Ontnuchterende foto's van de Italiaanse extreem-rechtse campagne

Een versie van dit artikel verscheen eerder op VICE Italië.

Op 25 september werden in Italië vervroegde verkiezingen gehouden, die eind juli dit jaar waren uitgeschreven. De jongste regeringscrisis in het land werd veroorzaakt door het aftreden van premier Mario Draghi, die aan het hoofd stond van een coalitieregering waarin bijna alle Italiaanse partijen, van links tot het centrum tot aan populistisch rechts, zitting hadden. Deze brede, fragiele coalitie werd opgericht om een andere regeringscrisis in januari 2021 te voorkomen, maar stortte in toen de populistische Vijfsterrenbeweging haar steun introk.

De rechtse coalitie, die wordt geleid door Giorgia Meloni, staat nu klaar om Italië te besturen. De coalitie bestaat uit vier partijen: een kleine, centristische partij genaamd Noi Moderati, met ongeveer 1,1 procent van de stemmen; het centrum-rechtse Forza Italia, geleid door oud-premier Silvio Berlusconi, dat momenteel op ongeveer 7 procent staat; de extreem-rechtse Lega-partij, geleid door Matteo Salvini, die onlangs veel steun heeft verloren en nu op ongeveer 13 procent staat; en de extreem-rechtse Fratelli d’Italia (Broeders van Italië), met Giorgia Meloni als leider, die op ongeveer 25 procent staat.

De coalitie behaalde ongeveer 44 procent van de stemmen. Ze zouden nu dus de grondwet van Italië kunnen wijzigen zonder de kiezers vooraf in een referendum te raadplegen.

Rome is Meloni's geboorteplaats en uitvalsbasis. In haar jeugd klom ze op in de rangen van lokale extreem-rechtse studentenbewegingen, waaronder de jeugdafdeling van de inmiddels verdwenen neofascistische Movimento Social Italiano (MSI, in het Nederlands: Italiaanse Sociale Beweging). In 2012 was ze medeoprichter van Fratelli d’Italia, en in 2014 werd ze voorzitter. Onder haar leiding is de partij veel meer mainstream geworden, de steun voor de partij is sinds de laatste verkiezingen verzesvoudigd. Meloni wordt naar alle waarschijnlijkheid de eerste vrouwelijke premier in de geschiedenis van het land.

Tijdens de campagne van Fratelli d’Italia dit jaar is fel gedebatteerd over de banden van de partij met het fascisme. In haar studententijd prees Meloni openlijk Benito Mussolini, de voormalige fascistische leider van Italië. Bovendien is het symbool van Fratelli d’Italia een vlam in de kleuren van de Italiaanse vlag, een bekend fascistisch icoon dat ook door de Movimento Sociale Italiano (MSI) werd gebruikt. De afgelopen weken heeft Meloni afstand genomen van sommige van haar eerdere standpunten en verklaarde ze dat voor haar “het fascisme in de geschiedenis thuishoort”.

Tijdens de slotbijeenkomst kwamen de meeste mensen opdagen om de Fratelli d’Italia te steunen; de vlaggen en symbolen van de andere twee partijen waren duidelijk in de minderheid. Hoewel het rechtse front tijdens deze campagne veel eensgezinder was dan links en het midden, beginnen de barsten wel zichtbaar te worden.

Ten eerste zijn de partijen verdeeld over het standpunt van Italië ten aanzien van de oorlog in Oekraïne. Ondanks haar bewondering voor Poetin in het verleden heeft Meloni gezegd dat ze voorstander is van bewapening van Oekraïne en sancties tegen Rusland. Haar partner Salvini, die in meerdere onderzoeken in verband is gebracht met het Kremlin, heeft onlangs echter gezegd dat hij gelooft dat de sancties niet werken en dat ze opnieuw moeten worden besproken.

Silvio Berlusconi is een schijnbaar onsterfelijk figuur in de Italiaanse politiek en hij onderhield tientallen jaren vriendschappelijke banden met Poetin. Onlangs verklaarde hij in een interview dat hij geloofde dat Poetin “gedwongen” werd Oekraïne binnen te vallen om “de regering van Zelenskiy te vervangen door goede mensen”.

Tijdens de bijeenkomst was Meloni de laatste leider die sprak. Ze verscheen op het podium terwijl de menigte “Giorgia! Giorgia! Giorgia!” riep en haar vroegere studentenbeweging stak rookbommen aan in de kleuren van de nationale vlag. “We zijn er klaar voor,” zei Meloni in haar toespraak. “Het is tijd om onze adem niet langer in te houden en onze longen te vullen, want de lucht die we hier inademen is de lucht van vrijheid.”

De gebeurtenis markeerde een belangrijke symbolische overgang binnen Italiaans rechts: het onvermijdelijke verval van Berlusconi's ‘oude’ centrum-rechts en Salvini's populisme – en de opkomst van Meloni's extreem-rechtse visie.

Haar overwinning gaat gevolgen hebben voorbij de landsgrenzen. Jaren nadat commentatoren de alarmbel begonnen te luiden, wordt Italië het eerste grote Europese land waar deze eeuw daadwerkelijk een extreem-rechtse regering is verkozen.

Het nieuwe bestuur heeft klaarblijkelijk een dubbelzinnige relatie met het fascisme. Daarnaast is het openlijk geïnspireerd door niet-liberale democratieën in Oost-Europa, met name het Hongarije van Viktor Orbán, een oude bondgenoot van Meloni. En ook al nam ze afstand van haar coalitiepartners, deze regering zou ook de eerste Europese regering zijn met een sterk pro-Russische benadering van de oorlog in Oekraïne.

In reactie op deze ontwikkelingen zei de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, dat haar aanpak is om samen te werken met elke democratische regering die bereid is om samen te werken. “Als de zaken een moeilijke kant op gaan,” voegde ze eraan toe, “dan hebben we middelen.”

Scroll naar beneden voor meer foto's van de rally.