Hoe Pieter Zwart de vergrijzing van VI bestrijdt

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

Hoe Pieter Zwart de vergrijzing van VI bestrijdt

VICE Sports bestaat een jaar en om dat te vieren laten we drie jonge journalisten aan het woord die een nieuw geluid laten horen bij andere sportmedia.

Deze week publiceren we het drieluik interviews. Dit is deel twee (hier deel één en drie).

Het gaat al een tijdje niet best met Voetbal International. Het weekblad heeft een vergrijzend lezerspubliek, draaide afgelopen jaar een miljoenenverlies en nam daarom afscheid van vijftien werknemers. Maar er is ook hoop. Onder leiding van Pieter Zwart (24) moet VI Pro een nieuwe, jongere doelgroep aanspreken met online betaalde journalistiek.

Advertentie

Op dit moment heeft VI Pro zo’n 2.200 abonnees en de ambitie is om daar zo snel mogelijk 8.000 van te maken. Zwart is de aanvoerder van het platform, wat betekent dat hij zowel leiding geeft, als zelf op het veld staat om stukken te schrijven. Zwart won dit jaar ook de journalistieke prijs van Mercur Belofte 2016. VICE Sports sprak hem over zijn drijfveren, de Nederlandse voetbaljournalistiek en zijn plannen met VI Pro.

VICE Sports: Ha Pieter, waarom heb je de Mercur-prijs opgedragen aan het internet?
Pieter Zwart: Bij een van de eerste awards die avond begon een man te speechen dat het geweldig gaat met de tijdschriftensector. Daarna werd er een award gegeven aan de boekhandel die de meeste tijdschriften verkocht. Er werd geen woord gezegd over het internet. Ik had het daarover met de adjunct van VI, Dennis van Luling. Hij zei: “Als je wint, moet je je prijs opdragen aan het internet.” Dat vond ik best een goed idee.

Hoe reageerden aanwezige media daarop na de awardceremonie?
Sommigen dachten: die gast met zijn speech over het internet, daar reageer ik niet eens op, die loop ik gewoon voorbij. Anderen feliciteerden me wel en complimenteerden me uitgebreid voor mijn speech en dat ik zei dat het internet kansen biedt voor de journalistiek. Ik denk dat het slim is geweest om dat statement te maken. Mensen weten dat ik voor een bepaalde boodschap en visie sta.

Die visie mag je neerzetten bij VI Pro. Wat is de insteek van het platform?
Uit alle onderzoeken naar hoe je mensen kan laten betalen voor online journalistiek, blijkt dat het stukken moeten zijn die een meerwaarde bieden en niet kopieerbaar of op te knippen zijn. Wij als VI Pro moeten zijn wat een gids is in een museum. Je hebt vast wel eens in een museum naar een schilderij gekeken en gedacht: ik zie wat strepen, het ziet er oké uit, maar het gaat niet leven. Het schilderij komt pas tot leven als een gids erbij vertelt waarom bepaalde kleuren en compositie zijn gekozen. Dat doen wij met voetbal.

Advertentie

Foto’s door Fleur Groenen.

Moet je jonge journalisten de verhalen laten maken als je jonge mensen aan wil spreken?
Dat denk ik niet per se. We hebben bijvoorbeeld Peter Wekking. Ik denk dat Peter van alle voetbalverslaggevers in Nederland misschien wel de beste pen heeft. Hij heeft bijvoorbeeld een interview gedaan met Ralf Rangnick, die vertelde wat voor invloed Johan Cruijff op hem heeft gehad. Dat was gewoon een goed stuk, dat veel werd gelezen op VI Pro en veel gedeeld is op social media. Dat geldt ook voor Peters stuk over Freddy Adu. Dat laat zien dat iedere generatie iedereen online aan kan spreken.

Werken er ook vrouwen op jullie redactie?
We hebben bij VI Pro Diana Kuip als columnist, we hebben vrouwelijke eindredacteuren, op marketing en sales werken vrouwen en bij de receptie ook. Maar echt op de redactie denk ik dat het er meer zouden moeten zijn. Zeker als je het hebt over vrouwenvoetbal en de manier waarover daarover bericht wordt. Daarom wordt het EK Vrouwen voor ons gevolgd door Annemarie Postma en Mayke Wijnen. We komen moeilijk los van de perceptie van een witte man die vanuit zijn bril over vrouwenvoetbal schrijft.

Waaraan merk je dat?
Bij een wedstrijd van Ajax Vrouwen zit je tussen de meisjes van veertien voor wie die vrouwen hun grote idolen zijn. Hun perceptie van wat daar gebeurt is totaal anders dan die van mij. Als ik daarover schrijf vanuit mijn perceptie, spreek ik de doelgroep niet aan. Maar als VI kunnen we het ons niet permitteren zo’n snelgroeiende markt te negeren. Hetzelfde geldt voor e-Sports. Je kan er alleen mee scoren door er iemand op te zetten die tot de groep behoort en het interessant vindt.

Advertentie

Je schrijft zelf veel over tactische ontwikkelingen. Hoe is jouw liefde daarvoor ontstaan?
Ik denk dat het zaadje daarvoor is gepland toen ik in aanraking kwam met de ideeën van Johan Cruijff. Als jong jochie raakte ik geïntrigeerd. Sommige boeken over Cruijff las ik vijftien keer om de rode draad eruit te halen. Hij zet je aan om na te denken over alle onderdelen van het voetbalspel. Van de organisatie tot de tactiek, technische staf en jeugdopleiding. Als ik op jonge leeftijd niet in aanraking was gekomen met zijn ideeën, was mijn passie niet zo gegroeid.

Heb je wel daar weleens over gesproken met Cruijff zelf?
Ik heb Cruijff een aantal keer kort geïnterviewd, maar niet heel lang of uitgebreid. Eigenlijk hadden we een keer moeten regelen dat ik naar Barcelona zou gaan om wat langer te praten en de diepte in te gaan. Maar daar waren we uiteindelijk te laat voor.

Wat deed het met je toen Cruijff vorig jaar overleed?
Een deel van mijn leven dat altijd aanwezig is geweest, viel ineens weg. Er ontstond een rare leegte. Dat raakte me ook persoonlijk. Maar ik werkte toen nog op de webredactie van VI en de coördinatie voor de productie zodra Cruijff zou overlijden lag bij mij. We wisten niet dat het zo snel zou gaan, dus ik ben direct gaan tikken en daar urenlang mee doorgegaan, zodat we het product hadden wat we toen moesten hebben.

Je hebt bij Catenaccio ook veel onderzoek gedaan naar wat er achter de schermen gebeurt bij Ajax. Waar kwam die interesse vandaan?
Ik denk dat traditionele journalistiek wat ongemak had bij het verdiepen in statuten, jaarverslagen en organisatiestructuren. Maar voor ons bij Catenaccio was het juist feest. Nadat we een stuk over Uri Coronel schreven ontstond er een sneeuwbaleffect en kregen we veel contact met mensen bij Ajax. We deden alles off the record, omdat we formeel geen mensen mochten citeren. Maar daar haalden we voordeel uit.

Advertentie

Ik neem aan dat niet iedereen bij Ajax op jullie stukken zat te wachten.
We hebben wel mensen gehad die ons voor de rechter wilden slepen, die het totaal niet eens waren met wat we op hadden geschreven. Maar we merkten vooral dat mensen het fijn vonden om over de inhoud te praten. Dan dronken we vier uur koffie, hoorden we hun visies en gebruikten we dat voor achtergrondverhalen. Zo hebben we, denk ik, meer dan honderd mensen bij Ajax gesproken. In alle kampen, in alle plekken van de organisatie. Van lid van de vereniging tot algemeen directeur en alles wat daartussen zit.

Je tweette laatst dat het in de journalistiek te vaak gaat over het spel, in plaats van wat er op het spel staat. Is dit daar een voorbeeld van?
Ja, ik denk het wel. Als je terugleest wat er over de Cruijffrevolutie is geschreven denk ik dat heel weinig journalisten weten wat Plan Cruijff inhield. Maar er is wel eindeloos aandacht geweest voor het hele spel eromheen, de ruzies tussen Steven ten Have en Cruijff, enzovoorts. Dat is ook deels wat verkoopt, maar ik denk dat je als journalist de lezer ook moet helpen de wereld een beetje beter te begrijpen. Dan is het goed om te schrijven over wat er precies op het spel staat, in plaats van alleen het spel eromheen.

Zou je ooit Ajax-watcher willen worden?
Nee, nee, nee. Omdat ik het simpelweg niet zou kunnen. Er spelen bij zo’n club natuurlijk ook heel veel belangen, spelletjes en intriges. Als je dan ook nog nieuws moet maken, ben je een soort van gedwongen om mensen te vriend te houden. Dat is lastig als je erover schrijft zoals ik erover schrijf. Of je moet elke week een spelersinterview gaan doen, maar ik denk dat er honderd, misschien wel vijfhonderd mensen in Nederland zijn die betere spelersinterviews zouden doen dan ik. Dan benut ik mijn kernkwaliteiten niet.

Advertentie

Heb je er weleens over nagedacht om met jouw kwaliteiten heel wat anders te doen dan sportjournalistiek?
Daar denk ik wel eens over na, al ben ik nu natuurlijk hard bezig met VI Pro. De visie die ik heb op journalistiek kan je ook moeiteloos toepassen op andere zaken. Bij de verkiezingen is de zorg bijvoorbeeld altijd een van de grotere thema’s, maar ik lees nooit een goed stuk waarin mij als leek wordt uitgelegd hoe het nou in elkaar zit. Ik denk dat er heel interessante dingen uit te halen zijn als je zo’n onderwerp aanvliegt. Bij een site als De Correspondent zie je dat deels. Er is ook een doelgroep die daarvoor wil betalen.

Zou je als trainer of analist voor een club willen werken?
Op dit moment niet. Ik word zo nu en dan wel gepolst door clubs. Maar zodra ik in mijn achterhoofd het zaadje plant om in de voetballerij zelf aan de slag te gaan, dan gaat dat mijn werk als journalist beïnvloeden en corrumperen. Als ik dan bijvoorbeeld goed contact heb met mensen die bij Vitesse werken, schrijf ik daar misschien anders over dan wanneer ik die ambitie niet heb. Daar moet je heel erg voor waken.

Hoe is het je bevallen om afgelopen seizoen korte clips voor Rondo te maken?
Ik heb vooral heel erg veel geleerd van het team waarmee we die filmpjes maken, drie jonge creatieve gasten uit Amsterdam en een eindredacteur. Iedere week hadden we lol bij het opnemen en dachten we na over hoe we de boodschap het beste over konden brengen. Ik heb onderwerpen kunnen introduceren waar op televisie nooit over gepraat werd aan voetbaltafels. Ik hoop dat we er over tien jaar op terug kunnen kijken en zeggen: “Toch wel gaaf dat wij dat toen daar geïntroduceerd hebben.”

Advertentie

Zou je er op televisie meer ruimte voor willen hebben dan deze korte filmpjes?
Ik denk dat de vorm die we nu hebben niet heel veel toekomst heeft. We hebben alle belangrijke thema’s die ik wilde introduceren geïntroduceerd. De rest is te ingewikkeld voor 90 seconden. Ik wil me ook graag verder ontwikkelen, dus ik weet nog niet hoe we het volgend jaar gaan doen.

Aan tafel hebben mensen verschillend gereageerd op jouw filmpjes. Wim Kieft is bijvoorbeeld geen fan. Hoe kijk jij daar naar?
Ik vind fijn dat het debat dat achter de schermen gevoerd werd nu zichtbaar is geworden. Dan kan iedereen die thuis zit te kijken zelf bepalen of hij of zij packing een interessant idee vindt, of dat het op moet flikkeren omdat we het vroeger ook niet deden. Ik vind ook dat er verschillende meningen moeten zijn.

Ik merk dat je over bijna elk onderwerp dat ik aankaart praat als een leerproces.
Het is goed om te beseffen dat je niet compleet beeld van de werkelijkheid hebt, maar een bepaald onderdeel ervan. De context is altijd breder. Je hebt dingen die je weet, dingen waarvan je weet dat je ze niet weet, en dingen waarvan je niet weet dat je ze niet weet. Dat laatste heeft de grootste invloed op hoe de wereld de komende vijf tot tien jaar gaat veranderen. Je blijft je ontwikkelen als je daarmee bezig bent.

Krijg jij ook kromme tenen als je je eigen stukken van pakweg een jaar geleden terugleest?
Ik heb dat heel erg, ja. Ik heb daar ook een concrete ambitie van gemaakt. Ik wil dat ik een stuk dat ik nu publiceer over een jaar een kutstuk vind. Als dat niet zo is, kun je als journalist denken dat je toen al perfect schreef, maar waarschijnlijk heb je je dan niet verder ontwikkeld.

Het klinkt in ieder geval alsof je alle ruimte hebt om je te ontwikkelen.
Dat is ook het mooie aan internet. Je kunt gewoon keihard het proces van trial and error door, waardoor je een steile leercurve kunt krijgen. Het internet heeft mij de mogelijkheid gegeven honderd slechte stukken te schrijven voordat ik mijn eerste goede stuk schreef. Nu kan ik er andere jonge journalisten helpen, hen een platform geven en een verdienmodel ontwikkelen waarmee VI straks hopelijk weer tien, twintig jaar vooruit kan.

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.