Je lichaam opnieuw toe-eigenen na de inbreuk van een vrouwenbesnijdenis

Waarschuwing: deze tekst gaat over feiten van geweld (verminking, verkrachting, enz.)

Het lichaam van Fos, een vrouw van 37 uit Somalië, werd beheerd door haar gemeenschap, haar vader en haar man. Onderdanig en stil zijn, dat wordt er van haar verwacht. Om die overname van haar lichaam te benadrukken ontving ze op 6-jarige leeftijd een besnijdenis, als teken van haar onderwerping. Sinds haar ballingschap in België, 20 jaar geleden, besefte ze dat de term “vrouw” een volledig andere definitie verdiende, dat een vrouw het recht had op de integriteit van haar lichaam en haar genot. Toen besliste ze om haar gekneusde lichaam opnieuw te claimen, toe te eigenen. Om dat te kunnen doen koos ze ervoor om haar clitoris chirurgisch te laten reconstrueren. Fos legt zichzelf bloot, neemt ons mee naar haar verre verleden, naar een gedwongen huwelijk en de dag waar de rest van haar leven op gebaseerd was. Ze geeft ook ruimte aan andere vrouwen die verminking hebben ondergaan. 

Deze tekst is een deel van de podcast Perle, gemaakt door Yasmina Hamlawi. De volledige podcast vind je op Radiola. Video met Engelse ondertiteling hier.

Het is een andere wereld. Toen ik in Afrika was, in Somalië, was iedereen zwart en toen ik hier toekwam, was iedereen wit. Ik was verdwaald. Niemand begreep mij, niemand. Ik wist niet wat te verwachten. Ik voelde me onzeker toen ik in België terechtkwam, en dacht dat ik in de gevangenis zou belanden. Op een bepaald moment had ik echt spijt van hier te zijn. “Waarom ben ik naar hier gekomen? Waarom verliet ik mijn land?” En tegelijk bedacht ik me, “Je bent weggevlucht uit een gedwongen huwelijk! En de excisie, de burgeroorlog!” Mijn moeder wist niet waar ik was. Ik vertrokken naar Europa, maar waar? 

Nadat ik een asielaanvraag indiende, kwam ik terecht in een centrum voor minderjarigen. En ik moest naar school omdat het verplicht was. De eerste maand had ik mijn maandstonden en kon niet uit bed van de enorme pijn. Ik kon al zo moeilijk plassen, dus mijn regels waren nog veel erger. Een maatschappelijk werker kwam toen op mijn deur kloppen en vroeg me “Waarom ben je niet klaar om naar school te gaan?” Ik vertelde haar “Kijk, ik ben geinfibuleerd…” De maatschappelijk werker vroeg me wat dat betekende, dus legde ik uit “Hier, kijk ja pfff, ik ben gesneden.” Toen stuurde ze me naar de gynaecoloog.

Toen de gynaecoloog alles bekeek vroeg ik “Wat is er? Wat scheelt er met mij?” Voor mij was dit alles heel normaal. Als een Somalische vrouw zijn alle vrouwen in de wereld besneden. Want dat vertellen ze ons in Somalië. De gynaecoloog ging de kamer uit, zocht iemand en keerde toen terug… Ze had iedereen erbij geroepen… Iedereen staarde me aan, en ik staarde terug. Ik was zo bang, ik dacht dat ik een of andere ziekte had. Daarna belde ze een Somalische tolk om te vragen aan mij uit te leggen dat het helemaal niet normaal was wat ze met me hadden gedaan. Dat ging er mentaal niet in bij mij. Ik begreep het niet. Ze vertelde me: “Om ervoor te zorgen dat je normaal kunt plassen en je maandstonden krijgen, gaan we je deïnfibuleren.” “Nee!” zei ik, “wie gaat er dan nog met me trouwen? Wie zal er mij, een geopende vrouw, nog willen? Raak mij niet aan!” Ze vertelde me toen dat ze me wat tijd zou geven om erover na te denken. Ik heb er zeker zes maand over gepiekerd. Kon ik deze pijn voor de rest van mijn leven verdragen? Ik had niemand waarmee ik hierover kon praten. Zelfs m’n moeder kon ik niet bellen.

Na zes maand zei ik uiteindelijk oké. Omdat ik meerdere keren school had gemist hierdoor. Als ik nog een keer een dag school zou missen “dan lig je eruit,” vertelden ze me. En toen sloeg het in als een bom. Mijn leven was anders, ik was comfortabel. Ik ging naar school, gaan sporten in de fitness; een normaal leven dat ik voorheen niet had. Ik voelde me weer levendig.

Toen ik trouwde met mijn man in Somalië, was ik 16. Mijn man was oud, 70 jaar oud. Ik was zijn vierde vrouw, de jongste. Ik was echt fris, jong. Mijn vader wou me uithuwelijken aan deze man omdat hij veel geld had. Hij keek niet om naar mij, maar naar het geld. Mijn huwelijksdag was de meest trieste in mijn leven… Nog erger dan mijn besnijdenis. Ik zag dat iedereen zich optutte, opkleedde, en ik was precies een pop temidden van alles. In de namiddag staken ze me in een klein wit jurkje, om te tonen dat ik een jong meisje en maagd was. Ik was zo bang. Ik kon enkel maar denken aan het moment dat ze me naar zijn huis zouden brengen. “Wat gaat hij met me doen? Hoe zou ik reageren?” Terwijl de uren voorbijslopen, begon mijn buik steeds meer en meer pijn te doen. Ik voelde zelfs de lucht niet meer door mijn lichaam gaan. Niets. Met het vallen van de avond was hij me thuis aan het opwachten. Iedereen was vol vreugde.

Die eerste nacht probeerde ik ertegen te vechten terwijl hij me sloeg zodat ik zou doen wat hij van me verwachtte. Maar er paste helemaal niets in. Het was te klein, te gesloten. Hij probeerde me te penetreren maar het lukte hem niet, ik had zoveel pijn. Hij bleef me maar slaan, en telkens opnieuw zei ik dat het pijn deed, dat hij moest stoppen. Maar hij stopte maar niet, hij wou niet wachten. Hij zei dat ik moest zwijgen.

De volgende dag kwam de familie om te kijken naar het witte kleed … om te zien of het bebloed was. Dat bloed toont aan dat je een maagd was. Er lag zeker bloed, omdat hij me verkracht had. Ik kon niet bewegen, ik was zo kapot. Mijn moeder nam het witte laken van het bed om te tonen aan de hele familie. Ze was zo trots ,want haar dochter was maagd. Maar mijn pijn, dat zag ze niet. Ik vertelde haar “mama, je bent me beetje bij beetje aan het vermoorden.” Toen zei ze “Ik heb het ook meegemaakt en ik leef nog. Dus jij zal ook wel oké zijn.”

Mijn moeder ging me niet beschermen. Het was zij die me op zesjarige leeftijd meenam om besneden te worden. En op mijn huwelijksdag beschermde ze mee ook niet. Ik begreep niet waarom. Telkens als ik vragen stelde, zei ze “Zwijg!” en veranderde van onderwerp. En op een bepaald punt keerde ik haar mijn rug toe. Ze had me toch al in gevaar gebracht. In mijn weten zou een moeder haar kind moeten beschermen. 

Ik begreep pas later waarom ze het deed… Ze had geen macht. Als zij het niet deed, dan waren het wel mijn tantes aan moeder of vader’s kan die het zouden gedaan hebben. Toen mijn vader stierf begreep ik het. Ze was opgelucht, want hij had alle macht in zijn handen. Hij was degene die besliste wie met wie zou trouwen, wie met wie zou meegaan. Ze zei me uiteindelijk “nu kan ik je vertellen hoe ik me voelde. Iedere keer dat jij pijn had, had ik pijn, zonder je dat te tonen, omdat ik je niet kon helpen.” Ik zei “Mama, nu kan ik niet meer bij mijn man blijven. Ik wil geen man zoals hij is, iemand die me forceert.” Ze zei “Ik kan je niets beloven, maar ik zal praten met mijn broer en zien wat ik voor je kan doen. We vinden wel een oplossing.” Toen is ze mijn oom gaan zoeken. En die oom bracht me in contact met een smokkelaar. 

Vijf dagen later stond in ik Frankrijk. Toen ik de smokkelaar vroeg of ik in Frankrijk zou blijven vertelde hij me “Nee, jij gaat naar België. Maak je geen zorgen, je man zal je nooit vinden in België.” Dat is een zin die me altijd is bijgebleven.

Credits:
- Fos, hoofdpersonage
- Yasmina Hamlawi, producer
- Marion Meirlaen, verantwoordelijke voor het asielzoekerscentrum in Klein Kasteeltje-Fédasil
- Cendrine Vanderhoven, seksuologe, Cémavie centrum - Sint-Pietersziekenhuis
- Martin Caillet, gynaecoloog/chirurg, centrum Cémavie
- Manuel Hermia, ritmische vocale compositie
- Fabienne Richard, vroedvrouw, centrum Cémavie en coördinator van de groep voor de afschaffing van vrouwelijke genitale verminking - Gams
- Anonieme patiënt van het Cémavie centrum
- Hany, dochter van Fos

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.