Waarom het de 21-jarige Tom wél lukte om de noodklok te luiden voor boeren in Nederland

Melk komt uit de supermarkt, dat weet iedereen. Maar niet iedereen weet hoe die melk precies in het pak terechtkomt. Dat is frustrerend voor koeienboeren als Tom Dekker uit het Drentse Nijeveen. Boeren worden volgens hem onterecht niet gezien als de motor van de economie, maar zijn het mikpunt van frustratie over het milieu, dierenwelzijn en voedselveiligheid. Daar moet zo snel mogelijk een einde aan komen, vindt hij. Een beetje respect voor boeren graag, schreef Tom op zijn facebookpagina. Een keertje zwaaien naar een boer op een tractor kan geen kwaad. Het bericht werd bijna achtduizend keer gedeeld. Sinds deze week is de 21-jarige koeienboer een voorbeeld voor alle boeren in Nederland.

En dat terwijl het niet de eerste keer is dat er wat te lezen valt over de crisis waar Nederlandse boeren in verkeren. Er is teveel melk, waardoor ze niet uit de kosten komen, de varkensmarkt is 'dolgedraaid' en aardappelboeren krijgen al jaren te weinig voor hun piepers. We weten het, maar leggen die berichten toch makkelijk naast ons bordje quinoa neer. De mensen die eten verbouwen en de mensen die het opeten leven in twee compleet verschillende werelden. Je hebt boeren en je hebt burgers, alsof er daadwerkelijk sprake is van een genetisch verschil.

MUNCHIES belde met Tom Dekker om te vragen waar zijn epistel vandaan kwam en hoe het nou verder moet met de boeren in ons land.

MUNCHIES: Hoi Tom! Hoe komt het dat jouw facebooktekst zo massaal gedeeld wordt? Tom Dekker: Ik denk dat ik de juiste toon had gevonden om boeren, burgers en de politiek tegelijk aan te spreken. Ik schrijf wel vaker wat, en meestal schop ik veel harder tegen de politiek. Een berichtje uit februari werd bijvoorbeeld ook al meer dan zesduizend keer gedeeld.

Waar ging dat over? Ik vergeleek de manier van veehouden van boeren met de manier van dierhouden van de overheid in de Oostvaardersplassen. De overheid denkt dat ze het goed doet met het grootvee daar, maar ik reed er die dag langs met de trein: die beesten gaan dood van de honger omdat ze op een kale prairie leven. De politiek heeft geen idee wat ze aan het doen is. Mijn berichtje daarover viel goed in de smaak bij natuurliefhebbers, maar werd niet opgepikt door de media zoals nu.

Je laatste bericht is vooral gericht op de overheid. Wat doen ze verkeerd? Om te beginnen: er is geen Ministerie van Landbouw en Voedsel. De staatssecretaris van Economische Zaken gaat over landbouw. Het hoort er als het ware bij, terwijl de landbouw in Nederland zo groot en belangrijk is, dat het een eigen ministerie waard is. Ik vind dat gek. Daarnaast was de vorige staatssecretaris van Economische Zaken daarvoor staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ik ben toch morgen ook niet opeens leerkracht?

En dan zijn er de regels. Regels zijn nodig, maar je moet als boer aan zoveel regels voldoen, en ze volgen elkaar zo snel op; als je aan de ene regel voldoet, zijn er alweer twee nieuwe regels bijgekomen. Veel van die regels zijn onzinnig.

Geef eens een voorbeeld? Ik moet nu sinds kort elke drie maanden een apart verslag uitbrengen over hoeveel antibiotica er is gebruikt. Terwijl dat al het hele jaar wordt bijgehouden, en daar echt niet mee te sjoemelen valt. Dat gaat allemaal via veeartsen. De grootste antibioticagebruikers zijn mensen zelf. De overheid wantrouwt ons, zo lijkt het, omdat ze zelf niet snappen hoe een boer werkt. Terwijl boeren heel goed kunnen inschatten of een koe ziek is of niet.

Ik weet er nog eentje: in Nederland krijg je als boer uit een Europees potje 750 euro als je koeien voor half april naar buiten gaan. Van de ene op andere dag werd het 700 euro, omdat we voor 50 euro een boekje moeten kopen over weidevogels. Alsof boeren dom zijn.

Waar komt het slechte imago vandaan, denk je? Ik denk door de schaalvergroting. Daar worden we toe gedreven door de consument, want die wil goedkope producten en daarom moet je zoveel mogelijk produceren. Er zijn echt niet veel boeren die met plezier van tachtig naar vierhonderd koeien zijn gegaan, maar ze moesten wel. De overheid heeft het melkquotum opgeheven en was nooit duidelijk over wat ervoor in de plaats kwam: of er bijvoorbeeld een limiet zou worden gesteld aan de fosfaatuitstoot, of de hoeveelheid mest. Dit alles zorgt voor een slecht imago bij de boeren.

Boeren zijn natuurlijk ook wel lang onzichtbaar geweest. Verwijt je het de oudere generatie dat ze niet vaker van zich lieten horen? Ik verwijt ze niets, het is gewoon een ontwikkeling in de maatschappij. Facebook is een goed middel om in contact te komen met mensen. Ze vragen er ook om. De tijd is er nu rijp voor.

Is het leuk om in deze tijd boer te zijn? Ik ben geen boerenzoon, maar ga al sinds mijn twaalfde jaar elk vrij uurtje naar de boerderij om te helpen. Ik wilde niets liever dan boer worden. Om er echt mijn werk van te kunnen maken, moest ik extra moeite doen, omdat er geen familiebedrijf was dat ik kon overnemen. Ik weet zeker dat ik het wil, alleen financieel is het erg slecht nu. Niet alleen voor de melkboeren, ook varkensboeren hebben het al jaren slecht. Het is niet 5 voor 12, het is 2 voor 12.

Wat kunnen we daar met z'n allen aan doen? Ten eerste: weten dat boeren echt goed voor het vee zorgen. Als ze dat niet doen, kunnen ze zelf ook niet blijven bestaan. Als je goed voor je vee zorgt, krijg je goede producten die veilig zijn om te consumeren. Mijn melk vind je bijvoorbeeld in de supermarkt, in toetjes, babyvoeding en kaas. En we moeten ons ook beseffen dat mensen het in Nederland goed hebben dankzij boeren. Tijdens de crisis in 2009 had de agrarische sector juist vette jaren en dat was supergoed voor de economie. Verder adviseer ik de politiek een Ministerie van Landbouw op te richten en de regels allemaal even opnieuw onder de loep nemen, en te kijken of alles nog wel van toepassing is.

Ga je zelf de politiek in? Ik denk het niet. Dan kan ik dit niet meer doen. Ik denk weleens: ik moet gaan vloggen, maar daar heb ik helemaal geen tijd voor. Die tekst op Facebook zat al een tijdje in het vat, en dat komt er dan vanzelf uit. Binnenkort komt er vast wel weer iets.

Dankjewel Tom!