Bekeerde christenen in Marokko zijn bang voor moslims

Op een vroege zondagochtend komt een groepje Marokkanen samen in de woonkamer van een appartement in de buitenwijken van Casablanca. Ze bidden in stilte; de handen in elkaar gevouwen en de ogen gesloten. Hoe ingetogener ze bidden, hoe luider het verkeer buiten wordt. Het enige woord dat over hun lippen komt is een laatste "amen".

De Marokkanen die de geheime missen bijwonen zijn enkelen van 'zij waar niet over gesproken wordt'. Ze maken deel uit van een versnipperde gemeenschap van bekeerde christenen, die elkaar ontmoeten in huizen in heel Marokko. Uit angst dat het laten vallen van de islam tot ongewenste aandacht, of zelfs gevangenissen leidt, moeten hun gebeden buiten het zicht van de autoriteiten gebeuren.

Marokko wordt vaak gezien als tolerant ten opzichte van andere geloven. Vrijheid van geloof zit verankerd in de Marokkaanse grondwet van 2011. Ongeveer 99% van de bevolking is soennitische moslim, maar er wonen ook zo'n 25.000 christenen en 2500 joden in het land.

Die christenen zijn echter bijna allemaal buitenlanders, afkomstig uit Frankrijk, Spanje en Sub-Saharische landen. Voor de bekeerde moslims, die meestal in het geheim bidden en waarvan er naar schatting tussen de vijf- en veertigduizend in het land zijn, is de realiteit anders, zei de 34-jarige Zouhail. "Ons land kent vrijheid van religie – maar niet voor Marokkanen," vertelde hij aan VICE News.

Zouhail, wiens naam op zijn verzoek is veranderd, werd een christen in 1999, toen hij 19 was. Drie vrienden hadden hem meegenomen naar een clandestiene mis in een huis dat als kerk werd gebruikt. Op een bepaald moment legde de pastoor een hand op zijn hoofd. "Ik voelde een sterke innerlijke rust." Enkele maanden later bekeerde hij zich, net als zijn broer die zich vier jaar eerder al had bekeerd.

De bekering van zijn broer had hun vader – een imam – erg kwaad gemaakt, en het hart van hun moeder gebroken, zei Zouhail. "Maar mijn vader is nu ouder en ik ben ook sterker. Nu is het niet echt meer een probleem voor hem."

Voor anderen is het echter wel nog een probleem. Toen het in zijn buurt algemeen bekend werd dat hij zich had bekeerd tot het christendom werd Zouhail, een elektronicaverkoper, bespuugd op straat en kreeg hij een bezoekje van de politie. "Twee politiemannen ondervroegen me, twee anderen maakten notities in het Frans en het Arabisch. 'Is de islam niet goed genoeg voor je? Heeft iemand je betaald of je een visum aangeboden?' Ik antwoordde: 'Ik volg gewoon mijn hart.'"

In het wetboek van strafrecht staat geen straf op het laten vallen van het geloof, dus wettelijk gezien kunnen Marokkanen van geloof veranderen en naar kerken (die gebouwd zijn door Franse en Spaanse kolonisten) gaan om te bidden. Er zijn echter maar enkele bekeerden die dat doen. "We zouden nooit iemand verbieden om onze kerk binnen te komen, ook Marokkanen niet," zei pastoor Daniel van de evangelische kerk in Rabat tegen VICE News. "Maar de Marokkaanse samenleving en autoriteiten kunnen ons dat wel verbieden, want volgens de wet is Marokko een moslimland."

Hoewel bekering niet illegaal is, lopen velen aan tegen een vaag verbod op het "doen twijfelen over hun geloof" van moslims. Voor dat misdrijf staat maximaal drie jaar gevangenisstraf.

En dat is geen loos dreigement.

In 2010 werden minstens zeven evangelische families uit het land gezet vanwege 'proselitisme', het proberen te bekeren van mensen tot je eigen overtuiging. In 2013 kreeg een man dertig maanden gevangenisstraf omdat hij mensen in zijn dorp wilde bekeren – hoewel hij in hoger beroep werd vrijgesproken. Afgelopen januari werd volgens lokale nieuwsbronnen een man elf uur lang ondervraagd door de politie, nadat ze een bijbel bij hem hadden gevonden.

En dan is er nog de fatwa die in 2013 werd voorgesteld door de hoogste religieuze raad van het land. Ze wilden de doodstraf invoeren voor elke moslim die zijn geloof verliet. De fatwa kreeg echter zo goed als nergens steun en het voorstel werd afgewezen.

Toch maakt zo'n klimaat het moeilijk voor bekeerlingen om hun bekering openlijk toe te geven.

De 39-jarige Mohamed Said is één van de weinigen die dat wel durfden. Op zondagochtend zit hij op de eerste rij in de kleine evangelische kerk in Casablanca, meefluisterend met een zangkoor bestaande uit zangers uit Senegal, Congo en Ivoorkust.

Said is een opgeleid onderzoeker en voormalige Arabische student. In 2000 bekeerde hij zich tot het christendom. Zijn vader is gematigd moslim en zijn moeder is agnostisch, dus zijn bekering was geen probleem voor zijn familie.

In de eerste vier jaar ging Said naar missen die plaatsvonden in huizen. "Maar op een bepaald moment wilde ik me niet langer verstoppen. Moslims gaan naar de moskee, ik vind dat ik naar de kerk zou moeten kunnen gaan," zei hij tegen VICE News.

Dat doet hij dus, maar hij praat niet veel met de andere kerkgangers, omdat hij bang is dat ze in de problemen komen. "De autoriteiten zouden kunnen denken dat zij degenen zijn die me hebben bekeerd," legde Said uit. "Ik weet dat de politie anderen over me heeft ondervraagd en ikzelf ben ook ondervraagd in 2010, nadat ze mijn bibliotheek in beslag hadden genomen. Nu laten ze me met rust; waarschijnlijk omdat veel mensen me inmiddels kennen."

Khadija Riyadi is al lange tijd activist. In 2013 won ze de prestigieuze Mensenrechtenprijs van de VN en ook is ze een prominent lid van de Moroccan Association of Human Rights (AMDH). "Ze durven niet voor zichzelf op te komen, zelfs niet tegen hun families," zei ze tegen VICE News over de christelijke bekeerlingen. "Ze vieren de mis in het geheim. Dat zou niet nodig moeten zijn. Iedereen moet vrij zijn om te denken en te geloven wat ze willen. Gewetensvrijheid staat in de grondwet, maar de strafwet is daar nog niet op aangepast. Godsdienstvrijheid betekent hier dat Marokkanen de vrijheid hebben om moslim te zijn."

Aicha, een Marokkaanse specialiste in geloofszaken, zei tegen VICE News dat hoewel het land op papier voor geloofsvrijheid is, er in de praktijk veel problemen zijn. "Bekeren is niet verboden, maar het is heel moeilijk om een christelijke school op te starten, of om openlijk te bidden, of om een christelijke viering te organiseren. Het is een belangrijk debat, want het is niet goed dat christenen in het geheim moeten bidden. Als we willen dat moslims in Europa hun geloof vrijelijk mogen uitoefenen, kunnen we de rechten van christenen in moslimlanden niet ontkennen."