Wat de dwangsom op FIFA-lootboxes in Nederland betekent

Gamefabrikant Electronic Arts (EA) heeft vandaag een pijnlijke nederlaag geleden bij de Nederlandse rechtbank. Die bepaalde namelijk dat de Nederlandse Kansspelautoriteit (KSa) een dwangsom van 250.000 euro per week mag opleggen als EA doorgaat met het aanbieden van ‘Lootboxes’ in FIFA: digitale pakketjes met voetballers, waarvan de prijs vast staat, maar de inhoud vooraf niet bekend is. 

Vorig jaar sprak VICE nog met een Nederlandse jongen die vertelde dat hij jaarlijks zo’n 8000 euro stuk slaat aan deze pakketjes. Lootboxes liggen al langer onder vuur, omdat de KSa dit beschouwt als een illegale manier van gokken. Om erachter te komen wat de uitspraak van de rechter precies betekent, belden we met Jan Erik van der Werff, het hoofd communicatie van de Nederlandse Kansspelautoriteit.

VICE: Ha Jan Erik, waarom hebben jullie de rechtszaak aangespannen?
Jan Erik van der Werff: In Lootboxes zit een gok-element. Volgens de wet gaat het dan om kansspelen, en dat mag niet iedereen aanbieden, daar heb je een speciale vergunning voor nodig. We willen vooral jonge spelers beschermen tegen gok-elementen, en daarom hebben we EA een dwangsom opgelegd. 

Wat houdt zo’n dwangsom precies in?
Dat wil zeggen dat als je doorgaat met het overtreden van de wet, je door moet betalen tot een bepaald bedrag. Dus als FIFA doorgaat met Lootboxes verkopen, moeten zij 250.000 euro per week betalen. De boete kan oplopen tot een maximum van tien miljoen euro. 

Ik las dat EA afgelopen boekjaar 1,5 miljard euro heeft verdiend met de Lootboxes. Misschien malen ze niet om een boete van maximaal 10 miljoen euro?
Ik snap wat je bedoelt, en financieel kan je dat inderdaad zo bekijken. Maar het gaat eigenlijk om het signaal. Ik denk niet dat een bedrijf willens en wetens de wet wil overtreden. Dat is het belangrijkste.

EA zegt nu dat ze de Lootboxes niet als gokken zien, maar meer als Kindersurprises. Waarom zien jullie dat anders?
Het verschil zit in de uitkomsten van wat je eruit haalt. In Kindersuprise-eieren zitten kleine ‘cadeautjes’ die redelijk constant zijn – het heeft allemaal dezelfde waarde. Bij Lootboxes in FIFA is er een behoorlijk verschil of je Ronaldo eruit haalt of een speler van een club uit de eerste divisie. Ook kijken we naar verslavingsrisico's, en dat is iets wat wij niet hebben gezien bij Kindersurprise-eieren. We kennen geen verhalen van jongeren die daar duizenden euro’s per jaar aan uitgeven.

Er zijn een hoop andere games die vergelijkbare pakketjes aanbieden, zoals Fortnite. Zijn jullie daar ook mee bezig?
Ik kan niks zeggen over partijen die in onderzoek zijn, maar we houden het in de gaten als we zien dat de wet wordt overtreden. Dan kunnen we tot actie overgaan, of een signaal afgeven. In 2018 hebben we al eerder een onderzoek naar Lootboxes in spellen gedaan, en naar aanleiding van dat onderzoek hebben een aantal spellen daar toen zelf verandering in aangebracht. 

Moet EA de dwangsom op dit moment al betalen?
EA heeft een voorlopige voorziening aangevraagd, wat betekent dat het nog niet zover is. Ze kunnen ook nog in beroep gaan, en uiteindelijk zal de Raad van State hier het finale oordeel over geven. Als die ook beslist dat deze boxes buiten de wet vallen, gaat de dwangsom in.

-

Naast onze geschreven verhalen en video's hebben we ook een podcast: De Wereld van VICE Sports. De afleveringen zijn hier te luisteren bij Apple of hier op Spotify: