De droge bomen van Tsjernobyl kunnen een radioactieve bosbrand veroorzaken

Alsof Oekraïene nog niet genoeg zorgen heeft met de hele Krim-situatie. Nieuw onderzoek wijst erop dat er nu ook nog een risico bestaat op een nucleaire bosbrand. De bossen rond Tsjernobyl - de kerncentrale die 28 jaar geleden explodeerde - zijn niet op de juiste manier aan het wegrotten, waardoor de mogelijkheid bestaat op een bosbrand die radioactief materiaal zou kunnen verspreiden to buiten de Vervreemdingszone, een gebied met een straal van 30 kilometer waar niemand mag komen.

De Vervreemdingszone heeft milieu-wetenschappers een hoop materiaal gegeven om te bestuderen. Welke insecten er liever niet willen wonen tot vogels die rare dingen als vervormde snavels, vreemde staartveren en kleinere hersenen ontwikkelden. En ook de bomen zijn niet helemaal normaal bebleven.

Wetenschappers die sinds 1991 het milieu binnen de Vervreemdingszone bestuderen merkten op dat de bomen binnen het gebied niet of nauwelijks rotten, volgens een onderzoek dat onlangs in Oecologia is gepubliceerd. De dode bomen ontbinden niet en hun bladeren blijven gewoon liggen. Dit komt vooral voor in het Rode Bos, een bosrijk gebied rond Tsjernobyl dat zijn naam kreeg omdat de bomen rood werden en stierven door radioactieve vergiftiging. In een interview met Smithsonian magazine, noemde hoofdonderzoeker en bioloog Timothy Mousseau het fenomeen "opvallend, omdat in de meeste bossen omgevallen bomen na een jaar of tien alleen nog maar uit zaagsel bestaan."

De reden van het ontbreken van ontbinding in Tsernobyl is dat bacteriën, schimmels, wormen, insecten en andere levende beestjes die leven van dode organismen hun werk niet doen. Mousseau en zijn team ontdekten dit nadat ze in 2007 60 zakken bladeren rond Tsjernobyl achterlieten. Toen ze de zakken in 2008 ophaalden, kwamen ze erachter dat de bladeren die op niet-besmette plekken lagen zo'n 70 tot 90 procent ontbonden waren, maar de zakken uit radiocatief besmette gebieden slechts 40 procent. "Er bestaan steeds meer zorgen dat een rampzalige bosbrand uit zou kunnen breken in de komende jaren," vertelde Mousseau.

Naast bossen ontdoen van licht ontvlambaar materiaal, zorgen de bovengenoemde beestjes er ook voor dat essentiële nutriënten weer in de grond terecht komen. Het ontbreken van die beestjes kan dus ook verklaren waarom de levende bomen rond Tsjernobyl zo langzaam groeien. Deze bomen bevinden zich ook binnen de vervreemdingszone en absorberen al bijna dertig jaar radioactieve stoffen als strontium 90 (dat botkanker veroorzaakt) en cesium 137 (wat tot alles van misselijkheid tot de dood kan leiden). Als deze bomen verbranden komen die stoffen vrij in de atmosfeer als inhaleerbare stofdeeltjes, volgens een artikel in Scientific American. Die stofdeeltjes kunnen honderden kilometers met de wind meewaaien, maar het grootste risico is voor voedselproducenten tot 150 kilometer ver van de brand.

Het risico van een bosbrand is niet nieuw. Milieu-wetenschappers waarschuwen al sinds 1992 voor de gevaren van een radioactieve bosbrand in het Vervreemdingsgebied. Maar het risico is groter geworden door de drogere, langere zomers.

Rond de Vervreemdingszone zijn brandweerposten opgericht die daar speciaal zijn om bosbranden te voorkomen, maar ze zijn "overduidelijk niet voorbereid op een grote bosbrand," volgens Scientific American. "Ze hebben nauwelijks professionele training gehad, en bezitten geen beschermende pakken of ademhalingsapparatuur." Ze hebben wel een Sovjet-tank die met een zes meter lang mes op de voorkant de dode bomen van wegen af kan halen. Maar of dat ze nou veel verder helpt..