Als we films en series mogen geloven, gaat het er in religieuze gemeenschappen bijzonder saai aan toe. Er wordt gebeden, gegeten en iedereen beweegt zich in stilte doorheen zijn of haar dag. Maar klopt dat beeld wel? Madeleine Petit (23) ging met haar camera aankloppen bij twee religieuze gemeenschappen in Brussel, de Paters Assumptionisten en de Zusters Oblaten van de Assumptie. De Assumptionisten zijn een congregatie binnen de Katholieke Kerk die zich vooral richt op de organisatie van onderwijs, missies en bedevaarten. Tegenwoordig zijn ze vooral actief in het (lokale) parochiewerk.
Madeleine brengt het dagelijkse leven van broeders en zusters in beeld aan de hand van kleine details, en laat ons zien hoe het leven er echt aan toegaat binnen de muren van de religieuze gemeenschappen in onze hoofdstad.
Madeleine brengt het dagelijkse leven van broeders en zusters in beeld aan de hand van kleine details, en laat ons zien hoe het leven er echt aan toegaat binnen de muren van de religieuze gemeenschappen in onze hoofdstad.
Advertentie
VICE: Hey Madeleine! Waarom wilde je deze serie maken?
Madeleine: Ik heb een vriend die onlangs erg religieus is geworden, en mensen reageerden daar nogal heftig op. Zijn vrienden en familie deden alsof hij helemaal gek werd. Hij vertelde me dat het heel raar voelde om in een wereld te leven waarin het prima is om veel te feesten, drugs te gebruiken en tonnen alcohol te drinken, maar wanneer je besluit om je te wenden tot spiritualiteit of religie, denkt iedereen dat je gek bent. Ik vind dat een hele interessante paradox.
Madeleine: Ik heb een vriend die onlangs erg religieus is geworden, en mensen reageerden daar nogal heftig op. Zijn vrienden en familie deden alsof hij helemaal gek werd. Hij vertelde me dat het heel raar voelde om in een wereld te leven waarin het prima is om veel te feesten, drugs te gebruiken en tonnen alcohol te drinken, maar wanneer je besluit om je te wenden tot spiritualiteit of religie, denkt iedereen dat je gek bent. Ik vind dat een hele interessante paradox.
Deze gemeenschappen leven in zekere zin op de rand van onze huidige maatschappij en hebben daar bovendien ook zelf voor gekozen. Om die keuze beter te begrijpen, besloot ik er een reeks over te maken. Ik wilde mijn eigen ideeën over religie, geloof en spiritualiteit deconstrueren. En ook de overeenkomsten laten zien tussen ‘normale’ mensen en zij die ervoor kiezen om hun leven aan God te wijden. Met een tikje humor, hoop ik.“Deze gemeenschappen leven op de rand van onze maatschappij en hebben daar bovendien ook zelf voor gekozen. Om die keuze beter te begrijpen, besloot ik er een reeks over te maken.”
Links: Een moment van ontspanning voor de zusters. Rechts: details van het leven van in de gemeenschap. Kapel van Lenneke Mare, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussel.
Mijn belangrijkste doel was om de bewoners te vermenselijken. Ik denk dat velen onder ons de neiging hebben om stereotypen te kleven op deze mensen en de keuzes die ze in het leven hebben gemaakt. Door kleine details van hun dagelijkse leven te tonen, zoals hun link met technologie bijvoorbeeld, wil ik een licht werpen op het leven dat ze écht leiden.
Heeft je serie invloed gehad op je eigen geloof?
Ik ben niet religieus, maar ik geloof wel in iets groter. Al moet ik wel zeggen dat als je ‘s ochtends vroeg veel tijd doorbrengt in zo’n gemeenschap en alle bewoners samen hoort zingen, dan heeft dat bijna iets meditatief. Mijn idee van wat het betekent om spiritueel te zijn, is compleet veranderd. Ik dacht echt dat de bewoners een strak geregeld leven leidden met vastgeroeste overtuigingen. Maar ik heb mensen ontmoet die grappig, open-minded en gul waren. De manier waarop ik kijk naar de bewoners van een religieuze gemeenschap is dus compleet veranderd.
Heeft je serie invloed gehad op je eigen geloof?
Ik ben niet religieus, maar ik geloof wel in iets groter. Al moet ik wel zeggen dat als je ‘s ochtends vroeg veel tijd doorbrengt in zo’n gemeenschap en alle bewoners samen hoort zingen, dan heeft dat bijna iets meditatief. Mijn idee van wat het betekent om spiritueel te zijn, is compleet veranderd. Ik dacht echt dat de bewoners een strak geregeld leven leidden met vastgeroeste overtuigingen. Maar ik heb mensen ontmoet die grappig, open-minded en gul waren. De manier waarop ik kijk naar de bewoners van een religieuze gemeenschap is dus compleet veranderd.
Advertentie
De laatste jaren lijken veel mensen - zoals jouw vriend - zich meer en meer aangetrokken te voelen tot spiritualiteit. Heb je daar een verklaring voor?“We worden gebombardeerd met slecht nieuws. Religie of spiritualiteit kan een manier zijn om naar binnen te keren en op zoek te gaan naar rust en geruststelling.”
Voor mijn vriend was het allemaal gewoon te veel. We leven in een wereld die steeds meer gecompliceerd wordt. Het is moeilijk om die wereld te begrijpen, nog moeilijker om erin te functioneren. Religie of spiritualiteit kan een manier zijn om naar binnen te keren en op zoek te gaan naar rust en geruststelling. Dat is ook niet verwonderlijk: elke dag opnieuw worden we gebombardeerd met slecht nieuws. Ik heb het gevoel dat de jongere generatie op zoek is naar manieren om daarmee te dealen. En geloof of spiritualiteit is een iets gezondere optie dan feesten en drinken, bijvoorbeeld. Zou je zelf in zo’n gemeenschap kunnen verblijven?
Nee, waarschijnlijk niet. Al vond ik het onderlinge vertrouwen in de gemeenschappen echt mooi, misschien zelfs ontroerend. Maar vijf keer bidden per dag, ik denk niet dat ik het zou kunnen. Ik zou wel in een gemeenschap kunnen leven, maar misschien niet een religieuze.
Broeders tijdens het ochtendgebed. Kapel van Lenneke Mare, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussel.
Kun je beschrijven hoe een dag er doorgaans uitziet in zo’n gemeenschap?
Dat hangt ervan af. Ik heb het meeste tijd doorgebracht met de mannen, de Paters Assumptionisten in Sint-Lambrechts-Woluwe. Ze waren met zes of zeven. Ik arriveerde rond een uur of zeven ‘s ochtends en dan werd er een half uur gebeden. Na het bidden volgt er een maaltijd, vervolgens wordt er opnieuw gebeden. Sommige bewoners organiseerden workshops houtbewerking, anderen speelden muziek en er werden ook momenten georganiseerd waarop studenten konden langskomen voor een gratis maaltijd - dat initiatief kwam er omwille van Covid. Er zijn dus heel veel verschillende activiteiten. Het grootste deel van de dag is strikt georganiseerd, dat komt ook omdat het bidden een bepaald ritme met zich meebrengt.
Dat hangt ervan af. Ik heb het meeste tijd doorgebracht met de mannen, de Paters Assumptionisten in Sint-Lambrechts-Woluwe. Ze waren met zes of zeven. Ik arriveerde rond een uur of zeven ‘s ochtends en dan werd er een half uur gebeden. Na het bidden volgt er een maaltijd, vervolgens wordt er opnieuw gebeden. Sommige bewoners organiseerden workshops houtbewerking, anderen speelden muziek en er werden ook momenten georganiseerd waarop studenten konden langskomen voor een gratis maaltijd - dat initiatief kwam er omwille van Covid. Er zijn dus heel veel verschillende activiteiten. Het grootste deel van de dag is strikt georganiseerd, dat komt ook omdat het bidden een bepaald ritme met zich meebrengt.
Advertentie
Een paar bewoners gaan ook naar verschillende Brusselse kerken om er de biecht af te nemen en een kerkdienst te houden. Daarna keren ze terug naar de gemeenschap, om opnieuw te bidden en te eten. Soms bleef ik een hele dag in de gemeenschap, andere dagen ging ik een dagje mee op stap met een van de bewoners. Was het moeilijk om gemeenschappen te vinden die wilden meewerken aan je serie?
Het was bijzonder moeilijk om een eerste contact te leggen. Ik weet niet waarom, maar niemand nam de telefoon op. Uiteindelijk kwam ik bij een vrouw terecht die voor het vicariaat in Brussel werkt, zij bracht me in contact met de gemeenschappen. Eerst ging ik kort op bezoek, tijdens de lunch bijvoorbeeld.
Het was bijzonder moeilijk om een eerste contact te leggen. Ik weet niet waarom, maar niemand nam de telefoon op. Uiteindelijk kwam ik bij een vrouw terecht die voor het vicariaat in Brussel werkt, zij bracht me in contact met de gemeenschappen. Eerst ging ik kort op bezoek, tijdens de lunch bijvoorbeeld.
Tijdens mijn bezoek stelde ik mijn project voor en probeerde ik de bewoners duidelijk te maken dat het absoluut niet mijn bedoeling was om een of ander negatief beeld neer te zetten. Het is meer een poging om de manier waarop de buitenwereld naar religieuze gemeenschappen kijkt in vraag te stellen. In de gemeenschappen die wilde meewerken aan mijn serie ging ik nadien nog een paar keer op bezoek zonder foto’s te nemen. Ik probeerde er gewoon te zijn, zodat ze aan mijn aanwezigheid konden wennen. Langzaamaan begon ik dan te fotograferen, daardoor kwam ik ook steeds dichter bij de bewoners. Dat zie je ook aan de beelden, meestal sta ik heel dicht bij het onderwerp. Volgens mij vonden ze soms dat ik net iets te dichtbij kwam met mijn flash en close-ups, maar tegelijkertijd waren zo ook heel open minded. Naarmate ik mij meer op mijn gemak voelde, werden zij ook gemoedelijker.“Deze reeks is een poging om de manier waarop de buitenwereld naar religieuze gemeenschappen kijkt in vraag te stellen.”
Advertentie
Een zuster speelt Scrabble in de tuin, na de lunch. Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde, Brussel.
Heb je onverwachte karakters ontmoet?
Een iemand had een grote passie voor fotografie. Die persoon was super nieuwsgierig naar mijn bedoelingen met dit project: waarom ik het deed, waarom ik een bepaalde foto op een bepaalde manier nam, enzovoort. Er was ook een schattige oude vrouw die volgens mij de beste Scrabble-speelster ter wereld is, ze speelt echt supersnel. Die vrouw had een droge, sluwe humor die voor mij totaal onverwacht kwam. Dat overkwam mij trouwens vaker: ik belandde in een interactie en had bepaalde ideeën over het verloop ervan, maar die ideeën bleken nooit te kloppen.
Ik heb gesprekken gevoerd over hun keuzes in het leven, hun reizen, dat soort dingen. Op zich interessant, maar die zijn me minder bijgebleven omdat ik de antwoorden die ik kreeg min of meer verwachtte. Behalve die ene keer dan, toen ik een oude vrouw vroeg hoe lang ze al zuster was. “Ik heb gewacht tot mijn vijfendertigste, ik wilde eerst nog wat van mijn leven genieten”, zei ze. Die vrouw was vroeger verzorgster, waarschijnlijk had ze ook wel wat verhalen met mannen gehad. Maar op een bepaalde leeftijd had ze zoiets van “Ok, ik heb mijn tijd gehad, nu wil ik mijn leven aan God wijden.” Ze leek echt tevreden met de manier waarop ze die beslissing gemaakt had. Ik vond het grappig omdat ik eerlijk gezegd totaal niet had verwacht dat deze vrouwen ooit in aanraking waren gekomen met eender welke vorm van seksualiteit. Nu denk ik dat dat voor velen wel het geval is. Weet je, die mensen zijn gewoon individuen met een eigen verleden. Ze hebben ook een leven geleid en ervaringen opgedaan voor ze non of pater werden.
Een iemand had een grote passie voor fotografie. Die persoon was super nieuwsgierig naar mijn bedoelingen met dit project: waarom ik het deed, waarom ik een bepaalde foto op een bepaalde manier nam, enzovoort. Er was ook een schattige oude vrouw die volgens mij de beste Scrabble-speelster ter wereld is, ze speelt echt supersnel. Die vrouw had een droge, sluwe humor die voor mij totaal onverwacht kwam. Dat overkwam mij trouwens vaker: ik belandde in een interactie en had bepaalde ideeën over het verloop ervan, maar die ideeën bleken nooit te kloppen.
Is er een gesprek dat je is bijgebleven?“De bewoners hebben ook een leven geleid en ervaringen opgedaan voor ze zuster of pater werden.”
Ik heb gesprekken gevoerd over hun keuzes in het leven, hun reizen, dat soort dingen. Op zich interessant, maar die zijn me minder bijgebleven omdat ik de antwoorden die ik kreeg min of meer verwachtte. Behalve die ene keer dan, toen ik een oude vrouw vroeg hoe lang ze al zuster was. “Ik heb gewacht tot mijn vijfendertigste, ik wilde eerst nog wat van mijn leven genieten”, zei ze. Die vrouw was vroeger verzorgster, waarschijnlijk had ze ook wel wat verhalen met mannen gehad. Maar op een bepaalde leeftijd had ze zoiets van “Ok, ik heb mijn tijd gehad, nu wil ik mijn leven aan God wijden.” Ze leek echt tevreden met de manier waarop ze die beslissing gemaakt had. Ik vond het grappig omdat ik eerlijk gezegd totaal niet had verwacht dat deze vrouwen ooit in aanraking waren gekomen met eender welke vorm van seksualiteit. Nu denk ik dat dat voor velen wel het geval is. Weet je, die mensen zijn gewoon individuen met een eigen verleden. Ze hebben ook een leven geleid en ervaringen opgedaan voor ze non of pater werden.
Advertentie
Heb je een favoriet shot?
Ik hou echt van de Scrabble-foto. De kadrering, de kleuren en de onscherpe voorgrond maken van dit beeld iets intrigerend, vind ik.
Ik hou echt van de Scrabble-foto. De kadrering, de kleuren en de onscherpe voorgrond maken van dit beeld iets intrigerend, vind ik.
Een jonge broeder bereidt de ochtenddienst voor. Kapel van Lenneke Mare, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussel.
De geheimen van het Vaticaan, Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde, Brussel.
Een moment van ontspanning voor de zusters. Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde, Brussel.
Een moment van ontspanning voor de zusters. Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde, Brussel.
Een zuster doet een zoutoplossing in de ogen van een andere zuster. Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde, Brussel.
Kapel van Lenneke Mare, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussel.
Het dashboard van de auto van de priesters. Sint Lambrechts Woluwe, Brussel.
De gebedenboeken van de van de zusters. Middelburgstraat, Watermaal-Bosvoorde.
Kledij. Kapel van Lenneke Mare, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussel.
Kerk, Sint-Gillisvoorplein
Volg Madeleine op Instagram.Ontdek hier andere Belgische fotografen. Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons een mailtje op beinfo@vice.comVolg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.