Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een voormalig alcoholist

Alcohol is hartstikke leuk en gezellig, tot het dat niet meer is. Het is vrij duidelijk dat veel drinken niet goed is voor je lichaam – en ook niet voor je relaties en je evenwicht. Maar er kan nog veel meer kapot gaan als mensen afhankelijk worden van alcohol – in Nederland zijn dat er volgens Jellinek zo'n 500.000.

Murat* is 37 en woont in Berlijn. Hij is een herstellende alcoholist, die niet zo lang geleden aanklopte bij de Anonieme Alcoholisten (AA). Vroeger dronk hij ongeveer een halve fles wodka per dag, en op een gegeven moment begon hij de effecten van de drank te verhullen door cocaïne, Valium en Tramadol te gebruiken. Net als veel andere alcoholisten, geloofde Murat niet dat hij verslaafd was, en pas toen hij naar een bijeenkomst van AA ging zag hij onder ogen dat hij een probleem had. Voor de buitenwereld leek het misschien alsof hij zijn leven onder controle had – hij had al een eigen bar toen hij halverwege de twintig was, en hij heeft nu ook een eigen restaurant in Berlijn. Maar vanwege zijn verslaving was hij een gevaar voor hemzelf en voor mensen om hem heen.

Ik spreek hem in een café in het centrum van Berlijn – een gespierde, enigszins grijzende man. Hij komt zelfverzekerd over, maar wordt een beetje nerveus als hij over drank praat. Hij vertelt me dat hij dit interview vooral voor zichzelf doet, om te leren praten over zijn verslaving.

VICE: Wat is het ergste dat je iemand hebt aangedaan omdat je dronken was?
Murat: Ik raakte vaak verzeild in vechtpartijen, omdat ik me sterk voelde. Ik ging vreemd. Ik bedreigde en beledigde mensen op straat. Ik heb een keer een portier in elkaar geslagen omdat-ie me niet naar binnen wilde laten bij een club. Maar het ergste dat ik heb gedaan is mijn ex-vriendinnen slaan. Ik was gewelddadig tegen alle vier de vrouwen met wie ik was voordat ik mijn huidige vriendin ontmoette. Ik ben nu vier jaar samen met haar, en heb haar nooit geslagen.

Wanneer was je het grootste gevaar voor jezelf?
Ik lag een keer in bad terwijl ik niet alleen dronken was, maar ook Valium en cocaïne had gebruikt. Ik werd paranoïde en rende naakt de straat op. De politie heeft me uiteindelijk naar het ziekenhuis gebracht. Dat soort dingen gebeurden wel vaker – ik ben wel zes of zeven keer uit een raam gesprongen. Gelukkig nooit van zo hoog dat ik het niet kan navertellen, maar ik heb wel een keer mijn rug gebroken.

Ik heb ook een keer een auto-ongeluk veroorzaakt. In 2012 ben ik met mijn auto tegen een bus en een andere auto aangereden – de bestuurder van die auto brak daarbij zijn been. Toen de politie kwam, ben ik ervandoor gegaan. Ik was op weg naar mijn dealer, en wilde echt heel graag naar hem toe. Tijdens de achtervolging door de politie die daarop volgde sprong ik in een kanaal – het was midden in de winter. Ze visten me eruit en brachten me met onderkoelingsverschijnselen naar het ziekenhuis. Toen een psycholoog zei dat-ie me wilde behandelen vanwege mijn verslaving, zei ik dat hij gek was – ik vond dat ik helemaal niet verslaafd was. Ik besefte pas een week of acht geleden dat ik een probleem had, toen ik voor het eerst bij de Anonieme Alcoholisten kwam.

Hoe ben je verslaafd geraakt aan alcohol?
Mijn afhankelijkheid van alcohol begon met bier. Ik was dertien en erg verlegen, toen ik voor het eerst bier dronk. Er was een meisje dat ik leuk vond, en haar vrienden nodigden me uit om wat met ze te drinken. Na een half flesje bier hield ik al van het gevoel dat ik ervan kreeg. Ik werd spraakzamer en al mijn angsten verdwenen. Daarna ging ik alleen nog maar om met mensen die dronken. Ik dronk elk weekend tot de drank op was of tot ik moest kotsen. Toen ik veertien was belandde ik in mijn eerste gevecht, en in de kleine criminaliteit. Mijn ouders besloten me naar een religieus internaat in Turkije te sturen. Dat was precies zoals je het je voorstelt – orde, discipline, klappen en elke ochtend om vijf uur opstaan om te bidden. Ik was doodongelukkig en kwam na een jaar terug naar Duitsland. Ik dronk in die tijd alleen in het weekend.

Toen ik achttien was begon ik veel te sporten, ik raakte verslaafd aan de sportschool. Op mijn negentiende begon ik elke dag te sporten en werd ik van de opleiding getrapt waar ik net was begonnen. Nadat ik mezelf bijeen had geraapt volgde ik een cursus hospitality, waarna ik een bar opende. Mensen hebben bij alcoholisten een beeld van mensen die op straat slapen, maar het zijn vaak mensen die gewoon functioneren in de maatschappij. Overdag had ik alles onder controle, 's avonds dronk ik.

Welke drank is het populairst onder alcoholisten?
Wodka. Je kan het makkelijk mixen, het smaakt niet echt ergens naar en het is vrij puur. Het werkt snel, en het is relatief goedkoop.

Welk drankje mis je het meest nu je bent gestopt met drinken?
Ik mis een glas wijn bij het avondeten. Dat was een prettig ritueel.

Wie heb je het meeste pijn gedaan met je verslaving?
Mijn ex-vriendinnen. Die hebben het echt moeilijk gehad door mij. Ik heb de mensen die dichtbij me stonden het meeste gekwetst. Toen ik jonger was had ik vaak ruzie met mijn ouders, en ik maakte veel spullen in huis kapot. Toen ik worstelde met mijn verslaving, is mijn vriendin veel gewicht verloren. Soms als ik dronken was beschuldigde ik haar van allerlei vreselijke dingen, ik probeerde haar in mijn macht te krijgen. Maar ze bleef bij me, omdat we ook heel goede momenten hadden – omdat ze hoopte dat ik mijn verslaving onder controle zou krijgen.

Wat heeft je verslaving voor altijd kapot gemaakt?
Als we het over mijn lichaam hebben valt het, afgezien van een abces door het injecteren van drugs en die keer dat ik mijn rug brak, wel mee. Mentaal betekent niet drinken voor mij dat ik mijn angsten moet onderkennen – de angst voor economische onzekerheid, voor eenzaamheid…

Wat mis je het meest aan alcohol?
Ik mis de warmte van alcohol in mijn maag en het gevoel dat ik met iedereen kan praten. Als ik mensen in een bar zie drinken, ben ik best jaloers. Maar alcoholisme is een chronische ziekte. Als ik nu weer zou beginnen – al is het maar een kersenbonbon – zou ik weer in mijn oude gewoontes vervallen. Veel alcoholisten gaan op een gegeven moment niet meer naar de bijeenkomsten van AA omdat ze denken dat ze genezen zijn. Ze belonen zichzelf met een glas wijn, of twee, en dat kan een tijdje goed gaan. Maar als ze een terugval hebben, kan het effect veel heftiger zijn dan ze denken, en verliezen ze de controle compleet.

Kijk je nu naar andere manieren om onder invloed te raken?
Ik raak niet meer onder invloed – ik mediteer en bid. Ik vind het weer prettig om in de zon te zitten, toen ik dronk vond ik dat alleen maar vervelend. Soms ga ik wel uit, naar shisha-bars, waar geen alcohol wordt geschonken. Ik ben er nog niet klaar voor om echt weer het nachtleven in te duiken.

Zou alcohol volgens jou verboden moeten worden?
Nee. Niet iedereen is een potentiële alcoholist. De meeste mensen kunnen er beter mee omgaan dan ik. Zelfs toen ik nog een tiener was, merkte ik al dat ik op een andere manier dronk dan mijn vrienden. Zij stopten op een bepaald punt, terwijl ik maar door bleef gaan.

*Murat's naam is op zijn verzoek gefingeerd.