Hoe je kunt voorkomen dat je tijdens het daten wordt ‘gewokefished'

Toen ik ongeveer 17 jaar oud was, besloot ik veganist te worden. Ik vertelde het aan de jongen met wie ik destijds een relatie had, maar tot mijn verbazing reageerde hij echt geërgerd. Hij stuurde me een ontzettend neerbuigend berichtje: “Oh god, je wordt toch niet een van die veganistische feministen, hè?” Daarna begon hij te oreren over de noodzaak om onze boeren te steunen. 

Ik was in de war. Hij was voorheen helemaal niet overgekomen als iemand die ‘veganistische feministen’ haatte, dus waar kwam dit precies vandaan?

Ik maakte het een tijdje daarna uit, waarna ik overladen werd met berichtjes vol denigrerend taalgebruik. Het bevestigde wat ik vermoedde: hij had me verleid met zijn wokeheid, maar in werkelijkheid zouden we het nooit met elkaar eens zijn. Ik was gewokefished.

‘Wokefishen’ is het fenomeen dat iemand zich voordoet alsof diegene progressieve politieke denkbeelden heeft, om iemand anders te versieren. Een wokefish presenteert zich in de eerste instantie als een demonstrerende, sekspositieve, antiracistische, intersectionele feminist, die ethisch verantwoorde havermelk drinkt en het hele oeuvre van Audre Lorde twee keer heeft gelezen. Maar in werkelijkheid kan het zo iemand geen reet schelen. Sterker nog, het is vaak zo dat diegene juist de tegenovergestelde persoon is. Het lijkt een beetje op catfishen, maar dan gecentreerd rondom iemands politieke overtuigingen. 

Er worden veel mensen gewokefished – nu misschien zelfs meer dan ooit. Crises zoals de tragische moord op George Floyd en de coronaviruspandemie hebben laten zien hoe schrijnend de maatschappelijke onrechtvaardigheid precies is, en als gevolg daarvan is er voor de noodzakelijke ontmanteling van onderdrukkende systemen meer nadruk komen te liggen op het individu. Het komt niet uit de lucht vallen dat vrijgezellen nu bewust voor partners kiezen die op dezelfde golflengte zitten als zij. En het mag ook geen verrassing heten dat sommige mensen daar misbruik van proberen te maken.

De 23-jarige Tom* uit Bristol werd ook gewokefished. “Op mijn eerste date hadden we het over racisme in het Verenigd Koninkrijk,” zegt hij. “In de weken daarna spraken we veel over het belang van diversiteit en de problemen rondom onze monarchie, wat allemaal super was. Maar toen de wittebroodsweken voorbij waren, bleek hij echt totaal anders te zijn.”

De man met wie Tom scharrelde, hield het bij mooie praatjes. “Ondanks al zijn progressieve praatjes lachte hij om racistische opmerkingen. Het was alsof hij ‘social justice warrior’ als persoonlijkheidskenmerk gebruikte, maar in zijn doen en laten compleet het tegenovergestelde was.”

Het is niet ongebruikelijk dat mensen uit elkaar gaan omdat ze verschillende overtuigingen hebben. Uit onderzoek blijkt dat in 2016 meer dan 1,6 miljoen relaties kapot gingen na ruzies over Brexit. En uit een onderzoek uit 2018 blijkt dat mensen minder snel romantisch geïnteresseerd zijn in mensen die een andere politieke overtuiging hebben dan die van henzelf. Een politieke overtuiging is echt een prima factor om rekening mee te houden bij het afwegen van een potentiële partner. Als je voor Bumble of Hinge betaalt, kun je zelfs profielen filteren op hun politieke voorkeur. Maar hoe zit het als er je pas weken of zelfs maanden later achter komt dat iemand niet zo progressief is als je in de eerste instantie dacht?

Wokefishing kan heel schadelijk zijn als het slachtoffer zelf tot een gemarginaliseerde groep behoort. De 19-jarige Hannah had zes maanden een relatie met een wokefish. Net als Tom dacht ze dat zij en haar partner veel overtuigingen gemeen hadden. “Toen we voor het eerst begonnen te praten, vertelde hij hoe vreselijk hij de ‘witheid’ van zijn opleiding vond en dat hij zou willen dat het zuiden van Engeland, waar hij vandaan komt, diverser was.”

Maar alles ging snel bergafwaarts – op de extreemste manier. “Hij stelde me aan zijn huisgenoten voor als zijn ‘vuile Arabische vriendin’, en deed alsof het een grapje was,” zegt Hannah. “Op een dag wilde hij met me praten. Hij begon te huilen en vertelde dat hij vroeger betrokken was bij nazigroepen. Voordat hij mij ontmoette, zei hij, had hij nooit met een niet-wit persoon persoon willen trouwen, omdat ‘kinderen van een gemengd ras onrein waren’.” Kort daarop verbrak Hannah de relatie.

De 23-jarige Zara werd ook gewokefished. Ze had al een jaar een relatie met iemand voordat ze merkte dat sommige van zijn opvattingen niet overeen kwamen met hoe ze aan het begin van hun relatie waren. “In het begin leek hij heel filosofisch, artistiek en belezen. Hij zat vol passie over het milieu en verzette zich fel tegen mensen als Jordan Peterson,” zegt Zara.

“Maar hij wilde over elk argument debatteren en speelde dan de hele tijd de advocaat van de duivel. Hij accepteerde niet dat sommige dingen fundamenteel zijn voor de identiteit van mensen, en dat die niet ter discussie staan,” zegt Zara. “Hij probeerde mijn queer beste vriend er eens van te overtuigen dat hetero’s net zo onderdrukt werden als homo’s. Ik vond het vermoeiend en vaak verontrustend dat hij onophoudelijk de behoefte voelde om te debatteren. Hij erkende zijn eigen privilege ook niet.”

Zara maakte uiteindelijk een einde aan de relatie, omdat ze besefte dat ze “werkelijk niet genoeg met hem gemeen had.”

Layla is een gekwalificeerde seks- en relatiecoach en beheert het instagramaccount Lalalaletmeexplain. Ze is van mening dat relaties tussen daadwerkelijk gelijkgestemde mensen op de lange termijn veel meer kans van slagen hebben. Het heeft volgens haar weinig zin om een compromis te sluiten met een wokefish. “Voor mensen die begrijpen dat politieke overtuigingen van invloed zijn op mensenrechten, is het onwaarschijnlijk dat ze een gezonde relatie kunnen onderhouden met iemand wiens waarden niet in overeenstemming zijn met die van hen,” zegt ze. “Veel politieke bewegingen van de laatste tijd zijn gestoeld op morele waarden. Het zijn dingen waar je niet ‘agree to disagree’ over kunt zeggen, omdat ze een directe impact hebben op het welzijn van andere mensen.”

Layla zegt dat dit soort misleiding enorm schadelijk kan zijn voor het slachtoffer. “Het kan verwoestende en langdurige gevolgen hebben als je beseft dat je bedrogen bent door een romantische partner,” zegt ze. “Het kan voorkomen dat je daarna je hele werkelijkheid in twijfel trekt of dat je je onzeker gaat voelen over je vermogen om mensen correct te beoordelen.”

Elke relatie is in wezen een continu proces, waarin je steeds meer over je partner leert, totdat je uiteindelijk alles weet: van hoeveel melk je partner in de thee heeft tot diens gegronde angst voor katten. Het is normaal dat je bepaalde facetten van je persoonlijkheid versterkt of juist afzwakt als je net met een relatie begint. Waarom zou je bijvoorbeeld iemand op de eerste date vertellen dat je stiekem obsessief van Simply Red houdt? Maar als je doet alsof je in bepaalde waarden gelooft terwijl dat eigenlijk niet zo is, ben je echt een fucking weirdo.

En als je een wokefish bent, is het misschien ook de moeite waard om dit te overwegen: waarom heb je overtuigingen waarvoor je je schaamt om die in het openbaar te uiten?