over de omvang van het centrum, de termijn dat het azc er zou staan, wat het de belastingbetaler zou kosten en of er nog wel veilig hardgelopen kon worden op de paden die achter het beoogde azc liggen. De leuzen vanuit achterin de zaal verstompten. Ik vroeg me af of de NVU-leden überhaupt aanwezig waren.

Toen het inspraakmoment voorbij was en mensen stonden na te praten, ging ik de zaal in om te kijken hoeveel NVU-leden er waren. Ik zag geen bomberjacks met Nederlandse vlaggen, of andere uiterlijke kenmerken die ik aan een typische NVU'er link. Ik besloot de meest nors kijkende kale man aan te spreken. Ik vroeg hem wat hij vond van de komst van vluchtelingen. Hij antwoordde: "Van de massale aanrandingen in Keulen ben ik geschrokken, maar ja, we zijn allemaal jong geweest, toch? Ik kneep meisjes vroeger ook in de kont." Ik deed alsof ik hem begreep en knikte.

Vervolgens sprak ik Muhammed (op de foto hierboven), een jongen van 25 die nu 10 jaar in Nederland is, en hier met een vriend was omdat ze ook gehoord hadden dat er NVU'ers zouden komen en daar een tegengeluid aan wilden geven. Ik vroeg hem hoe hij de avond vond. Hij zei: "Veel mensen stellen vragen over de kosten van een AZC en hoeveel belasting ze daarvoor moeten betalen, terwijl ze via de belasting zelf ook meebetalen aan de bommen die momenteel op Syrië vallen. Deze bommen zorgen ervoor dat de vluchtelingen hierheen komen. Mensen hebben oogkleppen op."

Tussen de mensen zag ik een vrouw lopen die ik herkende als de oprichter van de facebookpagina 'Tegen AZC Zwolle'. Ik vroeg haar wat ze vond van de komst van een nieuw azc in Zwolle. Ze antwoordde: "Als ik alle nieuwsberichten hoor over de vluchtelingen ben ik wel bang voor de veiligheid van mijn kinderen." "Bent u tegen de komst van het azc?" vroeg ik haar. "Ik zou liever zien dat ze een andere locatie kiezen, verder van de stad af," zei ze, "maar ik ben niet perse tegen een AZC". Best een frappant antwoord voor iemand die de pagina 'Tegen AZC Zwolle' heeft opgericht.

Alle opgewonden ogen van de aanwezige journalisten, politieagenten, en mezelf ten spijt, er gebeurde niets, deze avond in Zwolle. Misschien kwam het doordat de politie en gemeenten een beetje geleerd hebben van de eerdere onrusten. Zo besloot men in Utrecht om tijdens een inspraakavond in kleine groepjes te overleggen, in plaats van een massale inspraakmogelijkheid. In Zwolle was dat niet het geval, maar ik vond het opvallend hoe goed de organisatie zich had voorbereid. Hun hele houding straalde een hoop rust uit. Dat de burgemeester de hand schudde van iedere bezoeker, gaf onbewust het idee dat iedereen gehoord werd.

Daarnaast kan het ook te maken hebben met de aard van mijn stad. Naar mijn weten kent Zwolle weinig problemen met minderheden. Vorig jaar werden er in Zwolle ook al zeshonderd Syrische mannen opgevangen, en dat leidde ook toen nauwelijks tot protest. Toegegeven, ik was met enige sensatiebelustheid op de avond afgekomen, dus dat er niets gebeurde leek in het begin een teleurstelling. Maar al snel veranderde dat in een gevoel van trots, omdat we in een tijd waarin discussies over vluchtelingen vaak ontaarden in massale knokpartijen een genuanceerde avond konden houden. Hopelijk is het in de toekomst geen nieuws meer als er een informatieavond rustig verloopt.