Ik werkte undercover bij Amazon om te zien of er iets veranderd is na alle negatieve verhalen

Amazon heeft niet zo'n beste reputatie. Ze worden ervan beschuldigd kleine winkeliers kapot te maken en ontduiken de belasting op ongekend grote schaal. Het lijkt erop dat de multinational helemaal niks goed kan doen. En, als we de berichten moeten geloven, geldt dat ook voor de mensen die er werken.

Twee jaar geleden stuurden zowel de Guardian als BBC Panorama undercover reporters langs om eens te zien hoe het leven was in een van Amazons beruchte 'fulfilment centres'. De uitkomsten waren niet zo best. Experts waarschuwden voor problemen met geestelijke gezondheid, hoge stresslevels, blaren van het eindeloze lopen, lange shifts, en lage lonen.

We zijn nu een paar jaar verder, en ik vroeg me af of er in de tussentijd wat is verbeterd. Ik wilde erachter komen of een paar negatieve nieuwsverhalen ervoor hadden gezorgd dat deze internetgigant zijn leven had gebeterd, of dat ze gewoon te groot zijn om een fuck te geven.

Om te beginnen moest ik aangenomen worden. Ik had geluk, een snelle zoektocht op het internet leerde me dat de periode rond Kerst perfect was om bij Amazon te gaan werken. Alleen al in Engeland neemt Amazon dit jaar 19.000 seizoenarbeiders aan – mensen die de waterdichte verrekijker die je voor je vader koopt moeten zoeken, inpakken en opsturen.

Ik stuur mijn CV naar een uitzendbureau en een paar dagen later zit ik in hun kantoor, aan een tafel met toekomstige collega's. Ik krijg een stapel formulieren en contracten, waar handig op aangegeven staat waar ik moet tekenen.

"Hey, is het goed als ik deze even meeneem en tijdens mijn lunch goed doorlees?" vraag ik aan de recruiter.

"Nee, dat kan niet. Je mag ze niet mee naar buiten nemen."

Dit was een arbeidscontract, ik was lichtelijk bezorgd over het feit dat ik geen tijd kreeg om erover na te denken. Ik besloot om gewoon te doen wat me werd opgedragen, en tekende het contract.

"Oké, je mag morgen terugkomen voor de drugs- en alcoholtest."

Als ik de volgende dag terugkom, staan er vijftig hoopvolle kandidaten te wachten. "Ik denk dat ik de test haal. Ik bedoel, ik hoop heel erg dat ik het haal," zegt een tiener tegen me, terwijl hij een litertje mineraalwater achterover giet. "Hoe lang duurt het voordat wiet uit je systeem is?"

Na een blaastest, om te zien of we niet toevallig dronken zijn, krijg ik een plastic potje. "Vullen tot het streepje," zegt de man in het nette pak. "Niet doortrekken als je klaar bent, gewoon naar buiten komen en afgeven wat eruit kwam."

Na in te leveren wat eruit kwam, worden de resultaten van de test voorgelezen waar iedereen bij is. Ongemakkelijk. "Zie het maar als een soort ontgroening, het schept een band," zegt een andere man in een net pak met een grijns op zijn gezicht.

Het magazijn van Amazon bevindt zich aan de rand van een industrieterrein in het noorden van Londen. Er zijn twee opties om daar om kwart voor acht 's ochtends te geraken: je rijdt erheen met de auto, of je neemt de trein naar Hemel Hempstead, en voor het laatste stukje laat je je vervoeren in een busje van het uitzendbureau, à tien euro. Dat is ongeveer een uurloon.

Ik heb geen auto, dus op mijn eerste dag sta ik om kwart voor zeven 's ochtends op het station met nog zestig mensen, te wachten op het busje. "Dit is de naarste baan die ik ooit heb gehad," zei een man uit Oekraïne.

Als het eerste busje aankomt, beginnen mensen elkaar naar voren te duwen. Een vrouw schreeuwt: "Dit gebeurt elke dag! Jezus, ik was hier vroeg, ik wil niet weer te laat zijn."

Het lukt me om me het tweede busje in te persen, maar er blijven nog drie mensen over op het stoepje. "Dit is het laatste busje," zegt de chauffeur, "je moet maar op de grond gaat zitten, in die uitsparing daar."

Het teken dat de arbeidsmarkt het goed met je voor heeft: tien euro aan je werkgever betalen om op de vloer van een busje te zitten.

Ik ga zitten in een vergaderzaal. Naast me zitten de andere mensen die vandaag beginnen. Er wordt een korte film vertoond. In de muren zitten kleine speakers en Good Feeling van Flo Rida weerklinkt door de zaal. Er hangen een paar verlepte ballonnen. Een bewegende fotocollage van werknemers die het net iets te gezellig hebben staat op repeat op een groot scherm.

"Amazon is er trots op dat iedereen het hier naar z'n zin heeft," blaft een hersendode "medewerker" in de film. "Je voelt je gewaardeerd, we zijn net een familie."

Verschillende mensen in de film vertellen dat het magazijn eigenlijk de VN van de retailwereld is, met "verschillende landen die allemaal hetzelfde doel hebben", hoe fantastisch het is om "klanten blij te maken, omdat we allemaal klanten zijn" en, vreemd genoeg, hoe "Amazon me de kennis en knowhow gaf om grootse dingen te doen".

In de paar uur die volgen gaat het over de arbeidsvoorwaarden. We moeten shifts van elf-en-een-half uur draaien om die grootse dingen te kunnen doen. Elke dag is er een uur pauze, verspreid over de dag. De lunch duurt een half uurtje (onbetaald), inclusief de tijd die het kost om van en naar onze werkplek en de kantine te lopen. In werkelijkheid biedt elke pauze rokers de mogelijkheid om vlug twee sigaretten te roken en een waterige – maar gratis! – koffie achterover te gooien.

Vervolgens gaat het over aanwezigheidsplicht. Het hele "we maken lol en we lachen veel"-gedoe verbleekte een beetje als ik erachter komt dat een keertje ziek, een keertje te laat en nog een keertje ziek in drie maanden tijd automatisch je ontslag betekent. (Ondanks dat me dit verteld werd op de eerste dag, spreekt Amazon me hierin tegen, ze zeggen dat het beleid werkt met een puntensysteem en dat zes punten je ontslag betekent, en dat alle gevallen individueel worden bekeken.) Doorbetaling bij ziekte, pensioen en vakantiegeld zitten allemaal op het wettelijk voorgeschreven minimum, maar de meeste mensen die ik spreek zijn zich niet bewust van het feit dat ze recht hebben op doorbetaling als ze ziek zijn.

Als mijn eerste werkdag er bijna op zit, ga ik even naar de vertegenwoordiger van het uitzendbureau. Er is me verteld dat ik hier terecht kan met vragen. "Mijn naam is verkeerd geschreven op mijn naamkaartje," vertel ik hem.

"Oh joh, dat maakt niet uit. Het kan niemand wat schelen hoe je heet, we hebben alleen de streepjescode nodig, dat is voldoende."

"Hey mensen! Het wordt steeds drukker, dus vanaf morgen moet iedereen een uur eerder beginnen!" schreeuwt een man naar ons. "Zie jullie hier om kwart voor zeven!"

"Ik woon in Barking," zegt David, die naast me zit. "Hoe kan ik hier om kwart voor zeven zijn?" Het antwoord? Twee bussen, een trein en een taxi ter waarde van twintig euro.

Een andere vrouw zegt dat het haar reis "compleet fucking onmogelijk" maakt, voordat ze wegloopt. Buiten maak ik een praatje met haar. "Het ding is, ik moest al om half vijf opstaan om hier vandaag op tijd te zijn, en het was niet goedkoop," zegt ze, onder het genot van een sigaret. "Ik kan ook niet stoppen, want met de kosten van het uitzendbureau voor de sollicitatie en de drugstest – en hier vandaag zijn voor een loon van vijf uur –betekent dat ik verlies heb gemaakt."

"Niks aan te doen," zucht iemand.

Mijn recruiter is vergeten om me een kopie van het contract te geven, dus ik kan niet eens checken of dit allemaal wel rechtsgeldig is. (Amazon zegt dat het beleid is dat elke werknemer een kopie van het contract krijgt, dus dit was waarschijnlijk een foutje omdat het een drukke tijd was.)

Het fulfilment centre is eigenlijk gewoon een grote winkel. Producten komen in bulk binnen, worden uitgepakt en op planken gezet. Dan zijn de gangpaden helemaal klaar, en wachten ze geduldig tot jij een bestelling in je virtuele winkelmandje stopt.

Spullen komen binnen en spullen gaan weer weg. Het fundamentele principe van retail. Maar dit lijkt op geen enkele manier op de winkels waar ik eerder werkte. Er zijn geen klanten. Dit opent een hele nieuwe wereld van efficiency: geen lachende gezichten, prettige decoratie, leuke lampjes of net doen alsof je het leuk vindt om hier te zijn. Alles draait om productiviteit. Werknemers doen tijdens een shift maar één taak, of dat nou uitpakken of inpakken is. De lijst met monotone werkjes is eindeloos, zonder leuke klanten om de tijd te doden. Dag- en nachtshifts betekenen dat het hier nooit stilstaat.

Terwijl ik naar mijn werkplek loop, realiseer ik me dat ik in een rij sta met nog honderden anderen. Inpakkers, orderpickers, allemaal met een blik van verveling op hun gezicht. Wanhopig om targets te halen. Wat die targets precies zijn, wordt me nooit duidelijk – een vergissing? Volgens een collega, Anne, is het een bewuste poging om ons "dom te houden, zodat we ons best blijven doen." (Amazon zegt dat alle werknemers targets krijgen.)

Omdat we nieuw zijn, komen er trainers kijken of we er geen potje van maken. Mijn trainer is Jo, een verpleegster uit Londen die al twee jaar bij Amazon werkt.

"Ze krijgen veel gedonder, Amazon," vertelt ze, "zoals in dat stuk van de BBC."

Ik vraag naar punten die het onderzoek had aangestipt, zoals de harde piepgeluiden die de scanners maken. De kranten impliceerden dat je geestelijke gezondheid er risico door liep.

"Je kan gewoon het volume naar beneden draaien," zei ze. "Hey, en je hoeft hier niet te werken, niemand dwingt je om hier te zijn."

Jo werkte al lang genoeg bij Amazon om haar draai te hebben gevonden. Ze kende de verschillende lagen van het management en ze wist hoe ze ervoor kon zorgen dat ze de leukere dagtaken kreeg.

Naast me werkt Peter, een Poolse een jongen van 23.

"Weet je wat het is, in Polen werkte ik in een magazijn, en daar verdiende ik drie euro per uur. Toen ging ik het leger in, en daar verdiende ik maar 550 euro per maand. Het werk hier is kut, maar ik verdien veel beter. Zo simpel is het."

Op dag drie denk ik lang na over hoe ik de tijd kan doden. Zodra je het fulfilment centre binnenloopt, gaan al je bezittingen in een kluisje. Dat betekent geen iPhones of MP3-spelers. Er is niets om je voor te bereiden op de saaie, stille leegte die daar mee gepaard gaat.

Het lukt me om een pen naar binnen te smokkelen. In mijn hoofd bedenk ik een spelletje. Ik kan briefjes in pakketjes met boeken stoppen met erop geschreven "aan het einde gaat-ie dood." Of een kaartje voor iemand met "Hoi schat, ik kon niks leuks bedenken, dus hier is de nieuwe cd van Adele."

Ik doe die dingen allemaal niet. Ik wil nog steeds wel graag betaald krijgen.

Maar zelfs als ik het wel zou doen, zou het me tot een uur of tien vermaken. Dan zijn er nog maar acht lange uren te gaan.

§

Het bleek dat er niks verkeerd ging bij Amazon. Er waren geen schimmige praktijken, misbruik of mensensmokkel, en niemand kreeg betaald onder het minimumloon. Alles ging volgens het boekje.

In de tijd dat ik er was, werd me duidelijk dat het gewoon kutwerk is. Maar niet erger dan ander slecht betaald werk.

Al sinds de uitvinding van bazen en winst zijn er kutbaantjes. En tot we vervangen worden door efficiëntere robots, zullen ze er ook nog wel eventjes blijven.

Lees ook: De levenslessen die je leert van zure zomerbaantjes Ik werk voor het propaganda-apparaat van de Chinese Communistische Partij

Hoe is het om undercover bij de maffia te zitten?

Like VICE Nederland voor je dagelijkse partij prachtverhalen, want anders mis je dingen: