Ik vroeg een ethicus of het oké is om een neonazi te slaan

De inauguratie van de Amerikaanse president Donald Trump bracht een hoop vurige gevoelens in mensen naar boven, en als de woede en frustratie van links kan worden gevat in één beeld, dan is dat misschien wel het beeld van de neonazistische Trumpsupporter Richard Spencer, die tijdens een interview vol in zijn gezicht werd geklapt. (Hier een impressie voor degenen die zich afvragen waarom men hem zou willen slaan.) Je hebt het filmpje waarschijnlijk al gezien, maar hier is-ie nog een keer voor de zekerheid:

Het zal niet als een verrassing komen dat het internet dit filmpje heel erg leuk vond, er gretig muziek onder zette, en openlijk genoot van dit stukje geweld dat deels World Star Hip Hop was, deels Captain America, en deels "whatever, fuck die gast".

Maar deze klap zorgde ook voor veel discussie. Als je gelooft dat pacifisme over de linie de betere optie is, is het dan wel oké om iemand te slaan als je diegene echt heel erg kut vindt? En aan de andere kant, als je het oneens bent met het in elkaar raggen van neonazi's, ben je dan opeens ook een fascist? En als je niet zo goed weet waar je staat in dit debat, mag je dan nog wel lachen om het hele gebeuren?

Om dit op te lossen belde ik met Randy Cohen, voormalig ethicus van New York Times Magazine, en tevens de persoon die ik meestal om raad vraag wanneer ik word geconfronteerd met morele dilemma's.

VICE: Dus, Richard Spencer een klap verkopen, moet dat kunnen?
Randy Cohen: Nee. Je mag mensen niet zomaar slaan, ook niet als ze er walgelijke ideeën op nahouden. Dat kan gewoon niet. We willen een beschaafde samenleving, waar ideeën worden ontvangen (of bestreden) met andere ideeën. Je wil niet leven in een maatschappij die dit soort gedrag aanmoedigt; een maatschappij waarin iemand met andere politieke voorkeuren dan de jouwe zomaar in elkaar geslagen mag worden. Naast dat het moreel verkeerd is om mensen fysiek aan te vallen, is er de praktische overweging dat in een samenleving waar ideeën worden ontvangen met vuisten, de één net zo goed klappen kan verwachten als de ander — en het is nooit leuk geslagen te worden.

Is geweld tegen een politieke vijand niet gerechtvaardigd als hij zelf geweld tegen specifieke groepen aanmoedigt?
Niet als het om woorden gaat. Hoewel hij gedrag aanmoedigt dat wij vreselijk vinden, is hij niet onze morele leraar, en moeten we zijn methoden niet gaan nadoen. Dat doe je gewoon niet. Er is hierin geen omslagpunt — je reageert gewoon niet met geweld. Je hebt het recht jezelf te verdedigen wanneer je fysiek wordt aangevallen, maar dat is niet wat hier gebeurt.

Maar er moet toch wel een omslagpunt zijn waarop geweld wel gerechtvaardigd is.
Er is een zeker punt waarop het aanmoedigen van geweld een misdrijf wordt. Er zijn wetten over bedreigingen en het oproepen tot haat. Mensen oproepen tot geweld is in veel landen strafbaar. Maar, nee. Het antwoord hierop is nog steeds geen fysiek geweld. Het beste voorbeeld hiervan is nog altijd Martin Luther King en de burgerrechtenbeweging uit de jaren zestig. Het was een vreedzame beweging, en dat was een moreel standpunt. Het ging om een groep mensen die het lef hadden om een geweldloze positie in te nemen, zelfs wanneer ze werden aangevallen. Ze vochten niet terug, wat enorm indrukwekkend en krachtig was, en iets waar we allemaal naar zouden moeten streven.

Waarom denk je dat mensen die slim en relatief beschaafd zijn in hun dagelijks leven zo van dit filmpje genieten?
In je gedachten ben je natuurlijk vrij. Het is lastig om niet een sprankje vreugde te voelen wanneer een voorstander van fysiek geweld zelf het slachtoffer wordt. Ik zeg niet dat je je niet goed mag voelen als iemand Richard Spencer op zijn neus slaat. Je zou een soort supermens of een meer moreel persoon dan ik moeten zijn om niet blij te zijn dat hij de behandeling krijgt die hij voor anderen in gedachten had. Maar dat betekent niet dat het had mogen gebeuren.

Is het oké om in je eentje te lachen om dit filmpje? Of het te delen met anderen?
Dat is een beetje dubieus, omdat het op het randje zit van het aanmoedigen van dergelijke acties. Het is belangrijk om dat laatste niet te doen, om niet een gewelddadige beweging te worden. Geweld tegen impopulaire opvattingen is niet toegestaan. Ik zou de beelden niet verspreiden, maar als je diep van binnen een moment van vreugde voelde toen Richard Spencer een klap kreeg, zou ik je niet veroordelen. Niet voor je gevoelens – maar wel voor je acties als je anderen zou aanmoedigen om hem te slaan.

Wat moet je dan eigenlijk wel doen als je een nazi tegenkomt? Het heeft toch wel zin om ze op de een of andere manier belachelijk te maken?
Het gaat er niet alleen om wat je zou moeten doen op dat moment; het gaat erom wat je moet doen voordat je een nazi tegenkomt. Het bewerkstelligen van sociale verandering, strijden, protest, je inzetten voor progressieve sociale bewegingen, de straat op gaan, et cetera. Er zijn honderden dingen die je zou moeten doen, en wat je doet als je een of andere sukkel tegenkomt is een triviale vraag. Je kan tegen hem schreeuwen; je kan hem verbaal confronteren. En in zekere zin is dat goed. Het is goed om mensen eraan te herinneren dat sommige opvattingen zo haatdragend zijn dat ze geen plek verdienen in een fatsoenlijke samenleving en dat als je deze opvattingen hebt, je minachting kunt verwachten. Maar je hoort nooit je vuisten te gebruiken.